Eski serasker kapısı (bâb-ı seraskerî) dijital canlandırma projesi
Old serasker gate (bâb-i seraskerî) digital reconstruction project
- Tez No: 944210
- Danışmanlar: PROF. DR. KEMAL KUTGÜN EYÜPGİLLER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık ve Yapılı Çevrenin Yenilenmesi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 144
Özet
Bu çalışmanın amacı, İstanbul, Süleymaniye Mahallesi, Beyazıt Meydanı'nda, daha önce şimdiki İstanbul Üniversitesi ana kapısının yerinde, 1827-1865 yılları arasında var olan Eski Seraskerlik Kapısı'nın tarihsel ve mimari önemini ortaya koymak, mimari niteliklerini belgelemek ve çeşitli yazılımlar yardımıyla dijital canlandırmasını oluşturmaktır. Bu doğrultuda, Eski Seraskerlik Kapısı'nın yer aldığı bölgenin tarihsel gelişimine, Osmanlı'da Batılılaşma hareketinin mimariye olan etkisine ve dönemin mimari anlayışına değinilmiş; ardından Barok, Rokoko ve Ampir üsluplarının Osmanlı mimarisiyle nasıl birleştiği tartışılmıştır. Çalışma boyunca, literatür araştırması, örnek incelemesi ile iki ve üç boyutlu görselleştirme yöntemleri kullanılmıştır. Bunun için yapıya dair eski fotoğraflar ve görsel temsillerden yararlanılmış, bu kaynaklar yapının mimari özellikleri hakkında önemli ipuçları sunarak çalışmanın temelini oluşturmuştur. Ancak, bu belgelerdeki eksiklikler ve sınırlamalar nedeniyle, aynı döneme ait benzer yapılar incelenerek ek bir analiz süreci gerçekleştirilmiş, detaylardaki eksikliklerin tamamlanabilmesi için benzer detaylara sahip bu yapılardan faydalanılmıştır. Bununla birlikte, bu döneme ait yapılarda kullanılan bezeme çeşitleri de bu bağlamda incelenmiştir. Yapımı ve mimarına dair daha detaylı bilgi edinmek amacıyla arşiv belgeleri incelenmiş, kayıp olan kitabesinin bulunabilmesi için arşivlere yönelik çeşitli doktora tezleri taranmış ve İstanbul Arkeoloji Müzesi'ne başvurulmuş fakat sonuç alınamamıştır. Osmanlı ordusunun merkezi idaresi olan Seraskerlik makamının ana giriş kapısı olarak hizmet veren bu yapı, yalnızca işlevsel bir giriş noktası değil, aynı zamanda Osmanlı'nın Batı etkisinde geçirdiği kültürel, mimari ve idari dönüşümlerin bir göstergesidir. Özellikle 19. yüzyıl Osmanlı mimarisinde gözlemlenen Batılı üslupların etkisi Bab-ı Seraskeri'de de görülmektedir. Barok üslubunun eğrisel form ve hareketlilik anlayışını yansıtan geniş saçakları, dilimli kubbesi, Neoklasik süslemeleri ile dikkat çeken Seraskerlik Kapısı, Osmanlı Baroğu ve Osmanlı Ampir üsluplarının eklektik bir biçimde kullanıldığı bir yapıdır. Bu mimari nitelikleri, yapının Osmanlı mimarlık geleneğinden kopmadan Batı etkileri ile nasıl harmanlandığını göstermektedir. Kaybolmuş yapıların araştırılması, kültürel mirasın korunması ve geçmişin daha iyi anlaşılması adına önemli bir çalışma alanıdır. Günümüzde dijital teknolojilerin sunduğu olanaklarla, bu yapıların yeniden canlandırılması, kültürel mirasın anlaşılmasını ve yaşatılmasını destekleyen yenilikçi bir yaklaşım sunmaktadır. Eski Seraskerlik Kapısı'nın dijital ortamda yeniden yaratılması, Türk mimarisine dair önemli bir örneği görünür kılarak kaybolmuş bir mirasın farklı açılardan yeniden değerlendirilmesine olanak tanımaktadır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to reveal the historical and architectural significance of the Old Serasker Gate, which existed between 1827 and 1865 in Beyazıt Square, Süleymaniye District, Istanbul, at the location where the main gate of Istanbul University now stands. Within this scope, the historical development of the area where the Old Serasker Gate was located, the influence of Westernization movements on Ottoman architecture, and the architectural approach of the period have been examined. Subsequently, the integration of Baroque, Rococo, and Empire styles into Ottoman architecture has been discussed. Throughout the study, literature reviews, case studies, and two- and three-dimensional visualization methods were utilized. Historical photographs and visual representations of the structure were used as foundational resources, offering significant insights into its architectural features. Due to the limitations and gaps in these sources, additional analyses were conducted by examining structures from the same period with similar details. Furthermore, the ornamental styles used in period buildings were evaluated in this context. Archival documents were reviewed to obtain more detailed information about the construction and architect of the gate. Efforts were also made to locate its lost inscription by consulting various doctoral theses and reaching out to the Istanbul Archaeology Museum, though no results were obtained. Serving as the main entrance gate of the Seraskerlik, the central administrative body of the Ottoman military, this structure was not merely a functional gateway but also a testament to the cultural, architectural, and administrative transformations influenced by the West. The impact of Western styles observed in 19th-century Ottoman architecture is also evident in the Bab-ı Seraskeri. Distinguished by its Baroque-style flowing cornices, segmented dome, and neoclassical decorations, the Seraskerlik Gate represents a synthesis of Ottoman Baroque and Ottoman Empire styles. These architectural details illustrate how Western influences were harmonized with Ottoman traditions. Research on lost structures represents a significant area of study for preserving cultural heritage and understanding the past more effectively. Today, with the opportunities provided by digital technologies, the reconstruction of such structures offers an innovative approach that supports the preservation and comprehension of cultural heritage. The digital recreation of the Old Serasker Gate brings an important example of Turkish architecture back to visibility, enabling a multifaceted reevaluation of a lost heritage.
Benzer Tezler
- XVIII. yüzyılın ilk yarısında Güney Kafkasya: Osmanlı, Safevi ve Rusya kıskacında
The south caucasus in the first half of XVIII. century: In clamp of Ottoman, Safavid and Russia
ELVİN VALİYEV
- 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonrası Harbiye Nezâretinin kurulması ve yapısı (1878-1884)
Structure and establisment of Military Ministry after Ottoman-Russia War 1877-1878 (1878-1884)
GİZEM ÜNAL
- XVIII. yüzyıldan bir şair: İzzet Ali Paşa (metin ve inceleme)
Başlık çevirisi yok
FATMA SABİHA KUTLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
1988
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiEski Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TALAT TEKİN
- XVI. ve XVII. yy. Osmanlı tekstil ve çini sanatında sümbül motifi
Hyacinth motive in XVI. and XVII. c. Ottoman textile and ceramic art
ZERRİN KÜÇÜKKARAGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. AYLA SALMAN GÖRÜNEY