Taşkın yönetimi amaçlı bir yağmur suyu toplama sistemi önerisi: Konyaaltı (Antalya) örneği
A rainwater harvesting system proposal for flood management: The case of Konyaaltı (Antalya)
- Tez No: 942691
- Danışmanlar: PROF. DR. HACER MUTLU DANACI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 84
Özet
Kentsel sel, hızla gelişen şehirlerde kritik bir sorun olmaya devam etmektedir ve iklim değişikliği, insan kaynaklı faaliyetlerdeki artış, geçirgen yüzeylerin değiştirilmesi ve doğal drenaj ağlarındaki değişiklikler nedeniyle daha da kötüleşmektedir. Modern drenaj ağları, eğer etkili ise, öncelikle yağmur suyu için kanal işlevi görmekte, genellikle kirli suyu taşımakta ve yağmur suyunu verimsiz bir kaynak haline getirmektedir. Bu çalışma, önerilen bir yağmur suyu toplama (YST) yapısı aracılığıyla sel suyu hacmindeki miktarı azaltmayı ve toplanan suyu kullanılabilir suya dönüştürmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada tarihsel süreç içerisinde su toplama yapıları incelenerek, Antalya İli, Konyaaltı İlçesi kapsamında alan çalışması ve öneri yapı geliştirmek üzere sınırlandırılmıştır. ArcMap 10.8 kullanılarak bir alan uygunluk ve taşkın riski haritası oluşturulmuş ve harita üretiminde dikkate alınan faktörlere ağırlık atamak için Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) kullanılmıştır. Oluşturulan haritalardan elde edilen bulgular, Konyaaltı İlçesi'ndeki 12 mahallenin tamamının taşkın riski altında olduğunu, kısmen etkilenen mahalleler dikkate alındığında bu sayının 15'e çıktığını ve 8 mahallenin yağmur suyu toplama yapısının konumlandırılması için uygun olduğunu ortaya koymaktadır. Sel risk haritasında, Konyaaltı arazi alanının %7,42'sini çok taşkın, %16,67'sini yüksek, %30,67'sini orta, %26'sını düşük ve %19,24'ünü az taşkın riskli alan olarak sınıflandırılmaktadır. Çalışma, uzun vadeli işlevselliğin, yenilenebilir enerji üretimi ve yıl boyunca kullanılabilirlik gibi ek hususlar gerektirdiğini gösterdiğinden, uygun bir YST yapısının yalnızca sel tehlikesi olan yerlerde olması gerektiği hipotezini geçersiz kılmaktadır. Önerilen YST yapısı, akışı yavaşlatmak için gözaltı havzalarını, doğal filtreleme için arıtma hücrelerini ve uzun süreli depolama için bir tank ve havuzları entegre etmektedir. Sel suyu hacmini değerlendirmek için SCS - CN ve rasyonel metot kullanılmıştır. Çalışmada önerilen YST yapısı, %100 hacimde yağmur suyu toplama ve seçilen sekiz mahallenin her birinde sellerin etkilerini hemen hemen tamamını azaltma kapasitesine sahiptir. Yapının performansı farklı ortamlarda değişiklik göstermektedir. Tamamen sel riski altındaki mahalleler bağlamında, önerilen yapı sel hacmini %32,27'e düşürerek sel hasarlarında %67,73 tasarruf sağlamaktadır. Konyaaltı İlçesi bağlamında ise yapı, taşkın maliyetlerinde %2,11'lik bir tasarruf sağlayarak taşkın hacmini %97,89'a düşürmektedir. Performans değerlendirmesi için kullanılan ortamdan bağımsız olarak, yapı içme ve kullanma suyu için 187.167,03 m³ temiz su sağlamaktadır. Çalışmada önerilen YST yapısı kent parklarına yerleştirilebilecek, şehir su şebekesi ile bağlantılı aynı zamanda yağmur suyu toplama, seyir tarsı ve toplanma alanı gibi işlevlere de sahip olacaktır. Araştırma, yağmur suyunun atık olarak değil, değerli bir kaynak olarak değerlendirildiği bir kentsel ortamı savunmakta ve şehirlerin suya direnmek yerine suyla birlikte var olabileceğini göstererek, YST yapılarını kentsel bağlamla bütünleştirmek için bir çerçeve oluşturmaktadır.
