F1 hibrit domates çeşit adaylarının agromorfolojik ve moleküler yöntemlerle tanımlanması
Characterization of F1 hybrid tomato variety candidates using agromorphological and molecular methods
- Tez No: 942583
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖNDER TÜRKMEN, DOÇ. DR. ALİ TEVFİK UNCU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Bu tez çalışmasında, F1 hibrit domates (Lycopersicon lycopersicum) çeşit adaylarının morfolojik ve moleküler yöntemlerile tanımlaması gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda, 94 çeşit adayı üzerinde morfolojik ölçümler ve gözlemler gerçekleştirilmiştir. Bu ölçüm ve gözlem sonucunda belirlenen 52 çeşit adayı, Basit Dizi Tekrarı (SSR), Dizi İlişkili Çoğaltılmış Polimorfizm (SRAP) ve Ekleme-Silme Mutasyonu (INDEL) yöntemleriyle incelenmiştir. Bu süreçte Meloidogyne incognita, Tomato Mosaic Virus (ToMV), Tomato Yellow Leaf Curl Virus (TYLCV), Verticillium dahliae, Fusarium oxysporum f. sp. Lycopersici ve Tomato Spotted Wilt Virus (TSWV) karşı dayanıklılık seviyeleri belirlenmiş ve genetik tanımlamaları yapılmıştır. Morfolojik analizler sırasında, UPOV kriterlerinden yararlanılmış ve uygun bulunan özellikler üzerinden değerlendirme yapılmıştır. Sera koşullarında yapılan ölçümler, büyüme tipi, yaprak duruşu, yaprak uzunluğu ve genişliği, yaprak ayası, çiçek salkımındaki çiçek sayısı, ilk boğumdaki çiçek salkımı ve meyvede yeşil omuz oluşumu gibi faktörleri kapsamıştır. Hasat sonrası meyveye yönelik gözlemler ise meyve boyutu, uzunluk/çap oranı, boyuna ve enine kesit şekli, perikarp kalınlığı, karpel sayısı, meyve sertliği, kuru madde içeriği, meyve rengi ve pH değeri gibi kriterler doğrultusunda gerçekleştirilmiştir. Tez çalışmasında, SSR, SRAP ve INDEL markörlerine ait veriler var/yok (1/0) şeklinde skorlanmış ve elde edilen veri seti DARwin programı kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda, NJ (Neighbor-Joining) dendrogramı oluşturularak F1 hibrit domates çeşit adayları arasındaki genetik ilişkiler ortaya konulmuş ve çeşit adaylarının üç ana gruba ayrıldığı belirlenmiştir. Yapılan Mantel testi, uzaklık matrisi ile NJ dendrogramı arasında güçlü bir korelasyon olduğunu göstermiştir (r = 0.862). Ayrıca, F1 hibrit domates çeşit adaylarında bazı hastalıklara karşı dayanıklılık düzeyleri belirlenmiştir. İncelenen beş hastalık etmeni ve bir zararlıya karşı çeşit adaylarının dayanıklılık düzeyleri belirlenmiştir. Tomato Mosaic Virus (ToMV)'a karşı 20, Fusarium oxysporum f. sp.'ye karşı 17, Fusarium spp. ve Phytophthora spp.'ye karşı ise 15 çeşit adayı homozigot dayanıklı (RR) bulunmuştur. Tomato Spotted Wilt Virus (TSWV) etmenine karşı 9 çeşit adayı hassas (rr), 2 çeşit adayı ise heterozigot dayanıklı (Rr) olarak belirlenmiştir. Zararlılar arasında yer alan Meloidogyne incognita (kök ur nematodu)'ya karşı ise 17 çeşit adayının heterozigot dayanıklı (Rr) olduğu tespit edilmiştir. Yapılan genel değerlendirme sonucunda, 123x6, 103x10, 256x10, 222x10,105x4 numaralı çeşit adaylarının hastalık etmenlerine karşı 4 farklı dayanıklılık genini bir arada taşıdığı tespit edilmiştir. Sonbahar ve ilkbahar dönemi yapılan ölçümler ve gözlemler, temel bileşenler analizi (PCA) ile değerlendirilmiş ve sonbahar döneminde tek bir temel bileşen ekseni elde edilmiştir. Bu eksen, toplam varyasyonun %69,80'ini açıklamış, ilk beş temel bileşene ait score plot ve loading plot grafikleri oluşturulmuştur. Bahar döneminde ise bağımsız altı temel bileşen ekseni belirlenmiş, bu eksenler toplam varyasyonun %76,57'sini temsil etmiştir.
