Matematiksel uzamsal kavramların problem bağlamında incelenmesi
Investigation of mathematical spatial concepts in problem context
- Tez No: 942287
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYŞE YAVUZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Matematik Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 126
Özet
Bu araştırmanın amacı, zihnin uzamsal alışkanlıklarının alt bileşenlerinden biri olan matematiksel uzamsal kavramların ortaokul matematik öğretimindeki rolünü problem bağlamında incelemek ve öğrencilerin bu kavramlara ilişkin problem çözme başarılarını ve öğretmenlerin söz konusu kavramları değerlendirme biçimlerini ortaya koymaktır. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseniyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmada çalışma grubunu, 5, 6, 7 ve 8. sınıf düzeylerinde öğrenim gören toplam 94 öğrenci ile farklı okul kademelerinde görev yapmakta olan 44 matematik öğretmeni oluşturmaktadır. Veriler; öğretmenlere uygulanan matematiksel uzamsal kavram formu, yarı yapılandırılmış görüşme soruları ve öğrencilere uygulanan başarı testi aracılığıyla toplanmıştır. Öğretmen görüşleri içerik analiziyle, öğrenci test verileri ise içerik ve frekans analizleri yoluyla çözümlenmiştir. Araştırma bulgularına göre, öğretmenlerin uzamsal kavramlara ilişkin algılarında özellikle sayı doğrusu, koordinat sistemi, simetri, prizma ve dönüşüm gibi kavramların öne çıktığı belirlenmiştir. Uzamsal kavramların çoğunlukla geometri öğrenme alanı ile ilişkilendirilmesine rağmen; sayı, cebir ve ölçme gibi diğer öğrenme alanlarıyla da ilişkili olarak değerlendirildiği görülmüştür. Öğretmenlerin bu kavramları tanımlarken sıklıkla zihinsel canlandırma, üç boyutlu düşünme ve problem çözme süreçlerine vurgu yaptıkları tespit edilmiştir. Ayrıca, öğretim sürecinde en sık kullanılan yöntemlerin somut materyaller, görsel araçlar ve dijital teknolojiler olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin başarı testi verileri incelendiğinde zihinsel döndürme, şekil tamamlama ve çok boyutlu yapıların yorumlanması gibi alanlarda başarı düzeylerinin soruların bağlamına, temsil türüne ve zorluk derecesine göre anlamlı biçimde değişiklik gösterdiği görülmüştür. Özellikle çok aşamalı işlem gerektiren, soyut kavramlar içeren ve görsel temsil barındıran problemlerin öğrenciler tarafından daha zorlayıcı bulunduğu belirlenmiştir. Ayrıca zihinsel canlandırma ve uzamsal yönelim gerektiren görevlerde hata oranlarının yükseldiği, öğrencilerin strateji belirlemede ve süreci yapılandırmada zorlandıkları saptanmıştır. Sonuç olarak bu araştırma; matematiksel uzamsal kavramların öğretiminde yalnızca içerik temelli değil aynı zamanda görsel, zihinsel ve somut temsillere dayalı çok yönlü stratejilere ihtiyaç olduğunu göstermektedir. Öğrenci ve öğretmen bulguları birlikte değerlendirildiğinde ise uzamsal düşünmenin problem çözme süreçlerine etkisinin hem bilişsel hem de pedagojik açıdan dikkate alınması gerektiği ortaya çıkmıştır.
Özet (Çeviri)
The purpose of this research is to examine the role of mathematical spatial concepts, which are one of the subcomponents of spatial habits of mind, in middle school mathematics teaching in the context of a problem and to reveal students' problem-solving successes regarding these concepts and teachers' evaluation of these concepts. The research was conducted using a case study design, which is one of the qualitative research methods. The study group consists of a total of 94 students studying at 5th, 6th, 7th and 8th grade levels and 44 mathematics teachers working at different school levels. Data were collected through the mathematical spatial concept form applied to teachers, semi-structured interview questions and achievement test applied to students. Teachers' opinions were analyzed through content analysis, and student test data were analyzed through content and frequency analysis. According to the research findings, it was determined that especially concepts such as number line, coordinate system, symmetry, prism and transformation were prominent in teachers' perceptions of spatial concepts. Although spatial concepts are mostly associated with the field of geometry learning, it was observed that they were also evaluated in relation to other learning areas such as number, algebra and measurement. It was determined that teachers frequently emphasized mental visualization, three-dimensional thinking and problem-solving processes when defining these concepts. In addition, it was determined that the most frequently used methods in the teaching process were concrete materials, visual aids and digital technologies. When the students' achievement test data were examined, it was seen that their success levels in areas such as mental rotation, shape completion and interpretation of multi-dimensional structures varied significantly according to the context of the questions, the type of representation and the degree of difficulty. It was determined that especially problems requiring multi-stage operations, including abstract concepts and visual representations were found more challenging by the students. In addition, it was determined that error rates increased in tasks requiring mental visualization and spatial orientation, and students had difficulty in determining strategies and structuring the process. In conclusion, this study shows that in teaching mathematical spatial concepts, not only content-based but also multi-faceted strategies based on visual, mental and concrete representations are needed. When the student and teacher findings are evaluated together, it is revealed that the effect of spatial thinking on problem-solving processes should be considered both cognitively and pedagogically.
Benzer Tezler
- Matematik öğretmen adaylarının lineer cebir kavramları anlayışlarının düşünme yapıları ve uzamsal yetenekleri bağlamında incelenmesi
An investigation of pre-service mathematics teachers' understanding of linear algebra concepts within the context of thinking modes and spatial abilities
DENİZ KARDEŞ BİRİNCİ
Doktora
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiOrtaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ DELİCE
- Geometri dersine yönelik dinamik geometri yazılımlarıyla hazırlanan etkinliklerin öğrencilerin akademik başarısı ve uzamsal yetenekleri bağlamında incelenmesi
The evaluation of the tasks that were prepared with the dynamic geometry softwares for geometry class in the context of students' academic achievement and spatial abilities
GÖKHAN KARAASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiOrtaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ DELİCE
- Industrial product design by using two-dimensional material in the context of origamic structure and integrity
Origamik yapı ve bütünsellik bağlamında iki boyutlu malzeme kullanarak endüstri ürünü tasarımı
NERGİZ YİĞİT
Yüksek Lisans
İngilizce
2004
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİzmir Yüksek Teknoloji EnstitüsüEndüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. YAVUZ SEÇKİN
- Physical layer techniques for 5G and beyond wireless systems
5G ve ötesi kablosuz sistemler için fiziksel katman teknikleri
ABUU BAKARI KIHERO
Doktora
İngilizce
2024
İletişim Bilimleriİstanbul Medipol ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği ve Siber Sistemler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ARSLAN
- Uzamsal boyutları görselleştirme mantığı ve tasarımda dört boyut
The visualization logic of spatial dimensions and four dimensions in design
İBRAHİM KARAKAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Güzel SanatlarSelçuk ÜniversitesiGrafik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ATIF POLAT