Özet (Çeviri)
Urban flooding remains a critical challenge in rapidly developing cities and is further exacerbated by climate change, increase in anthropogenic activities, replacement of pervious surfaces, and changes in the natural drainage networks. Modern drainage networks, if effective, primarily function as channels for stormwater, often transporting contaminated water and making rainwater an inefficient resource. This study aims to reduce the amount of the volume of floodwater and repurpose the harvested water to usable water through a proposed rainwater harvesting (RWH) structure. The study is limited to Antalya's urban areas, with emphasis on districts in Konyaaltı. A site suitability and flood risk map were generated using ArcMap 10.8, and the Analytical Hierarchy Process (AHP) was used to assign weights to factors considered in the map generation. The findings from the generated maps reveal that 12 districts in Konyaaltı have their entire landmass at the risk of flooding, increasing to 15 when partially affected districts are considered, and 8 districts are suitable for locating a rainwater harvesting structure. The flood risk map classifies 7.42% of Konyaaltı landmass as highly flooded, 16.67% as high, 30.67% as moderate, 26% as low, and 19.24% as least flooded. The study invalidates the hypothesis that a suitable RWH site should only be flood-prone, demonstrating that long-term functionality requires additional considerations such as renewable energy generation and year-round usability. The proposed RWH structure integrates detention basins to slow runoff, purification cells for natural filtration, and a tank & pools for long-term storage. The SCS–CN and the rational method were used to estimate the volume of floodwater. The proposed structure has the capacity to harvest 100% volume of rainwater and completely mitigate the impacts of floods in each of the eight selected districts. The structure's performance varies in different settings. In the context of districts entirely at the risk of floods, the proposed structure reduces the volume of floods to 32.27% with a 67.73% savings in flood damages. While in the context of Konyaaltı, the structure lowers the volume of floods to 97.89% with a 2.11% savings in flood costs. Irrespective of the setting used for performance assessment, the structure provides 187,167.03m³ of clean water for potable and non-potable use. The proposed RWH structure can be placed in urban parks, connect the city water network, and will also have functions such as rainwater collection, serve as an observation deck and a gathering area. The research advocates for an urban environment where stormwater is not treated as waste but as a valuable resource and establishes a framework for integrating RWH structures with urban context, demonstrating that cities can coexist with water rather than resist it.
Benzer Tezler
- Su kaynaklarının doğru kullanımı ile ilgili sürdürülebilir peyzaj değerlendirmesi: Erbil şehrinde mahalle parkları örneği
Assessment of sustainable landscape in neighborhood parks related with saving water resource: Case study in Erbil city
SHWAN OTHMAN ORMAZYAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Peyzaj MimarlığıYüzüncü Yıl ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
ASST. ASSOC. DR. PINAR BOSTAN
- EPA SWMM ile kentsel yeşil altyapı uygulamaları kapsamında yağmur suyu hasadı: Atatürk Üniversitesi kampüs örneği
Storm water harvesting in the scope of urban green infrastructure with EPA SWMM: The case study of Ataturk University campus
MUHAMMET BURAK KARAKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Çevre MühendisliğiAtatürk ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP EREN
- Suya duyarlı kent uygulamaları: İstanbul Ataköy atıksu toplama havzası örneği
Water sensitive city practices: Istanbul Ataköy wastewater collection catchment example
HATİCE KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ FUAT AYDIN
- Comprehensive assessment of decentralized stormwater systems in urbanized areas under climate change and watershed characteristics
Şehirleşmiş bölgelerde iklim değişikliği ve havza özellikleri altında merkezi olmayan yağmur suyu sistemlerinin kapsamlı değerlendirmesi
SİNA SAM
Doktora
İngilizce
2024
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZGER
- Yağış-havza-biyotutma sisteminin hidrolojik-su kalitesi modellemesi ve deneysel olarak incelenmesi
Experimental investigation and hydrologic-water quality modeling of rainfall-watershed-bioretention system
SEZAR GÜLBAZ
Doktora
Türkçe
2015
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEVZA MELEK KAZEZYILMAZ ALHAN