Osmanlı Devleti'nde kocabaşlar
Kocabaş in the Ottoman Empire
- Tez No: 942506
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ERCÜMENT TOPUZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Kocabaş, Millet Sistemi, Tanzimat Fermanı, Osmanlı, Gayrimüslim Cemaat, Kocabas, Millet System, Tanzimat Edict, Ottomon, Non-Müslim Community
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 307
Özet
Osmanlı Devleti'nde kocabaşlar, özellikle Rumeli ve Anadolu'nun Hristiyan nüfusun yoğunlukta olduğu bölgelerde, Hristiyan cemaatlerin idarî ve malî temsilcileri olarak merkezi bir rol oynamışlardır. Bu yönetici mevkie devletin Millet Sistemi içerisindeki gayrimüslim reayanın yönetiminde kilit bir aracı kurum olarak işlev görmüştür. Kocabaşlara dair ilk bilgiler, 1571 tarihli mühimme defterlerinde yer almakta olup, Osmanlı taşra idaresinde önemli bir yer tuttukları anlaşılmaktadır. XVI. yüzyılın ikinci yarısında, kurumsal bir yapıdan ziyade daha çok kişisel ilişkilere ve yerleşik geleneklere dayalı bir yapının parçası olarak ortaya çıkan kocabaşlık, zamanla saray tarafından önemli görevlerle tevdi edilmiş olsa da, bu yetkiler Osmanlı Devleti'nin belirlediği sınırlar dâhilinde kalmıştır. XVII. ve XVIII. yüzyıllarda Osmanlı Devleti'nin gücünün zirvesinde olduğu dönemde sadakatle hizmet eden kocabaşlar, XIX. yüzyıldaki Tanzimat ve Islahat Fermanları ile birlikte ortaya çıkan merkeziyetçi eğilimlere karşı çıkarak yerel hâkimiyetlerini korumaya çalışmışlardır. Bu yüzyılda kocabaşılık önemli bir yere sahip olarak resmileştirilmiş; kocabaşların görev ve yetkileri yeniden düzenlenmiş ve bu görevleri yerine getirmeleri karşılığında maaş ve mühür gibi resmiyet işareti addeden imtiyazlar verilmiştir. Ancak XIX. yüzyılın ikinci yarısından sonraki merkeziyetçilik politikalarıyla birlikte İstanbul başta olmak üzere bazı bölgelerde kocabaşların yetkileri kısıtlanmış ve peyder pey kaldırılması gündeme getirilmiştir.
Özet (Çeviri)
In the Ottoman Empire, kocabaşlar played a central role as administrative and financial representatives of Christian communities, especially in regions of Rumelia and Anatolia where the Christian population was dense. This leadership position functioned as a key intermediary institution in managing the non-Muslim subjects within the state's Millet System. The earliest records about kocabaşlar appear in the important registers (mühimme defterleri) dated 1571, indicating their significant role in Ottoman provincial administration. In the second half of the 16th century, kocabaşlık emerged not as an institutionalized structure but rather as part of a system based on personal relationships and established traditions. Although the palace later entrusted kocabaşlar with important duties, these powers remained within the limits defined by the Ottoman state. During the 17th and 18th centuries, when the Ottoman Empire was at the height of its power, kocabaşlar served loyally; however, with the centralizing tendencies that arose following the Tanzimat and Islahat Edicts in the 19th century, they resisted and sought to maintain their local authority. In this century, kocabaşlık gained official recognition; their roles and authorities were reorganized, and they were granted privileges such as salaries and seals as symbols of their official status in exchange for fulfilling their duties. However, with the centralization policies after the second half of the 19th century, the powers of kocabaşlar were restricted in some regions, especially in Istanbul, and their gradual abolition was brought onto the agenda.
Benzer Tezler
- XVIII. yüzyılın yarısında Kıbrıs'ın siyasi, idari, toplumsal ve ekonomik şartları
Political, administrative, social and economic conditions of Cyprus in the second half of the eighteenth century
NURİ ÇEVİKEL
- Erken Dönem Osmanlı Mimarisi'nde Bedesten
Bedesten in Early Ottoman Architecture
MUHAMMET EKİNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT KOCAASLAN
- Osmanlı modernleşme dönemi kapsamında I. Mahmud'un baniliği (1730-1754)
Mahmud I's patronage in the modernization period of the Ottoman Empire (1730-1754)
YUNUS KARAKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT KOCAASLAN
- Osmanlı Devleti'nde mesleki ve teknik okullar: 1876 – 1908
Vocational and technical schools in Ottoman State: 1876 – 1908
YAŞAR ARSLANYÜREK
Doktora
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET EYİCİL