Yüksek teknolojı endüstrilerinde ekonomik ve teknolojık verimliliğin heterojenliğinin değerlendirilmesi
Assessment the heterogeneity of economic and technologic efficiency in high-tech industries
- Tez No: 943512
- Danışmanlar: DOÇ. DR. OĞUZHAN GÖKSEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
Bu tez, yüksek teknoloji sektörlerinde ekonomik ve teknolojik verimlilikteki heterojenliği incelemektedir. Küresel ekonomi ve uluslararası rekabetin giderek daha fazla yenilik odaklı sektörlere bağımlı hale gelmesiyle birlikte, firma düzeyindeki performans farklılıklarını ve kurumsal çevrelerdeki farklılıkları anlamak, araştırmacılar açısından kritik bir önem taşımaktadır. Birinci bölüm, işletmeler ile ekonomik ortam arasındaki etkileşimi inceleyerek mikro ve makro ekonomik faktörler arasındaki ayrımı ortaya koymak suretiyle teorik temeli oluşturmaktadır. Çalışma, sektör içi heterojenlik kavramı, sektör içi farklılıklar teorisi ve yüksek teknolojilerin ayırt edici özellikleri gibi kuramlara dayanmaktadır. Ayrıca, Ar-Ge yatırımları ve ulusal kurumsal yapılar düzeyinde sektör içi heterojenliğin belirleyicileri incelenmekte ve inovasyonel gelişmenin ekonomik büyümedeki rolü ortaya konulmaya çalışılmaktadır. İkinci bölüm, yenilikçilik ve verimliliğin değerlendirilmesine yönelik metodolojilere odaklanmaktadır. Mevcut değerlendirme çerçevelerinin karşılaştırmalı bir incelemesini sunmakta ve yazar tarafından önerilen özgün bir modelin geliştirilmesiyle sonuçlanmaktadır. Bu model, iki analitik aşamadan oluşmaktadır: firma düzeyinde değerlendirme ve ulusal ekonomik çevrenin analizi. Kurumsal heterojenliği ortaya koymak amacıyla ekonomik özgürlük, yatırım cazibesi ve beşeri sermaye göstergeleri gibi değişkenler modele dahil edilmiştir. Firma düzeyinde ise hem yenilik çıktısı hem de üretim verimliliği dikkate alınmaktadır. Bu çift yönlü yaklaşım, sektörel heterojenliği bütüncül bir şekilde analiz etmeye ve yenilik performansı ile kurumsal destek yapılarındaki örüntüleri ve sapmaları tespit etmeye olanak tanımaktadır. Üçüncü bölümde, önerilen metodoloji ABD, Çin, Rusya ve Türkiye'deki bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) şirketlerine ilişkin vaka analizlerine uygulanmaktadır. Microsoft, Alphabet, Huawei, Baidu, Yandex, VK, Türk Telekom ve Turkcell gibi firmalar analiz edilmektedir. Ulusal düzeydeki göstergeler kurumsal bağlamların karşılaştırılmasında kullanılmakta; firma verileri ise mikro düzey analizleri desteklemektedir. Analiz sonuçları bir matris biçiminde sunularak yüksek teknoloji piyasasındaki heterojenlik ve lider firmalar ile diğer aktörler arasındaki farklılıklar görsel olarak ortaya konmaktadır. Araştırma, yüksek teknoloji şirketlerinin rekabet gücünün sürdürülmesi ve genel piyasa inovasyon kapasitesinin artırılması için uyarlanabilir bir ekonomik ortamın önemine vurgu yaparak sona ermektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis explores the heterogeneity of economic and technological efficiency in high-tech industries. As the global economy and international competitiveness increasingly rely on innovation-driven sectors, understanding the disparities in firm-level performance and differences in institutional environments has become critical for research. The first chapter lays the theoretical foundation by examining the interaction between enterprises and the economic environment, distinguishing between micro- and macroeconomic factors. The study draws on concepts such as intra-industry heterogeneity, the theory of intra-industry gaps, and the key characteristics of high technologies. It explores the factors of intra-industry heterogeneity at the level of R&D investments and national institutional environment, and attempts to investigate the role of innovation development in economic growth. The second chapter focuses on methodologies for assessing innovation and efficiency. It presents comparative overview of existing evaluation frameworks, culminating in the development of unique model proposed by the author. This model includes two analytical stages: firm-level assessment and national economic environment evaluation. Variables such as economic freedom, investment attractiveness, and human capital indicators are incorporated to reveal institutional heterogeneity. At the firm level, both innovation output and production efficiency are considered. This dual approach enables the author to comprehensively assess intra-industry heterogeneity and identify patterns and outliers in innovation efficiency and institutional support structures. In the third chapter, the proposed methodology is applied to case studies of BİT companies in the United States, China, Russia, and Turkey. Firms such as Microsoft, Alphabet, Huawei, Baidu, Yandex, VK, TurkTelekom, and Turkcell are analyzed. National-level indicators are used to compare institutional contexts, while firm-level data supports company-specific analysis. The results are presented in matrix form, providing visual representation of heterogeneity in the high-tech market and the gaps between market leaders and other players. The research concludes by emphasizing the importance of an adaptive economic environment for sustaining the competitiveness of high-tech companies and fostering overall innovation within the market.
Benzer Tezler
- GVCs embeddedness and its effects on industrial productivity: Evidence from Turkish manufacturing industries
Küresel değer zincirlerinin yerleşikliği ve endüstriyel verimlilik üzerindeki etkileri: Türk imalat sanayiinden kanıtlar
SHAHID MAHMOOD WAQAR
Doktora
İngilizce
2023
EkonomiAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiEkonomi Ana Bilim Dalı
Assoc. Prof. Dr. FATİH CEMİL ÖZBUĞDAY
- Bulanık doğrusal programlama ile feldspat karışım optimizasyonu
Feldspat blending optimization with fuzzy linear programming
İREM ÇELEBİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGÜR KABAK
- Titanyum alaşımına uygulanan bilyalı sertleştirme işlemi parametrelerinin sayısal yöntemler ile incelenmesi
Numerical investigation of the effect of shot peening parameters on the titanium alloy
BURCU PINAR ŞENGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Makine MühendisliğiTOBB Ekonomi ve Teknoloji ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURİ DURLU
DR. İLHAN ŞEN
- BIM uygulamalarının mevzuat ve yasal çerçevesi- ulusal değerlendirme
Legislation and legal framework BIM implemantation- national assessment
MUHAMMED ZÜBEYR TEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Mimarlıkİstanbul Medipol Üniversitesiİnşaat Yönetimi ve Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ATİLLA DİKBAŞ
- Short term load forecasting by using artificial neural networks
Yapay sinir ağları kullanılarak kısa dönemli yük tahmini
ALI GHADIRIASL NOBARI
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiElektrik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BELGİN TÜRKAY