Türkiye-Bulgaristan yakın akraba göçü anlaşması ve uygulanışı
Türkiye-Bulgaria family migration agreement and its impelementation
- Tez No: 942660
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET FATİH SANSAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Siyasal Bilimler, Tarih, Uluslararası İlişkiler, Political Science, History, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dünyası Sosyal Ekonomik ve Siyasal İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dünyası Sosyal, Ekonomik ve Siyasal İlişkiler Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 128
Özet
Türkiye-Bulgaristan ilişkileri her zaman için kendine özgü bir dinamiğe sahip olmuştur. Çok fazla ortak bir coğrafi, kültürel ve tarihi geçmişe mensup olmaları nedeniyle iki ülke ilişkileri çok boyutlu bir hâl almıştır. Bulgarların ve Türklerin tarihsel süreç içerisinde yaşadıkları değişimler onların içerisinde bulundukları çağa göre değişkenlik göstermiştir. 14-20. Yüzyıl arasında Türklerin hakimiyeti altında yaşayan Bulgarlar 20. Yüzyılın başlarından itibaren bağımsızlıklarını kazanarak bir devlet haline gelmiştir. Bulgarların bağımsız bir devlet olmasıyla yüzyıllar sonra iki millet arasındaki ilişki devletlerarası ilişki boyutu kazanmıştır. Çift kutuplu sistemde iki farklı kutupta yer alan Türkiye ve Bulgaristan ikili ilişkiler noktasında anlaşmazlıklar yaşamıştır. Bulgaristan, kendi ülkesindeki Türklerin topraklarına el koymuş, okullarını kapatmış, ana dilde eğitim hakkını engellemiş ve onları göçe zorlamıştır. Bu durum Türkiye tarafından çokça eleştirilmiş ve göçe zorlanan Türklerin haklarını korumak için elinden geleni yapmıştır. Türkiye, ülkeye gelen göçmenlerin yerleştirilmesi ile ilgilenmiş ve onlara yardım eli uzatmıştır. Bulgaristan ise ülkesinde kalan Türkleri daha kolay yönetebilmek için daha göç bitmeden göçü yarıda bırakmıştır. Bu durum sonucunda hâlâ göç sürecini tamamlayamamış aileler parçalanmıştır. İki ülke arasındaki bu durum uzun bir süre dondurulmuş kriz olarak kalmıştır. Uluslararası siyasette değişen dengeler ve yaşanan gelişmeler sonucunda Soğuk Savaş döneminde bir yumuşama yaşanmıştır. Uluslararası literatüre“Yumuşama Dönemi”olarak geçen bu dönemde; Türkiye-Bulgaristan arasındaki ilişkilere de sirayet etmiştir. Böylece iki ülke tam olarak tamamlanamayan, yarım kalan bu göçü bitirerek parçalanan aileleri birleştirmeyi amaçlamıştır. Soğuk Savaş döneminde farklı kutuplarda yer alan Türkiye ve Bulgaristan arasında imzalanmış tek hukuki anlaşma özelliğine sahip olan Yakın Akraba Göçü anlaşması imzalanmıştır. 1968 yılında iki ülke arasında imzalanan anlaşma ile;“Yakın akrabaları 1952 yılına kadar Türkiye'ye göç eden Türk asıllı Bulgar vatandaşları”göç etme hakkına sahip olmuştur. Böylece parçalanan ailelerin tamamlanması amaçlanmıştır. İsteğe bağlı olarak gerçekleşen bu göç Türkiye-Bulgaristan ilişkileri açısından önemli olmuştur. Yumuşama Döneminin somut bir örneği olan bu anlaşma; kapsam bakımından sınırlı tutulmuştur. Bu çalışmada 1968 Yakın Akraba Göçü Anlaşması ve Uygulanışı; dönemin basını, meclis tutanakları ve arşiv belgeleri taranarak ele alınmış bunun yanında bu anlaşmayla Türkiye'ye göç eden göçmenlerle sözlü tarih çalışması yapılarak göçmenlerin yaşadıkları birebir aktarılmıştır. Hem dönemin basını araştırılıp hem de göçmenlerle sözlü tarih çalışmasının yapılması, daha önce üzerinde fazla durulmayan bu göçün bilinmeyen kısımlarını gün yüzüne çıkarmıştır.
