Domenico Auda'nın 'Breve Compendio di Maravigliosi Secreti' adlı eserinin Garşûnî tercümesi ve Osmanlı Lübnan'ında tıbbî bilginin dolaşımı
The Garshuni translation of Domenico Auda's 'Breve Compendio di Maravigliosi Secreti' and the transmission of medical knowledge in Ottoman Lebanon
- Tez No: 943768
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA YAVUZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bilim ve Teknoloji, Deontoloji ve Tıp Tarihi, Tarih, Science and Technology, Medical History and Ethics, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilim Tarihi ve Felsefesi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 529
Özet
Bu çalışmada Lübnan'daki Marunî Kilisesi'nde bulunan ve Hill Museum and Manuscript Library tarafından dijital ortama aktarılan OLM 00206 proje numaralı Garşûnî tıp yazması incelenmiştir. Çalışmanın odak noktasındaki yazma eserin İtalyan eczacı Domenico Auda'nın Breve Compendio di Maravigliosi Secreti (BCMS, 1652) adlı kitabının Süryanice alfabeyle yazılmış bir Arapça tercümesi olduğu bilinmektedir. Tıp, eczacılık ve kimya alanlarında dönemin teknik bilgisine ışık tutan eser aynı zamanda 1555'ten sonra Avrupa'da popüler bilim yazıları hâline gelen“sırlar kitabı”yazınıyla ilişkilendirilmektedir. Bu bağlamda tezin ana sorunsalları şu şekilde belirlenmiştir: Bahsi geçen Garşûnî yazmanın içeriği ve Osmanlı tıp literatüründeki rolü nedir? Yeni“sırlar kitabı”türünün bilim ve tıp tarihi literatüründeki önemi nedir? Bu eserler Osmanlı toplumunda popüler hâle gelmiş midir? Marunîler özelinde Lübnan ile İtalya arasındaki tıbbî bilgi alışverişi ne düzeyde gerçekleşmiştir? Çalışmada yöntem olarak dönemin bilim ve tıp paradigması çerçevesinde Garşûnî yazma ile BCMS mukayeseli olarak incelenmiştir. Eserde geçen bitkisel, hayvansal ve kimyasal maddeler tespit edilerek modern dönemdeki muhtemel karşılıkları belirtilmiştir. Diğer yandan eserin dâhil edildiği ve tıp, eczacılık ile kimya alanlarında dönemin teknik bilgisine ışık tutan yeni“sırlar kitabı”türü bilim ve tıp tarihi açısından değerlendirilmiştir. Aynı zamanda Marunîler özelinde Osmanlı Lübnan'ında, Papalık, İtalya ve Katolik Süryaniler arasında gerçekleşen bilgi alışverişine dikkat çekilmiştir. Böylece çalışmada, gayrimüslim eserleri bağlamında, Osmanlı tıp literatürüne daha geniş bir perspektiften yaklaşılması amaçlanmış ve ilk defa bahsi geçen yazmanın metin, Arapça transliterasyon ve Türkçe tercümesine yer verilerek alana katkı sağlanması hedeflenmiştir. Gelecek çalışmalarda Garşûnî ve Süryanice yazmalar gibi gayrimüslim eserlerinin Osmanlı tıp literatürü bağlamında incelenmesi ve Osmanlı tıbbına kapsayıcı bir şekilde yaklaşılması beklenmektedir.
Özet (Çeviri)
This study examines the Garshuni medical manuscript, catalogued under project number OLM 00206, which has been digitized by the Hill Museum and Manuscript Library, and is currently housed at the Maronite Church in Lebanon. The manuscript central to this study has been identified as the Arabic translation, written in the Syriac script, of Breve Compendio di Maravigliosi Secreti (BCMS, 1652), a work by the Italian pharmacist Domenico Auda. The work, which illuminates the contemporary technical knowledge of the period in the fields of medicine, pharmacy, and chemistry, is also associated with the genre of“books of secrets,”which became popular scientific literature in Europe after 1555. In this context, the key research questions addressed in this study are as follows: What is the content of the Garshuni manuscript, and What is its role in Ottoman medical literature? What is the significance of the“books of secrets”genre in the history of science and medicine? Did these works become popular in Ottoman society? To what extent did the exchange of medical knowledge between Lebanon and Italy occur, particularly in the case of the Maronites? In this study, the Garshuni manuscript and BCMS were examined comparatively within the framework of the scientific and medical paradigms of the period. The botanical, animal and chemical substances mentioned in the work have been identified, and their potential counterparts in the modern era have been described. On the other hand, the new“books of secrets”genre, with which the work is associated illuminates, contemporary technical knowledge in the fields of medicine, pharmacy and chemistry, and has been evaluated from the perspective of the history of science and medicine. At the same time, attention has been drawn to the exchange of knowledge that occurred among the Papacy, Italy and Catholic Assyrian community, particularly the Maronites in Ottoman Lebanon. Thus, the study primarily aims to approach Ottoman medical literature from a broader perspective within the context of non-Muslim works. It seeks to contribute to the field by presenting for the first time the Garshuni text, along with its Arabic transliteration and Turkish translation. In future studies, it is anticipated that non-Muslim works, such as Garshuni and Syriac manuscripts, will be examined within the context of Ottoman medical literature, with a more comprehensive approach to Ottoman medicine.
Benzer Tezler
- Domenico Dragonetti La Majör Kontrabas Konçertosu'mun incelenmesi
Investigation of a Major Concerto for Double Bass Domenico Dragonetti
NİL YANIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
MüzikMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMüzik Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. MELİH BALÇIK
- Domenico Scarlatti'nin klavyeye yaptığı etkiler ve getirdiği yenilikler
Domenico Scarlatti's influences and innovations on the keyboard
FUNDA KARAÖMEROĞULLARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
MüzikMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMüzik Ana Sanat Dalı
DOÇ. HÜLYA TARCAN
- Domenico Carlo Maria Dragonetti'nin La Majör kontrbas konçertosunun formal analiz ve icra açısından incelenmesi
The form analysis and the interpretation of the a dur double bass concerto by Domenico Carlo Maria Dragonetti
SİBEL SOYDAN
- Domenico Dragonetti'nin No.3 Kontrbas Konçertosu'nun analizi
The analysis of D. Dragonetti's No.3 Double Bass Concerto
FİRDEVS GÖKSU SÖKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MüzikMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMüzik Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ONUR ÖZKAYA
- Domenico Scarlatti'nin klavye sonatlarında yabancı sesli akor sınıflandırması: K. 1-150
Categorization of the chords with non-chord tones in Domenico Scarlatti's keyboard sonatas: K. 1-150
ECE MERVE YÜCEER
Doktora
Türkçe
2019
MüzikHacettepe ÜniversitesiMüzik Teorileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN TÜREV BERKİ