Ahmed Rüşdü Paşa'nın Tercüme-i Hikmetü'l-Beyân fi Sûreti'r-Rahmân adlı eserinin tahkik ve tahlili
A critical edition and analysis of Ahmed Rüşdü Pasha's Tercüme-i Hikmetü'l-Beyân fî Sûreti'r-Rahmân
- Tez No: 943423
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AKİF YILDIRIM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Kur'ân, Tefsir, Osmanlıca, Rahman Sûresi, Ahmed Rüşdü Paşa, Tercüme-i Hikmetü'l Beyân Fî Sûreti'r-Rahmân, Qur'an, Tafsir, Ottoman Turkish, Surah Rahman, Ahmed Rüşdü Pasha, Tercüme-i Hikmetü'l-Beyân fî Sûreti'r-Rahmân
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 187
Özet
ÖZET Yüksek Lisans Tezi Ahmed Rüşdü Paşa'nın Tercüme-i Hikmetü'l-Beyân fi Sûreti'r-Rahmân Adlı Eserinin Tahkik ve Tahlili Mehmet TURAN Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı Temel İslam Bilimleri Programı Rahmân sûresi faziletine dair rivayetler bulunan ve kâinatın yaratıcısı Allah-u Teâlâ'nın zatından, nimetlerinden, cennet ve cehennem ahvâlinden bahsedilen sûrelerinden birisidir. Bu sûre Allah'ın nimetleri hakkında insanoğlunu tefekküre sevk edip cennete karşı arzu ve istek, cehennemden sakınmayı öğütlemektedir. Biz bu çalışmamızda daha önce hakkında geniş akademik çalışma yapılmamış, son dönem Osmanlı devlet adamlarından Ahmed Rüşdü Paşa'nın daha önce Arapça olarak telif ettiği Rahmân sûresi tefsirinin yine kendisi tarafından Osmanlıca Türkçesine tercüme ettiği Tercüme-i Hikmetü'l Beyân fî Sûreti'r-Rahmân adlı esrini ele aldık. Giriş, İki bölüm ve sonuç halinde hazırladığımız tezimizin birinci bölümünde Ahmed Rüşdü Paşa'nın hayatı, eserleri, sûrenin genel özellikleri, eserin tanıtımı, müellfin üslûbu ve kaynaklarını; ikinci bölümde ise eseri rivayet yönünden, dirâyet yönünden, lügat, sarf, nahiv, belağat ve kelâm ilmi yönünden tahlilini yaptık. Bu çalışma ile amacımız, Osmanlıca bir tefsir eserini daha gün yüzüne çıkarmak, sonraki akademik çalışmalara kaynaklık etmek ve değerli ilim ve devlet adamı olan Ahmed Rüşdü Paşa'nın akademik camiada daha fazla tanınır olmasını sağlamaktır. Araştırmalarımız sonucunda Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı'nın Yazma Eserler Portalı'nda Ta'yînü'l-Vezâif fî Hakki'l- Müteşâbihât, Hakâyık-ı Kur'aniyeden Bir Nebze, Hall-i Mesele-i Tufan, Tercüme-i Hikmetü'l Beyân Fî Sûreti'r-Rahmân adlı eserlerinin varlığını tespit ettik. Araştırmamıza konu olarak da Tercüme-i Hikmetü'l Beyân Fî Sûreti'r-Rahmân adlı eserini ele aldık.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Master's Thesis A Critical Edition and Analysis of Ahmed Rüşdü Pasha's Tercüme-i Hikmetü'l-Beyân fî Sûreti'r-Rahmân Mehmet TURAN Dokuz Eylül University Graduate School of Social Sciences Department of Basic Islamic Sciences Basic Islamic Sciences Program The Surah Rahman is one of the most significant chapters of the Qur'an, the supreme and final divine book, which also has narrations regarding its virtues. It speaks about Allah the Almighty, the Creator of the universe, His essence, blessings, and the conditions of paradise and hell. This chapter invites humanity to reflect upon Allah's blessings, fostering desire and longing for paradise and urging avoidance of hell. In this study, we focused on Tercüme-i Hikmetü'l-Beyân fî Sûreti'r-Rahmân, a work by Ahmed Rüşdü Pasha, one of the late Ottoman statesmen. This is his own Ottoman Turkish translation of his earlier Arabic exegesis of Surah Rahman, which has not been the subject of extensive academic study before. Prepared in the format of an introduction, two main chapters, and a conclusion, the first chapter of our thesis discusses Ahmed Rüşdü Pasha's life, works, the general features of Surah Rahman, the introduction of the text, the author's style, and his sources. In the second chapter, we analyzed the work in terms of transmission (rivayet), reasoning (dirayet), as well as linguistic, grammatical (sarf and nahiv), rhetorical (belagat), and theological (kelam) aspects. Our aim with this study is to bring another Ottoman tafsir work to light, to provide a resource for future academic studies, and to contribute to the recognition of Ahmed Rüşdü Pasha, a distinguished scholar and statesman, within the academic community.
Benzer Tezler
- Ahmed Cevdet Paşa'nın Belagat-ı Osmaniyyesi transkripsiyonlu metin - indeks (s. 101 - 203)
Ahmed Cevdet Paşa's Belagat-ı Osmaniyye (s. 101 - 203) transcription text - index
FİLİZ KALYON
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Türk Dili ve EdebiyatıHarran ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. M. MUHSİN KALKIŞIM
- Mütercim Rüşdü Paşa Konağı (Vefa Lisesi eğitim binası) rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri
Müterci̇m Rüşdü Pasha Mansion (Vefa High School's education building) survey, restitution ve restoraton projects
AYBİKE BAYDAR SALAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
MimarlıkFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MİNE TOPÇUBAŞI ÇİLİNGİROĞLU
- Osmanlı Devleti'nde öğretmen okullarının kuruluşu ve işleyişi
The establishment and operation of teacher training schools in Ottoman Empire
HÜSEYİN YAZICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUHAMMET ERAT
- Ahmet Vefik Paşa'nın 'Hikmet-i Tarih'i' transkripsiyon ve değerlendirilmesi
Philosophy of history the work of Ahmet Vefik Paşa
ZEYNEP KILIÇ
- İstiklal Caddesi XIX. yüzyıl cephe bezemelerinin üslupsal analizi ve bezeme restorasyonu için öneriler
Stylistic analysis of building facades in İstiklal Caddesi and suggestions for ornament restoration
YILDIZ SALMAN