Göç sonrası kültürel kimlik inşasında geleneksel dans: Van Ulupamir ve Dönerdere örnekleri
Traditional dance in cultural identity construction after migration: Van Ulupamir and Dönerdere examples
- Tez No: 942666
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FÜSUN AŞKAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bale ve Dans, Ballet and Dance
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Halk Oyunları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Oyunları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 279
Özet
Halk dansları, kendisini yaratan toplumsal gruptaki kolektif anlamını, ortaya çıkarıldığı sosyal ve fiziki yapılar bağlamında kazanır. Dolayısıyla halk danslarının toplumsal yönünün anlaşılması sürecinde mekânsal bağlam kıymetli görülür. Bu bağlamda bir topluluğun mekân değiştirmesi yani göç deneyiminin, dans pratiklerindeki çeşitli dinamiklere etki etmesi beklenir. Başka bir deyişle halk dansının bağlamının göç ile taşınması söz konusudur. Bu çalışma, göç ile beraber Van ili sınırları içerisinde yaşamlarını sürdürmeye başlayan Ulupamir ve Dönerdere Köyü mensuplarının geleneksel dans pratiklerinin, mekânsal bağlam üzerinden sorgulanmasını içerir. Diğer bir deyişle ortaya çıktıkları mekânsal bağlamda meydana gelen değişimlerin, halk danslarının yapısal biçimlerine etkisi ile birlikte halk danslarının kimlik inşasındaki rolü üzerine odaklanılmıştır. Bu bağlamda çalışmanın problemi, Ulupamir ve Dönerdere Köyü geleneksel dans pratiklerinin, göç ettikleri kültürden ne kadar farklılaşıp farklılaşmadığı ve göç edilen kültür ile ilişkisinin ne düzeyde olduğu, hepsinden öte yeni yerleşim yerlerindeki kültürel kimlik inşalarında halk dansını bir araç olarak kullanıp kullanmadıklarıdır. Ayrıca çalışmanın örneklemini oluşturan Kırgız kökenli Ulupamir sakinleri ve Karadeniz kökenli Dönerdere sakinlerinin Türkiye sınırları içerisinde farklı kültürel kodlara sahip olan Van bölgesine göç ile geliştirdiği kültürel davranışların niteliğinin tüm detaylarıyla kavranabilmesi amacıyla çalışmanın boyutlandırılması planlanmıştır. Bu bağlamda Kırgız ve Karadeniz kökenli grupların alan araştırmasına olanak tanıyan göç mekânları taranmıştır. Ulaşılan gruplar ile iletişime geçilerek, alan araştırması için gerekli onaylar alınmıştır. Örneklemin sözü geçen bağlamda genişletilmesi durumu, kültürel grubun deneyimlediği göç fenomenini hangi dinamiklerle ve hangi anlamlar çevresinde algıladığı ve kültürel pratiklerine ne biçimde etki ettiğini karşılaştırma olanağı sunacaktır. Bu çalışma, göç olgusunun kültürel pratikler üzerindeki etkisini, geleneksel dans bağlamında incelemektedir. Van'a göç eden Kırgız ve Karadeniz kökenli topluluklar üzerinde odaklanılarak, göç sonrası dinamiklerin, toplulukların dans pratikleri ve kültürel kimlikleri üzerindeki yansımaları ele alınmıştır. Araştırma, Ulupamir ve Dönerdere köylerinde, göç öncesi ve sonrası süreçlerdeki kültürel pratiklerin