Fen eğitimine yönelik Türkiye'de gerçekleştirilen analoji konulu akademik çalışmalar: Betimsel içerik analizi çalışması
Academic studies on analogy in science education in Türkiye: A decsriptive content analysis study
- Tez No: 943205
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SERPİL KARA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 134
Özet
Bu araştırmada 2002-2024 yılları arasında fen alanında analoji ile ilgili ulusal düzeyde yapılan makale ve tezlerin çeşitli değişkenler açısından sistematik bir şekilde incelenmesi ve bu konuda genel bir görünüm sunulması amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kapsamında doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma dâhilindeki çalışmalara Ulusal Tez Merkezinden (YÖK Tez ), TR Dizin, Ekual, Google Akademik, Dergi Park ve Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi (ULAKBİM) gibi veri tabanlarında anahtar kelimeler ile taratılarak ulaşılmıştır. Taramalar fen bilimleri, fizik, kimya ve biyoloji eğitimi alanlarında yapılarak çalışmanın araştırma kapsamı genişletilmiştir. Bu amaç doğrultusunda 2002-2024 yılları arasında yayınlanan ve tam metnine ulaşım izni verilen 7 tanesi doktora, 53 tanesi yüksek lisans ve 47 tanesi de makale çalışması olmak üzere toplam 107 akademik çalışma araştırmaya dâhil edilmiştir. Araştırma verilerinin toplanması ve incelenmesinde uzman görüşlerinin de alınmasıyla beraber araştırmacının kendisi tarafından oluşturulan Akademik Çalışma İnceleme Formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler alt araştırma soruları dâhilinde belirlenen tema ve kategoriler altında sınıflandırılarak derinlemesine incelenmiş ve betimsel içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma sonunda elde edilen bulgular frekans ve yüzde değerleriyle beraber tablolar ve şekiller aracılığıyla sunulmuştur. Yapılan araştırma sonucunda; ülkemizde analoji konulu çalışmaların en çok 2021 yılında yayınlandığı, çalışmaların daha çok yüksek lisans tezi olduğu, örneklem grubuna göre dağılımında öğrencilerin ön plana çıktığı, nitel yaklaşımların daha çok kullanıldığı, veri toplama araçları arasında başarı testi, doküman inceleme ve görüşme formlarının yaygın bir şekilde kullanıldığı, verilerin daha çok parametrik testler ve içerik analizi ile analiz edildiği tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmalarda en çok çalışılan konu, ders kitaplarının incelendiği“Tüm Ünite Konuları”ve sonrasında“Madde ve Değişim”olmuştur. Bununla beraber genel olarak çalışmalar fen bilimlerinde yoğunlaşırken fizik ve biyoloji alanlarında sınırlı sayıda çalışmaların bulunduğu tespit edilmiştir. Çalışmalarda daha çok bilişsel gelişime etkiyi incelemek amacıyla akademik başarıya sonrasında ise ders kitapları ve öğretim programlarındaki analoji yeterliliklerini belirlemeye yönelik yapılan ders kitaplarının incelenmesi amacına odaklanılmıştır. İncelenen çalışmaların çoğunluğunda analojinin akademik başarıyı artırdığı, konu ve kavramları anlamayı kolaylaştırdığı, bilgi kalıcılığını artırdığı, kavram yanılgılarının belirlenmesinde ve giderilmesinde olumlu etki oluşturduğu, duyuşsal açıdan derse yönelik olumlu tutum geliştirdiği, ders kitaplarındaki analojilerin nitelik ve sayı açısından yetersiz olduğu sonuçları ile öğretmen, öğretmen adayı ve öğrenciler tarafından belirtilen analojilerin derse ilgi ve katılımı artırdığı, somutlaştırma sağlayarak anlamayı kolaylaştırdığı, dersleri zevkli hale getirdiği görüşleri ön plana çıkmıştır. Çalışmalarda sonuçlara yönelik analojilerin“Farklı konu, alan, sınıf ve değişkenler üzerindeki etkisi araştırılmalı önerisi”ile“Öğretmenlere hizmet içi hizmet öncesi eğitimler verilerek derslerde analoji kullanımı artırılabilir”önerisi çalışmalarda ön plana çıkmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, it was aimed to systematically examine the articles and theses related to analogy in the field of science at the national level between 2002 and 2024 in terms of various variables and to present a general view on this subject. In the research, document analysis method was used within the scope of qualitative research method. The studies within the research were accessed by searching keywords in databases such as National Thesis Center (YÖK Thesis), TR Index, Ekual, Google Scholar, Dergi Park and National Academic Network and Information Center (ULAKBİM). The research scope of the study was expanded by conducting searches in the fields of science, physics, chemistry and biology education. For this purpose, a total of 107 academic studies published between 2002 and 2024, including 7 doctoral, 53 master's and 47 article studies, were included in the study. The Academic Study Review Form, which was created by the researcher himself, was used to collect and analyze the research data, together with the expert opinions. The data obtained were examined in depth by classifying them under the themes and categories determined within the sub-research questions and analyzed by descriptive content analysis method. The findings obtained at the end of the research are presented in tables and figures with frequency and percentage values. As a result of the research, it was determined that the studies on analogy in our country were mostly published in 2021, the studies were mostly master's theses, students came to the fore in the distribution according to the sample group, qualitative approaches were used more, achievement tests, document analysis and interview forms were widely used among the data collection tools, and the data were mostly analyzed with parametric tests and content analysis. In addition, the most studied topic in the studies was“All Unit Topics”in which textbooks were examined, followed by“Matter and Change”. In addition, it was determined that while the studies were generally concentrated in the sciences, there were a limited number of studies in the fields of physics and biology. The studies mostly focused on academic achievement in order to examine the effect on cognitive development, and then on the purpose of examining textbooks to determine the adequacy of analogies in textbooks and curricula. In the majority of the studies examined, it was found that analogies increase academic achievement, facilitate understanding of subjects and concepts, increase knowledge retention, have a positive effect on determining and eliminating misconceptions, develop positive attitudes towards the course from an affective point of view, that analogies in textbooks are insufficient in terms of quality and number, and that analogies stated by teachers, prospective teachers and students increase interest and participation in the course.
Benzer Tezler
- Türkiye'deki analoji ile fen öğrenimi alanında yapılan çalışmaların meta-sentezi
Meta-synthesis of studies conducted in the field of science learning by analogy in Turkey
YEŞİM CELLAT EFE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜMİT ŞİMŞEK
- Lise yeni 12. sınıf biyoloji ders kitabında kullanılan metaforlar ve analojiler üzerine bir araştırma
A study on metaphors and analogies used in new high school 12th grade biology textbook
EMİNE ŞULE ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
BiyolojiNecmettin Erbakan ÜniversitesiOrtaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSA DİKMENLİ
- Türkiye'de gerçekleştirilen ters yüz edilmiş sınıfa yönelik tez çalışmalarının bibliyometrik analizi
Bibliometric analysis of thesis studies on the flipped class carried in Turkey
MEVLÜT DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimSüleyman Demirel ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MERVE LÜTFİYE ŞENTÜRK
- BİLSEM okul yöneticilerinin STEM eğitimine yönelik algılarının incelenmesi
Investigation of BİLSEM school managers' perceptions regarding STEM education
AYSUN YAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERGİN HAMZAOĞLU
- Mimari tasarım eğitimine yönelik bir irdeleme: Dokuz Eylül Üniversitesi örneği
A Study on architectural design education: Dokuz Eylül University xample
GÜLBEN ÖZSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
MimarlıkDokuz Eylül ÜniversitesiBina Bilgisi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HİKMET SİVRİ GÖKMEN