Ortoreksiya nervozanın obsesif kompulsif belirtiler, yeme bozukluğu belirtileri ve yaşam kalitesi ile ilişkisinde mükemmeliyetçiliğin aracı ve düzenleyici rolleri
Mediating and moderating roles of perfectionism in the relationship of orthorexia nervosa with obsessive compulsive symptoms, eating disorder symptoms, and quality of life
- Tez No: 943667
- Danışmanlar: PROF. DR. CUMHUR TAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 106
Özet
Son yıllarda araştırmaların ilgi odağı olan ve nispeten yeni bir konu sayılan Ortoreksiya Nervoza(ON) ilk kez Bratman (1997) tarafından 'sağlıklı beslenme takıntısı' olarak kavramsallaştırılmıştır. Literatürde bu konuya ayrılan alan hızla büyürken, araştırma sonuçları arasında tutarsızlık olduğu görülmektedir. Bu nedenle bu çalışmanın amacı sağlıklı ve patolojik ortoreksiya alt boyutlarının ayrımına odaklanmak, obsesif kompulsif belirtiler ve yeme bozukluğu belirtileri ile ilişkilerini incelemek ve ortoreksiya nervozanın yordayıcılarına ilişkin mevcut literatüre katkı sağlamaktır ayrıca bu çalışmada mükemmeliyetçiliğin aracı ve düzenleyici rollerine odaklanılmıştır. Bu kapsamda çevrimiçi olarak ulaşılan 348 kişi, Teruel Ortoreksiya Ölçeği, Maudsley Obsesif Kompulsif Belirtiler Ölçeği, Yeme Bozukluğu Değerlendirme Ölçeği, Frost Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği ve Yaşam Kalitesi Kısa Formunu doldurmuştur. Yapılan korelasyon analizleri sonucunda ON ile Obsesif kompulsif belirtiler, yeme bozukluğu belirtileri, mükemmeliyetçilik arasında pozitif ilişkiler olduğu ve yapılan hiyerarşik regresyon analizine göre bu değişkenlerin ON'nin anlamlı yordayıcıları olduğu görülmüştür. Demografik değişkenler açısından incelendiğinde kadınların, kronik rahatsızlığı olanların, kalori makro takibi yapanların ve diyet yapma amacı kilo vermek olan kişilerin ON puanlarının anlamlı olarak daha yüksek olduğu görülmüştür. Sağlıklı ortoreksiyanın yaşam kalitesine pozitif, ortoreksiya nervozanın ise negatif etkisi olduğu görülmüştür. Bu etkiyi açıklamak üzere kurulan düzenlenmiş aracılık modeline göre ise mükemmeliyetçiliğin kişisel standartlar alt boyutunun sağlıklı ortoreksiya ve ortoreksiya nervoza arasındaki ilişkide düzenleyici bir rolü olduğu; sağlıklı ortoreksiya ile yaşam kalitesi ilişkisinde kişisel standartların üç düzeyinde de ortoreksiya nervozanın aracılık etkisinin negatif ve anlamlı olduğu bulunmuştur. Son olarak mükemmeliyetçiliğin Obsesif kompulsif belirtiler ve ON arasında aracı rolü incelenmiş ancak bu modelde anlamlı bir sonuca ulaşılmamıştır. Bu analizlerden elde edilen bulgular ilgili literatür ışığında değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Orthorexia Nervosa (ON), which has been the focus of research attention in recent years and is considered a relatively new topic, was first conceptualized by Bratman (1997) as 'obsession with healthy eating'. While the area devoted to this topic in the literature is growing rapidly, it is observed that there is inconsistency between research results. Therefore, the aim of this study is to focus on the distinction between healthy and pathological orthorexia sub-dimensions, to examine their relationship with obsessivecompulsive symptoms and eating disorder symptoms, to contribute to the existing literature on the predictors of orthorexia nervosa, and to focus on the mediating and moderating roles of perfectionism in this study. In this context, 348 people reached online completed the Teruel Orthorexia Scale, Maudsley Obsessive Compulsive Symptoms Scale, Eating Disorder Rating Scale, Frost Multidimensional Perfectionism Scale and Quality of Life Short Form. As a result of the correlation analysis, it was seen that there were positive relationships between ON and obsessive-compulsive symptoms, eating disorder symptoms, and perfectionism, and according to the hierarchical regression analysis, these variables were significant predictors of ON. When analyzed in terms of demographic variables, it was seen that the ON scores of women, those with chronic diseases, those who follow calorie macro tracking and those whose purpose of dieting is to lose weight were significantly higher. Healthy orthorexia had a positive effect on quality of life, while orthorexia nervosa had a negative effect. According to the adjusted mediation model established to explain this effect, it was found that the personal standards sub-dimension of perfectionism had a moderating role in the relationship between healthy orthorexia and orthorexia nervosa; and the mediating effect of orthorexia nervosa on the relationship between healthy orthorexia and quality of life was negative and significant at all three levels ofpersonal standards. Finally, the mediating role of perfectionism between obsessive-compulsive symptoms and ON was examined, but no significant result was found in this model. findings obtained from these analyzeswere evaluated in the light of the current literatüre.
Benzer Tezler
- Obsesif kompulsif bozukluk tanısı ile izlenen hastalarda ortoreksiya nervoza
Orthorexia nervosa in patients diagnosed with obsessive compulsive disorder
HAMDİ YILMAZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriÇukurova ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GONCA KARAKUŞ
- Üniversite öğrencilerinde Ortoreksiya Nervoza'nın obsesif kompulsif bozukluk ile ilişkisi
The relationship between Orthorexia Nervosa and obsessive compulsive disorder among university students
PINAR YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜZİN MUKADDES SEVİNÇER
- Beslenme ve diyetetik bölümü öğrencilerinde sağlıklı yeme takıntısının(ortoreksiya nervoza) değerlendirilmesi
Consideration of healthy eating obsession (orthorexia nervosa) for students educated in nutrition and dietetics department
ZEYNEP KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Beslenme ve DiyetetikOkan ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET AKMAN
- Ortoreksiya Nervozanın yordayıcıları: Romantik ilişki ve partner odaklı obsesif kompulsif belirtiler, mükemmeliyetçilik, bilişsel esneklik ve benlik saygısı
Predictors of Orthorexia Nervosa: Romantic relationship centered and partner focused obsessive compulsive symptoms, perfectionism, cognitive flexibility and self-esteem
ECEM YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiBaşkent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKAN CEM ÇIRAKOĞLU
- Eczacılık fakültesi öğrencilerinde yeme tutumu, obsesif-kompulsif semptomlar ve ortoreksiya nervoza arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
Evaluation of eating attitude, obsessive-compulsive symptoms and relationship between orthorexia nervosa in faculty of pharmacy students
CEREN GİZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Beslenme ve Diyetetikİstanbul Okan ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEDAT ARSLAN