Özet (Çeviri)
In this thesis, the characterization of F1 hybrid tomato (Lycopersicon lycopersicum) variety candidates were conducted using morphological and molecular methods. Within this scope, morphological measurements and observations were carried out on 94 variety candidates. Based on the results of these evaluations, 52 candidates were further analyzed using Simple Sequence Repeat (SSR), Sequence-Related Amplified Polymorphism (SRAP), and Insertion-Deletion (INDEL) markers. During this process, resistance levels to Meloidogyne incognita, Tomato Mosaic Virus (ToMV), Tomato Yellow Leaf Curl Virus (TYLCV), Verticillium dahliae, Fusarium oxysporum f. sp. lycopersici, and Tomato Spotted Wilt Virus (TSWV) were determined, and their genetic profiles were characterized. Morphological analyses were performed based on UPOV (International Union for the Protection of New Varieties of Plants) criteria, focusing on traits found suitable. Measurements under greenhouse conditions included growth type, leaf attitude, leaf length and width, leaf blade characteristics, number of flowers per inflorescence, flower truss position on the first node, and green shoulder formation on fruits. Post-harvest observations focused on traits such as fruit size, length/diameter ratio, longitudinal and cross-sectional shape, pericarp thickness, number of carpels, fruit firmness, dry matter content, fruit color, and pH value. Data obtained from SSR, SRAP, and INDEL markers were scored in a binary format (1/0 for presence/absence) and analyzed using the DARwin software. A Neighbor-Joining (NJ) dendrogram was constructed to illustrate the genetic relationships among F1 hybrid tomato candidates, revealing three major groups. A Mantel test confirmed a strong correlation between the distance matrix and the NJ dendrogram (r = 0.862). The resistance levels of the variety candidates were evaluated against five pathogens and one pest. A total of 20 candidates were identified as homozygous resistant (RR) to Tomato Mosaic Virus (ToMV), 17 candidates to Fusarium oxysporum f. sp., and 15 candidates to Fusarium spp. and Phytophthora spp. Nine candidates were found to be susceptible (rr) and two were heterozygous resistant (Rr) to Tomato Spotted Wilt Virus (TSWV). In addition, 17 candidates were identified as heterozygous resistant (Rr) to the pest Meloidogyne incognita (root-knot nematode). Based on the overall evaluation, five variety candidates (123x6, 103x10, 256x10, 222x10, and 105x4) were determined to carry four different resistance genes against the pathogens studied. Measurements and observations from both fall and spring seasons were analyzed using Principal Component Analysis (PCA). A single principal component axis was obtained for the fall season, explaining 69.80% of the total variation. Score plots and loading plots were generated for the first five principal components. For the spring season, six independent component axes were identified, accounting for 76.57% of the total variation.
Benzer Tezler
- Sanayi tipi F1 hibrit domates çeşitlerinin geliştirilmesi
Development of industrial F1 hybrid tomato cultivars
ÜNAL KAL
- Domates ıslahında TSWV, TYLCV, FORL dayanımlarının hibrit verimine etkisi
Effect of TSWV, TYLCV, FORL resistances on hybrid yield in tomato breeding
ECE AKKÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
BiyoteknolojiAkdeniz ÜniversitesiTarımsal Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEDİM MUTLU
- Domates sarı yaprak kıvırcıklık virüsü (Ty-3) ve domates lekeli solgunluk virüsü (Sw-5)'e dayanıklı domates (Solanum lycoperscum L.) hatlarının moleküler marker yardımlı geri melezleme yöntemi ile ıslah edilmesi
Breeding of tomato lines resistant to tomato yellow leaf curl virus (Ty-3) and tomato spotted wilt virus (Sw-5) by molecular marker assisted backcrossing method
SEVDE NUR YEMŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
BiyoteknolojiAkdeniz ÜniversitesiTarımsal Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEDİM MUTLU
- Örtüaltı aşılı domates yetiştiriciliğinde hibrit patlıcan anaç adaylarının anaçlık potansiyellerinin belirlenmesi
Determination of potentials of the hybrid eggplant rootstock candidates in greenhouse grafted tomato cultivation
SİBEL BAYINDIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiBahçe Bitkileri Yetiştirme ve Islahı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLEK KANDEMİR
- Effects of different organic fertilizers on some important parameters of cherry tomato cultivars
Farklı organik gübrelerin kiraz domates çeşitlerinin bazı önemli parametreleri üzerine etkileri
RASHA IRFANULDEN ABDULHADI QAHRAMAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
ZiraatErciyes ÜniversitesiTarım Bilimleri ve Teknolojileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN GÜLŞEN
YRD. DOÇ. DR. ADEM GÜNEŞ