Kazak destanlarında erkeklik algısı
Perception of masculinity in Kazakh epics
- Tez No: 943258
- Danışmanlar: PROF. DR. MUHARREM KAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
Destanlar sadece kahramanlık anlatıları değildir. Destanlar, bir milletin yaşam biçimini ayrıntılarıyla ortaya koyan sözlü kültürün ürünüdür. Destanlar, bir toplumun sosyal ve kültürel yapısını, toplumsal cinsiyet rollerini, aile hayatını, erkek- kadın ilişkisini, baba-eş ilişkisini, baba-kız çocuk ilişkisini, baba-erkek çocuk ilişkisini, toplumdaki ideal erkek fikrini ve ideal babanın rollerini geleneksel yapı içerisinde inceleme olanağı sağlar. Kazak destanları da Kazakların yaşam tarzını, kadın-erkek ilişkilerini, erkeğin toplumsal yapı içerisindeki konumunu, rollerini gelecek kuşaklara aktarır. Kazak Türkleri ataerkil toplum yapısına sahiptir. Kazak Türklerinin ataerkil toplum yapısı, Kalmuklarla ve Ruslarla mücadeleleri dolayısıyla erkek çocukların yaşamını doğrudan etkiler. Kazak Türklerinin destanlarında birtakım erkeklik tipleri bulunur. Bu tipler; kahraman, yiğit, idealleştiren erkek, güçsüz, ötekileştirilen erkek, sığınak olan erkek, yol gösteren erkek, evin direği olan erkek, babanın yerini alan erkek gibi tiplerdir. Bu tipler Kazak halkının ataerkil/ patriyarki yapısı hakkında bilgi verir ve bunların çözümlenmesi önem arz eder. Toplumsal cinsiyet içerisinde kadın ve erkek birbirinden ayrı düşünülemez. Çünkü kadın ve erkek birbirinin tamamlayıcısıdır. Ancak toplumsal cinsiyet çalışmaları incelendiğinde“kadın”konusunun ön plana çıkartıldığı“erkek”ve“erkeklik”konusunun ise ikinci plana atıldığı görülmektedir. Bu durumun en önemli sebepleri arasında erkek yazarların erkeği değil kadını anlatması ve erkekliğin sorgulanmayan bir tabu olarak algılanması, doğal kabul edilmesidir. Kadın çalışmalarının ataerkil tahakküm üzerinden yapılması da erkeklik çalışmalarını geciktirmiştir. Ancak erkekliğin değişmez bir tabu olduğu sorgulanmaya başlanmıştır. Bu sebeple kadın konulu çalışmalar gibi erkek-erkeklik, babalık algısı üzerindeki çalışmalar artırılmalıdır. Bu sebeplerle çalışmamızda“Disiplinler arası erkeklik çalışmalarından”yararlanarak Kazak destan kahramanlarının geleneksel yapı içerisinde erkeklikten babalığa geçiş evreleri, erkek çocuğun ve babanın destan içerisindeki konumu,“geleneksel babalık”tahlil edilmiştir. Halk bilimi ürününe toplumsal cinsiyet ve erkeklik kavramları ile teorik çerçeveden yaklaşılmıştır. Erkek ve baba rollerinin geleneksel, kültürel yapı içerisinde oluşturulduğu, toplumun erkek çocuklardan beklentileri, ideal erkek ve ötekileştirilen erkek tipleri Kazak destanlarıyla verilmiştir. Çalışma, halk bilimi alanında çok işlenmemiş olan erkeklik konusunu Kazak destanları üzerinden örneklemeyi amaçlamıştır.
Özet (Çeviri)
Epics are not only heroic narratives. Epics are products of oral culture that reveal the way of life of a nation in detail. Epics provide the opportunity to examine the social and cultural structure of a society, gender roles, family life, male-female relationship, father-wife relationship, father-daughter relationship, father-boy relationship, father-boy relationship, the idea of the ideal man in society and the roles of the ideal father within the traditional structure. Kazakh epics also convey the Kazakhs' lifestyle, male-female relations, the position and roles of men in the social structure to future generations. Kazakh Turks have a patriarchal social structure. The patriarchal social structure of Kazakh Turks directly affects the lives of boys due to their struggle with Kalmyks and Russians. There are some types of masculinity in the epics of Kazakh Turks. These types are heroic, valiant, idealizing male, weak, marginalized male, shelter male, guiding male, pillar of the house, male who replaces the father. These types provide information about the patriarchal / patriarchal structure of the Kazakh people and their analysis is important. Women and men cannot be considered separately from each other within gender. Because women and men are complementary to each other. However, when gender studies are analyzed, it is seen that the subject of“woman”is brought to the forefront and the subject of 'man' and“masculinity”is left to the background. One of the most important reasons for this situation is that male writers depict women rather than men, and masculinity is perceived as an unquestioned taboo and accepted as natural. The fact that women's studies are based on patriarchal domination has also delayed the study of masculinity. It has started to be questioned that masculinity is an unchangeable taboo. For this reason, studies on the perception of men-masculinity and fatherhood should be increased as well as studies on women. For these reasons, in our study, by making use of“interdisciplinary masculinity studies”, the stages of transition of Kazakh epic heroes from masculinity to fatherhood within the traditional structure, the position of the male child and the father in the epic,“traditional fatherhood”were analyzed. The folklore product was approached from the theoretical framework with the concepts of gender and masculinity. The roles of men and fathers are formed within the traditional, cultural structure, the expectations of society from boys, ideal men and marginalized male types are given in Kazakh epics. The study aims to exemplify the subject of masculinity, which has not been studied much in the field of folklore, through Kazakh epics.
Benzer Tezler
- Kazak destanlarında savaş aletleri
War tools in Kazakh epics
HACER YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EKREM AYAN
- Kazak destanlarında halk hukuku unsurlarının değerlendirilmesi
Evaluation of elements of folk law in kazakh epics
SEVGİ DAL
Doktora
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PINAR FEDAKAR
- Kazak destanlarında inanç ve inanışlar
Faith and beliefs in the Kazakh epics
GÜLBAHAR BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ÖZEREN
- Kazak Destanlarında kadının görünümü
The appearance of women in Kazakh Epics
SİBEL ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KENAN KOÇ
- Kazak destanlarında deyimler ve Türkiye Türkçesi karşılıkları
The idioms in Kazakh epics and their Turkish equivalents
AKBOPE SULEIMENOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAZIM KÖKTEKİN