Beliren yetişkinlerde mükemmeliyetçilik ile sosyal görünüş kaygısı arasındaki ilişkide öz eleştirel ruminasyon ve bilinçli farkındalığın rolünün incelenmesi
The investigation roles of self critical rumination and mindfulness in the relationship between perfectionism and social appearance anxiety among emerging adults
- Tez No: 943139
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BAŞAK BAHTİYAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Maltepe Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
Bu çalışmanın amacı mükemmeliyetçilik ve sosyal görünüş kaygısı arasındaki ilişkide öz eleştirel ruminasyonun aracı, bilinçli farkındalığın düzenleyici rolünü incelemektir. Araştırmanın örneklemi, Türkiye'de yaşayan ve 18-25 yaş aralığında olan 558 gönüllü katılımcıdan (kendi beyanlarına dayanarak 281 kadın, 276 erkek ve 1 diğer) oluşmaktadır. Araştırmanın verisi için Demografik Bilgi Formu, Frost Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği, Sosyal Görünüş Kaygısı Ölçeği, Öz Eleştirel Ruminasyon Ölçeği ve Bilinçli Farkındalık Ölçeği kullanılmıştır. Korelasyon analizi sonuçlarına göre, mükemmeliyetçilik, sosyal görünüş kaygısı ve öz eleştirel ruminasyon arasında pozitif; bu değişkenler ile bilinçli farkındalık arasında negatif yönde ilişki gözlenmiştir. Kişisel standartlar hariç olmak üzere mükemmeliyetçilik alt boyutları (hata yapma endişesi, ailesel beklentiler, aileden eleştiri, yaptığından emin olamama) da öz eleştirel ruminasyon ve sosyal görünüş kaygısı ile pozitif; bilinçli farkındalık ile negatif yönde ilişkilidir. Grup karşılaştırmaları sonuçlarında, kadın katılımcıların erkeklere kıyasla daha yüksek düzeyde sosyal görünüş kaygısı ve öz eleştirel ruminasyona sahip oldukları gözlenmiştir. Eğitim gruplarına göre yapılan karşılaştırmalarda, lise mezunu veya daha düşük eğitim düzeyine sahip katılımcıların, lisans mezunu veya üzerindekilere kıyasla, yaptığından emin olamama ve sosyal görünüş kaygısı düzeylerinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Öte yandan, bilinçli farkındalık düzeyi lisans mezunu veya üzeri grupta, lise mezunu veya daha düşük gruba göre daha yüksek çıkmıştır. Regresyon analizi sonuçlarına göre yaş, sosyoekonomik düzey, anne eğitim düzeyi, öz eleştirel ruminasyon, hata yapma endişesi ve kişisel standartlar sosyal görünüş kaygısını anlamlı olarak yordamaktadır. Son olarak mükemmeliyetçilik ve sosyal görünüş kaygısı arasındaki ilişkiye öz eleştirel ruminasyonun kısmi aracılık ettiği, ancak bilinçli farkındalığın bu ilişkide düzenleyici rolünün anlamlı olmadığı belirlenmiştir. Bu sonuçlar, sosyal görünüş kaygısına yatkınlık oluşturabilecek mükemmeliyetçiğin çok yönlülüğüne işaret etmekte; bu kaygının artmasında etkili olabilecek benliğe yönelik ruminatif düşüncenin rolüne dikkat çekmektedir. Öte yandan bilinçli farkındalığın söz konusu değişkenlerle olan negatif yönlü ilişkisi, bilinçli farkındalık ve öz şefkat odaklı müdahalelerin potansiyel önemine işaret etmektedir. Beden veya fiziksel görünüme dair olumsuz değerlendirmelerin artışı, bu değerlendirmelerle ilişkili olarak sağlıksız yeme davranışları için de riskli olan beliren yetişkinlik dönemindeki katılımcılarla yürütülen bu sonuçlar, önleyici ve tedavi odaklı çalışmalara katkı sunma potansiyeline sahiptir.
Özet (Çeviri)
The current study aimed to examine roles of self-critical rumination and mindfulness in the association between perfectionism and social appearance anxiety. The study sample consisted of 558 voluntary participants (based on their own statements 281 women, 276 men and 1 non-binary) between 18-25 who lived in Turkey. Participants completed the Demographic Information Form, Frost Multidimensional Perfectionism Scale, Social Appearance Anxiety Scale, Self Critical Rumination Scale, Mindful Attention Awareness Scale for data collection. The correlation analysis revealed positive correlations among perfectionism, self-critical rumination social appearance anxiety, and negative correlation between these variables and mindfulness. Except of personal standards, perfectionism subscales (concern over mistakes, parental expectations, parental criticism, doubts about actions) were also positively correlated with self-critical rumination and social appearance anxiety, but negatively correlated with mindfulness. According to the group comparisons, female participants had higher levels of social appearance anxiety and self-critical rumination. The group comparisons based on education levels resulted that the participants with high school graduate or lower group had higher levels of doubt about actions and social appearance anxiety compared to the bachelor's degree or higher group. The findings of the regression analysis indicated that age, socioeconomic level, maternal education level, self-critical rumination, concern over mistakes and personal standards were significant predictors of social appearance anxiety. Finally, self-critical rumination mediated the association between perfectionism and social appearance anxiety, but the moderating role of mindfulness was not significant. These findings highlight the complex nature of perfectionism, which may increase the likelihood of social appearance anxiety. They also emphasize the impact of ruminative thinking patterns about oneself, which can further exacerbate this anxiety. On the other hand, the negative association between mindfulness and these variables suggests that mindfulness and self-compassion-focused techniques could be effective clinical interventions. Conducted with participants in early adulthood, a time when negative evaluations of body image and physical appearance tend to rise, often leading to unhealthy eating behaviors, these results have the potential to inform both preventive measures and treatment strategies.
Benzer Tezler
- The relationship between perfectionism and stress generation: The moderating roles of looming cognitive style and self-compassion
Mükemmeliyetçilik ve stres üretimi arasındaki ilişki: Bilişsel abartma tarz ve öz-anlayışın düzenleyici rolleri
AMAL ABDULCEBBAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
PsikolojiKoç ÜniversitesiKlinik Psikoloji Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE ALTAN ATALAY
- Beliren yetişkinlikte önem arayışı mükemmeliyetçilik kişilik anne baba tutumları arasındaki ilişkiler
Relationships between quest for significance, perfectionism, personality and parental attitudes in emerging adults
SELVİ ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiAksaray ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ERTUĞRUL UÇAR
- Beliren yetişkinlerin belirsizliğe tahammülsüzlük düzeyleri ile kişilerarası duyarlılık ve mükemmeliyetçilik düzeyleri arasındaki ilişki
The relationship between the level of intolerance of uncertainty with interpersonal sensitivity and perfectionism levels in emerging adults
SENA EROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CENGİZ POYRAZ
- Beliren yetişkinlerde öz şefkatin affetme ve mükemmeliyetçilik açısından incelenmesi
Examination of self-compassion in emerging adults in terms of forgiveness and perfectionism
CEREN GÜL ÖZBAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERAP ÖZDEMİR BİŞKİN
- The effect of perfectional attitudes and cognitive flexibility levels of emerging adults on their decision-making strategies
Beliren yetişkinlerde mükemmeliyetçi tutum ve bilişsel esneklik düzeylerinin karar verme stratejilerine etkisi
GÜLTEN GİZEM ÖZBAHÇECİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
PsikolojiYeditepe ÜniversitesiRehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLÜFER ŞEHRİBAN ÖZABACI