farklılaşmasını anlamaya çalışırken, bu pratiklerin bir kimlik belirteci olarak nasıl yeniden anlamlandırıldığını tartışmaktadır. Göç süreciyle birlikte kültürel unsurların taşınması, bu ögelerin anlamlarında değişimlere yol açabilmektedir. Topluluklar, bir yandan kendi kimliklerini muhafaza etmeye çalışırken, diğer yandan yeni bağlamlarda bu pratiklere farklı işlevler yüklemektedir. Çalışma, geleneksel dansın toplumsal bağların korunması, dayanışmanın teşvik edilmesi ve kültürel belleğin canlı tutulması açısından oynadığı rolü ortaya koymaktadır. Bu boyutlarıyla, araştırma alanındaki diğer çalışmalardan farklılaşarak, geleneksel dansın yapısal özelliklerindeki değişimlerin ötesine geçmekte ve bu dönüşümlerin kimlik inşası üzerindeki etkilerini kapsamlı bir şekilde değerlendirmektedir. Çalışma, alana sunduğu sosyal bilimler perspektifi ile halk oyunları ve göç ilişkisini anlamak adına önemli bir katkı sunmaktadır. Bu araştırmada, göç sonrası dans pratiklerinin kültürel bağlamdaki dönüşümünü anlamak amacıyla yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiş; ayrıca konuya ilişkin literatür incelenmiştir. Görüşme formu, uzman görüşleri doğrultusunda revize edilerek nihai hale getirilmiş ve dans pratiğine doğrudan katılan bireylerle açık uçlu sorular üzerinden görüşmeler yapılmıştır. Bu görüşmelerde, göç öncesi ve sonrası dans algısı, dans eğitimi süreçleri ve dansın topluluk içindeki yeri gibi konular ele alınmıştır. Verilerin detaylı ve doğru bir şekilde kaydedilebilmesi için ses ve video cihazları kullanılmıştır. Literatür taraması ise Ulupamir Kırgızları ve Dönerdere topluluğunun dans pratiklerine ilişkin mevcut bilgileri derlemek ve göç sonrası kimlik inşasındaki rollerini analiz etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda, Kırgız ve Karadeniz dansları üzerine yapılan çalışmalar da incelenmiş ve araştırmanın kavramsal çerçevesi oluşturulmuştur. Toplanan veriler, MAXQDA nitel veri analizi programı aracılığıyla tematik analiz yöntemi kullanılarak incelenmiştir. İlk olarak görüşmeler transkribe edilmiş, veriler defalarca okunarak ilk izlenimler not edilmiştir. Ardından açık kodlama yöntemiyle tekrarlayan ifadeler ve anlamlı örüntüler belirlenmiş, bu kodlardan hareketle temalar oluşturulmuştur. Temalar arasındaki ilişkiler, MAXQDA'nın sunduğu şema ve ağ haritaları yardımıyla görselleştirilmiştir. Analizler, özellikle kültürel kimlik, aidiyet ve geleneksel dansın rolü gibi ana temalar üzerine odaklanmıştır. Çalışma, dansın kültürel değişim süreçlerindeki rolünü anlamaya yönelik kapsamlı bir bakış sunmaktadır. Bulgular ışığında yapılan çözümlemelerde, Dönerdere'de geleneksel horon pratiği göç sonrası kimlik sürekliliğinin bir aracı olarak öne çıkarken, Ulupamir'de dans, tarihsel bir eksikliği doldurma ve yeni bir kültürel aidiyet biçimi üretme yönünde işlev kazanmıştır. Bu yönüyle çalışma, göçün kimliksel yeniden yapılanma süreci olduğuna dikkat çekmektedir.
