İnsansız hava araçlarının güzergâh planlaması için yapay arı koloni algoritması temelli yeni tekniklerin geliştirilmesi
Developing new techniques based on artificial bee colony algorithm for path planning of unmanned aerial vehicles
- Tez No: 943486
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SELÇUK ASLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uçak Mühendisliği, Aeronautical Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uçak ve Uzay Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
İnsansız hava araçlarının zorlu askeri operasyonlardaki başarısı, konvansiyonel savaş stratejilerini köklü biçimde değiştirmiştir. Bu araçlar, hava kuvvetlerinin yeteneklerini belirlemede önemli bir ölçüt haline gelmiştir. Yalnızca temel iniş-kalkış görevlerini yerine getirebilmeleri dahi yeterliyken, taşıma kapasitesinin artırılması ve görüntüleme-gözetleme işlevleriyle stratejik rolleri daha da artmıştır. Modern ekipmanlarla donatılmış olmalarına rağmen, bu hava araçlarının otonom görev başarısı uygun uçuş güzergâhlarının belirlenmesine bağlıdır. Kalkış ve hedef noktası arasındaki rotanın; yakıt veya batarya kapasitesi ile düşman hava savunma sistemlerinin etki alanları dikkate alınarak optimize edilmesi, gelişmiş sistem donanımı kadar önemlidir. Operasyonel ortam temel unsurlarla modellenmiş olsa da klasik analitik yöntemler, yüksek hesaplama yükü ve bellek gereksinimi nedeniyle etkinliğini yitirmektedir. Bu tekniklerin, ilgili problemlere kabul edilebilir sürede en iyi çözümleri sunabilmesi, İHA sistemlerinde rota planlayıcı olarak kullanımını önemli ölçüde artırmıştır. Ancak artan ilgiye rağmen, mevcut çalışmalar ve yayınlar; kullanılan zeki hesaplama tekniklerinin çeşitliliği ve güncelliği açısından sınırlı kalmaktadır. Bu çalışmada, önümüzdeki yıllarda daha da önem kazanacak İHA sistemlerinin otonom uçuşlarına temel oluşturacak sabit irtifalı rotaların belirlenmesinde, güncel bir yöntem olan Yapay Arı Kolonisi Algoritmasının performansı ve ürettiği rotaların uçuş uygunluğu değerlendirilecektir.
Özet (Çeviri)
The performance success of unmanned aerial vehicles (UAVs) in demanding military operations has significantly altered conventional warfare strategies. These platforms have emerged as critical benchmarks in evaluating the operational capabilities of national air forces. While the ability to execute only basic take-off and landing operations may already justify their utility, enhancements in payload capacity and their integration into imaging and surveillance missions have further elevated their strategic significance. Despite being equipped with advanced onboard systems, the success of UAV autonomous missions largely depends on determining efficient flight paths. Planning routes between departure and target points—while considering constraints such as fuel or battery capacity and the range of enemy air defense systems—is just as critical as the technical capabilities of vehicles. Even when the operational environment is modeled with key parameters, traditional analytical methods become less effective due to their high computational cost and memory requirements for estimating search directions. The efficiency of intelligent computing in generating near-optimal solutions within reasonable time has made it widely used in UAV path planning. However, despite growing attention from academia and industry, current studies still lack variety and up-to-date approaches in intelligent optimization methods. This study aims to evaluate the performance of the ABC Algorithm—a modern intelligent optimization approach—in generating fixed-altitude paths that may serve as foundational trajectories for the autonomous navigation of UAV systems. In addition, the study investigates the flight suitability of the paths produced by the algorithm.
Benzer Tezler
- İmmun plazma algoritması ile insansız hava araçları için sabit irtifa güzergah planlama probleminin çözülmesi
Solving fixed altitude route planning problem for unmanned aerial vehicles with immune plasma algorithm
TEVFİK ERKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Uçak MühendisliğiErciyes ÜniversitesiUçak Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELÇUK ASLAN
- İnsansız hava araçlarının güzergâh planlaması için immün plazma algoritması temelli yeni tekniklerin geliştirilmesi
Development of new techniques based on the immune plasma algorithm for path planning of unmanned aerial vehicles
ENGİN DURMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Uçak MühendisliğiErciyes ÜniversitesiUçak ve Uzay Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELÇUK ASLAN
- Hyper-heuristics for online path planning of unmanned aerial vehicles
İnsansiz hava araçlarinin çevrimiçi güzergah planlamasi için üst sezgisel yöntemler
ENGİN AKAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2013
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolMarmara ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALUK RAHMİ TOPCUOĞLU
- Multi criteria path planning model and simulation for unmanned aerial vehicles
İnsansız hava araçları için çok kriterli güzergah planlama modeli ve simülasyonu
HALİL CİCİBAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2011
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolDeniz Harp Okulu KomutanlığıBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAFİZ ARICA
DR. KADİR ALPASLAN DEMİR
- 3-D offline path planning for unmanned aerial vehicles by using metaheuristics
İnsansız hava taşıtlarına yönelik olarak evrimsel algoritmalar yardımı ile offline güzergah planlama
IŞIL HASIRCIOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2008
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolMarmara ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Bölümü
DOÇ. DR. HALUK TOPÇUOĞLU