Selçuklular döneminde Mâtürîdîlik-Eş'arîlik ilişkileri
Maturidism-Ash'arism relationships in the Seljuk period
- Tez No: 944010
- Danışmanlar: PROF. DR. SAYIN DALKIRAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uşak Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 334
Özet
Büyük Selçuklu Devleti, geniş bir alanda egemenlik kurarak Türklerin İslâmlaşma sürecinde önemli bir rol oynamıştır. Selçukluların hüküm sürdüğü bölgelerde pek çok din ve mezhep varlığını sürdürmüştür. Bu nedenle Selçuklular, bölgenin dinî, siyasî, sosyal ve kültürel özelliklerini göz önünde bulundurarak din ve mezhep politikası belirlemiştir. Belirlenen bu politika sonucunda Selçuklu topraklarında mezhepler arasında toplumsal barışı tehdit eden büyük çaplı mezhep kavgaları ve sosyal olaylar yaşanmamıştır.“Selçuklular Döneminde Mâtürîdîlik-Eş'arîlik İlişkileri”başlıklı bu çalışma, Ehl-i Sünnet'in iki önemli mezhebi olan Mâtürîdîlik ve Eş'arîlik arasındaki ilişkileri Selçuklular dönemi özelinde incelemektedir. Araştırmamızda, Selçuklu sultanları ve diğer yöneticilerin mezhebî yönelimlerinin yanı sıra, dönemin eğitim-öğretim kurumları olan medreseler ve Bâtınîlik gibi diğer düşünce akımlarının bu ilişkilere etkisi ele alınmıştır. Ayrıca Selçuklular döneminde yaşamış olan Mâtürîdî ve Eş'arî âlimlerinin fikrî ve kelâmî tartışmaları, özellikle tekvin sıfatı gibi önemli meseleler üzerinden değerlendirilmiştir. Çalışmamızda, betimleyici, deskriptif (tanımlayıcı), derinlemesine analiz yapma, eleştirel, karşılaştırmalı ve analitik bir yaklaşım benimsenmiş, aynı zamanda analitik davranmaya çalışan uzlaştırmacı bir yöntem takip edilmiştir. Literatür taraması ve veri toplama aşamasında, konuyla ilgili klasik ve çağdaş çalışmalardan mümkün olduğunca faydalanılmıştır. Bu sayede, Selçukluların Mâtürîdîlik ve Eş'arîlik mezhepleri karşısındaki durumu ile Selçuklular döneminde Mâtürîdîlik ve Eş'arîlik ilişkilerinin sosyo-politik ve kültürel bağlamı çok yönlü bir şekilde ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The Great Seljuk State played an important role in the Islamization process of the Turks by establishing sovereignty over a wide area. Many religions and sects continued to exist in the regions where the Seljuks ruled. For this reason, the Seljuks determined religious and sectarian policies by taking into account the religious, political, social and cultural characteristics of the region. As a result of this determined policy, there were no large-scale sectarian fights and social events that threatened social peace between sects in Seljuk lands. This study, titled“Maturidism-Ash'arism Relations in the Seljuk Period”, examines the relations between Maturidism and Ash'arism, two important sects of Ahl al-Sunnah, in the context of the Seljuk period. In our research, in addition to the sectarian tendencies of the Seljuk sultans and other rulers, the impact of other thought movements such as madrasahs, which were the educational institutions of the period, and Bâtınism on these relations were discussed. In addition, the intellectual and theological discussions of Maturidi and Ash'ari scholars who lived during the Seljuk period were evaluated on important issues, especially the adjective of genesis. In our study, a descriptive, in-depth analysis, critical, comparative and analytical approach was adopted, and at the same time, a conciliatory method that tried to act analytically was followed. During the literature review and data collection phase, classical and contemporary studies on the subject were used as much as possible. In this way, the situation of the Seljuks against the Maturidism and Ash'arism sects and the socio-political and cultural context of the relations between Maturidism and Ash'arism during the Seljuk period have been tried to be revealed in a multifaceted manner.
Benzer Tezler
- Selcuklular Döneminde eş'ârîlik
Ash'âriyya in the Seljuk State
NURULLAH UĞUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinSiirt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMALETTİN ERDEMCİ
- XII.-XIII. yüzyıllarda Maturidiliğin Irak, Suriye ve Anadolu'da yayılışı
Spread of Maturidism in Iraq, Sryia and Anatolia in the period of XII. and XIII. ages
İSMAİL ÇEVİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SIDDIK KORKMAZ
- Selçuklularda medrese öncesi temel eğitim
Basic education before to the madrasa in the Seljuks
SELMA UÇAR AŞIKCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZÜRİYE ORUÇ