Özet (Çeviri)
Folk dances derive their collective meaning from the social groups that create them, shaped by the physical and social environments in which they emerge. Thus, spatial context is considered essential in understanding the social dimension of folk dances. In this regard, the experience of migration—namely, a community's displacement—is expected to affect various dynamics within dance practices. In other words, it is possible for the contextual framework of folk dance to be carried and transformed through migration. This study examines the traditional dance practices of the Ulupamir and Dönerdere village communities, who began residing within the borders of Van province following migration. Specifically, it investigates how changes in spatial context have influenced the structural forms of folk dances and explores the role of these dances in cultural identity construction. The central research question is whether the traditional dance practices of Ulupamir and Dönerdere villages have differentiated from those of their cultures of origin, how they relate to the host culture, and, most importantly, whether folk dance has served as a tool for constructing cultural identity in their new settlements. In order to fully understand the nature of cultural behaviors developed through the migration of the Kyrgyz-origin Ulupamir residents and Black Sea-origin Dönerdere residents—both of whom migrated to Van, a region with distinct cultural codes—the scope of the study was expanded. Migration routes that allowed for field research involving both Kyrgyz and Black Sea groups were explored, and necessary permissions were obtained by establishing direct contact with the communities involved. The expansion of the sample in this way provided the opportunity to compare how each cultural group perceives and responds to the migration phenomenon, including the meanings they attribute to it and the extent to which it has influenced their cultural practices. Focusing on the cultural practices of these two migrant communities, this study investigates the impact of migration on folk dances as cultural expressions. In doing so, it analyzes how post-migration dynamics have shaped their dance practices and cultural identities. While aiming to understand the transformation of cultural practices before and after migration in both villages, the study also discusses how these practices have been reinterpreted as markers of identity. The migration process often leads to the transportation of cultural elements, which may result in shifts in their meanings. While communities attempt to preserve their original identities, they also assign new functions to these practices within unfamiliar contexts. Accordingly, this study reveals that traditional dance serves not only as a form of entertainment but also as a mechanism for preserving social bonds, fostering solidarity, and maintaining cultural memory. In this respect, the study goes beyond structural changes in traditional dances and provides a comprehensive analysis of how such transformations affect identity construction—distinguishing itself from other research in the field. By offering a social science perspective, it contributes meaningfully to the understanding of the relationship between folk dance and migration. The research employed semi-structured interviews and literature review as its primary data collection methods in order to understand the transformation of dance practices in post-migration cultural contexts. The interview form was revised based on expert feedback and finalized before conducting open-ended interviews with individuals directly involved in dance practices. These interviews explored perceptions of dance before and after migration, processes of dance education, and the social role of dance within the community. Audio and video devices were used to ensure accurate and detailed data collection. The literature review was conducted to compile existing knowledge regarding the dance practices of the Ulupamir Kyrgyz and the Dönerdere community, as well as to analyze their roles in post-migration identity construction. Within this framework, prior research on Kyrgyz and Black Sea dances was examined to construct the conceptual framework of the study. The collected data were analyzed using thematic analysis via the MAXQDA qualitative data analysis software. Interviews were first transcribed, and initial impressions were noted after repeated readings. Through open coding, recurring expressions and meaningful patterns were identified, leading to the formation of themes. Relationships among these themes were visualized using MAXQDA's mapping and network tools. The analysis focused particularly on the key themes of cultural identity, belonging, and the role of traditional dance. As such, the study offers a comprehensive perspective on the role of dance in processes of cultural transformation. Based on the findings, traditional horon practices in Dönerdere emerged as a tool for maintaining identity continuity after migration, while dance in Ulupamir functioned as a means of filling a historical void and producing a new form of cultural belonging. In this sense, the study highlights migration not merely as a physical relocation but as a process of identity reconstruction.
Benzer Tezler
- Diasporanın sembolik sermayesi: Atina'da yaşayan İstanbullu Rumların aile fotoğrafları
The symbolic capital of the diaspora: Family photographs of the Rum Istanbulites of Athens
CEREN ACUN
Doktora
Türkçe
2021
AntropolojiGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ Ö. MURAD ÖZDEMİR
- Avrupa'ya göç sonrası Türkiye kökenli erkeklerin erkeklik pratikleri: İngiltere örneği
Practices of masculinity of migrant men from Turkey upon immigration to Europe: United Kingdom example
ESRA KENDİR GÖKCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇAĞLAYAN KOVANLIKAYA
- Kültürel kimlik ve sermaye kavramları bağlamında Manisa Salihli Kazak Türkleri müzik pratikleri
Musical practices of Kazakh Turks from Manisa Salihli in the context of cultural identity and capital concepts
EMİN YILDIRIM
- Uzunyayla Çerkeslerinde kimlik ve din etkileşimi
İnterection identity and religion in the Circassians of Uzunyayla
MERT AKBULUT