Rezmî Divan'ında toplum hayatı
Social life in Rezmi's Divan
- Tez No: 942508
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MURAT KEKLİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 215
Özet
Klasik Türk şiiri, tarih boyunca toplumsal hayatla sıkı bir ilişki içerisinde gelişmiş ve varlığını sürdürmüştür. Özellikle XVII. yüzyılda, Divan edebiyatı Fars edebiyatının etkisinden uzaklaşarak millî ve yerel unsurları benimseyen özgün bir edebiyat anlayışı geliştirmiştir. Bu dönemde şairler, şiirlerinde yerel dile ve halkın gündelik yaşamına ait ayrıntılara daha çok yer vermeye başlamış, böylece eserlerinde toplumsal gerçekliği yansıtan imgeler öne çıkmıştır. Bu dönemin şairlerinden biri olan Rezmî de eserlerinde Osmanlı toplumunun sosyal ve kültürel yapısını başarılı bir şekilde dile getirmiştir. Osmanlı'nın siyasi ve ekonomik sorunlarla mücadele ettiği bir çağda kaleme aldığı şiirlerinde, halkın yaşam biçimini, değerlerini ve günlük yaşamın renklerini ustalıkla yansıtmıştır. Rezmî'nin Divan'ı, geleneksel mazmun kalıplarına sıkı sıkıya bağlı kalmadan, sade ve doğal bir dille yazılmış, toplumsal yaşantıyı şiirsel bir zarafetle işlemeyi başarmış özgün bir metindir. Hanedan kökenli olmasına rağmen halkın hayatına dair derin bir vukufiyeti bulunması ve yerel söyleyişleri eserlerine taşıyabilmesi, onun edebi kişiliğinin ve sosyal duyarlılığının en önemli göstergelerindendir. Bu özellikler, Rezmî'nin eserlerinin dönemin kültürel ve toplumsal değerlerine ne denli duyarlı olduğunu ortaya koymaktadır. Çalışmanın amacı, Rezmî'nin Divan'ında yer alan sosyal hayat unsurlarını sistematik bir şekilde tespit ederek, klasik Türk şiiri ile halk arasındaki sıkı ve karşılıklı ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırmada, Mehmet Gürbüz'ün“Rezmî Divanı (İnceleme-Metin)”adlı yüksek lisans tezi temel kaynak olarak kullanılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi benimsenmiş ve Divan, fişleme yöntemiyle detaylı şekilde taranmıştır. Çalışma iki ana bölümden oluşmakta; ilk bölümde şairin hayatı, edebi kişiliği ve Divan'ı hakkında bilgi verilirken, ikinci bölümde Divan'da tespit edilen sosyal hayat unsurları kapsamlı bir şekilde değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde, elde edilen bulgular ışığında, Rezmî'nin şiirinin dönemin sosyal ve kültürel yapısını başarıyla yansıttığı, klasik Türk şiiri ile halk hayatı arasındaki güçlü ilişkinin somut bir örneği olduğu vurgulanmıştır. Böylece edebi metin ile toplumsal yapı arasındaki etkileşim ayrıntılı olarak gözler önüne serilmiş ve klasik şiirin sosyal hayatla olan sıkı münasebeti bir kez daha kanıtlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Classical Turkish poetry has developed and maintained its existence in a close relationship with social life throughout history. Especially in the 17th century, Divan literature moved away from the influence of Persian literature and developed an original literary approach that adopted national and local elements. During this period, poets began to give more space to the local language and details of the people‟s daily lives in their poems, thus images reflecting social reality came to the fore in their works. Rezmî, one of the poets of this period, also successfully expressed the social and cultural structure of Ottoman society in his works. In his poems, which he wrote at a time when the Ottomans were struggling with political and economic problems, he skillfully reflected the people‟s lifestyle, values, and the colors of daily life. Rezmî‟s Divan is an original text that was written in a simple and natural language without strictly adhering to traditional lyrical patterns, and managed to handle social life with poetic elegance. Despite his dynastic origins, his deep knowledge of the people‟s lives and his ability to incorporate local idioms into his works are among the most important indicators of his literary personality and social sensitivity. These characteristics reveal how sensitive Rezmi‟s works were to the cultural and social values of the period. The aim of the study is to systematically identify the elements of social life in Rezmi‟s Divan and to reveal the close and mutual relationship between classical Turkish poetry and the public. In the study, Mehmet Gürbüz‟s master‟s thesis titled“Rezmi Divan (Study-Text)”was used as the main source. Document analysis, one of the qualitative research methods, was adopted and the Divan was scanned in detail with the profiling method. The study consists of two main parts; in the first part, information is given about the poet‟s life, literary personality and Divan, while in the second part, the elements of social life identified in the Divan are evaluated comprehensively. In the conclusion part, it is emphasized that, in the light of the findings obtained, Rezmi‟s poetry successfully reflects the social and cultural structure of the period and is a concrete example of the strong relationship between classical Turkish poetry and public life. Thus, the interaction between the literary text and the social structure is revealed in detail and the close relationship of classical poetry with social life is proven once again
Benzer Tezler
- Kara Fazlî Divanı'nda sosyal hayat
Social life in Divan of Kara Fazlî
EZGİ GÖRGÜNOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ IŞILAY PINAR ÖZLÜK
- Bosnalı Aleaddin Sâbit Dîvânı'nın tahlili
Analysis of Dîvân of Bosnian Aleaddin Sâbit
LEJLA OENER
Doktora
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAYRAM ALİ KAYA
- Resmi Ali Baba ve Divanı
The Divan of Resmi Ali Baba
SAİME ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiEski Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMAL KURNAZ
- Bedâyiü'l-Vekâyi (l265a ile l 304b inceleme ? metin ? dizin)
Bedâyiü?l-Vekâyi (l265a and l 304b investigation ? text ? index)
UYGAR YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. EMİNE GÜRSOY NASKALİ
- Derviş Vahdeti ve Volkan gazetesi
Derviş Vahdeti and Volkan newspaper
RÜYA BAĞIR
Doktora
Türkçe
2022
TarihAnkara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NECDET AYSAL