Özet (Çeviri)
Turkish-Bulgarian relations have always possessed a distinctive dynamic. Due to their significant shared geographical, cultural, and historical background, the relations between the two countries have taken on a multidimensional character. The transformations experienced by Bulgarians and Turks throughout history have varied depending on the era in which they lived. Between the 14th and 20th centuries, Bulgarians lived under Turkish rule, and starting from the early 20th century, they gained their independence and became a state. With the establishment of an independent Bulgarian state, the centuries-long relationship between the two peoples gained an interstate dimension. During the bipolar world system, Turkey and Bulgaria, positioned on opposite blocs, experienced disagreements in their bilateral relations. Bulgaria confiscated the lands of the Turks within its borders, closed their schools, blocked their right to education in their mother tongue, and forced them to migrate. These actions were heavily criticized by Turkey, which did its utmost to protect the rights of the Turks who were forced to migrate. Turkey took responsibility for resettling the incoming migrants and extended a helping hand. Bulgaria, on the other hand, halted the migration process before it was completed in order to better control the Turks remaining in the country. As a result, families who were unable to complete the migration process remained divided. This situation remained a frozen crisis between the two countries for a long time. With the changing balance of power and developments in international politics, a period of détente was experienced during the Cold War. This period, referred to in international literature as the“Détente Era,”also extended to Turkish-Bulgarian relations. Accordingly, both countries aimed to complete the previously unfulfilled and interrupted migration process and to reunite divided families. During the Cold War, the Agreement on the Family Migration was signed, representing the only legal agreement between Turkey and Bulgaria of that period. With the agreement signed in 1968,“Bulgarian citizens of Turkish origin whose close relatives had migrated to Turkey until the year 1952”were granted the right to migrate. In this way, it was aimed to reunite separated families. This voluntary migration became a significant development in Turkish-Bulgarian relations. As a concrete example of the Détente Era, the agreement was kept deliberately limited in scope. This study addresses the 1968 Agreement on the Family Migration and its implementation by examining contemporary press coverage, parliamentary minutes, and archival documents. In addition, oral history interviews were conducted with migrants who moved to Turkey under this agreement, allowing their experiences to be directly conveyed. Combining press research with oral history has brought to light unknown aspects of this migration, which has previously received little attention.
Benzer Tezler
- 1989 Bulgaristan Türklerinin göçü: Geri dönüş süreçleri ve yeni dönemdeki durumları
1989 migration of Bulgarian Turks: Return process and their situation in the new period
GÜLBAHAR KURTULUŞ
- Bulgaristan Komünist Partisi belgelerine göre zorla isim değiştirme operasyonu ve 1989 göçü
Forced rename operation and 1989 migration according to documents of the Bulgarian Communist Party
TANER NİZAMOĞLU
- 1969-1978 yılları arasında Bulgaristan'dan Türkiye'ye yapılan yakın akraba göçü (Trakya bölgesine iskân edilmiş göçmenler örneği)
Near relati̇ve mi̇grati̇on from Bulgari̇a to Turkey between the years 1969-1978 ( The cace of immi̇grants persecuted i̇n Thrace regi̇on)
HACER HANDE ERGİN ÇAĞATAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
SosyolojiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiBölgesel Araştırmalar Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MİTHAT ATABAY
- Bulgaristan Türklerinin yaşadıkları ve göç hadisesi (1980-1990)
What the Turks lived in Bulgaria and the immigration case (1980-1990)
NAİM MUTLU
- Bulgaristan Türklerinin dini eğilimleri ve sorunları: 1989-1990'da Lüleburgaz'a yerleşenler örneği
The religious tendency and problems of the Bulgarian Turks: With the sample of people settled down Lüleburgaz in 1989-1990
FIRAT MENTEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİYAZİ AKYÜZ