Kırgız Türkçesi ve Türkiye Türkçesinde parçacıklar
Particles in Kyrgyz and Turkish Languages
- Tez No: 944211
- Danışmanlar: PROF. DR. BURUL SAGINBAYEVA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 295
Özet
Tek başına bir anlam taşımayan ancak cümle içerisinde bağlı bulunduğu kelime veya kelime gruplarıyla bir anlam kazanan yardımcı kelimelere parçacık adı verilmektedir. Parçacıklar kelimeye, kelime gruplarına veya bütün bir cümleye sınırlama, pekiştirme, tahmin-varsayım, onaylama, istek, soru gibi ek anlamlar kazandırmaktadır. Bu çalışmada Kırgız ve Türkiye Türkçesindeki parçacıkların işlevleri üzerinde durulmuştur. Her iki dilin gramer kitapları temel alınarak parçacıklar hakkında elde edilen veriler karşılaştırılıp edebȋ eserlerden alınan örneklerle somutlaştırılmıştır. Birinci bölümde Kırgız ve Türk dil ilminde parçacıklar ile ilgili yapılmış çalışmalar hakkında bilgi verilerek araştırmacıların bu konudaki fikirlerine yer verilmiştir. Bölüm sonunda kısa bir değerlendirme mevcuttur. İkinci bölümde Kırgız Türkçesi ve Türkiye Türkçesinde kelime türlerinin belirlenmesinde kullanılan ölçüt ve yaklaşımlar ele alınmıştır. Parçacıkların kelime türleri arasındaki yeri belirlenerek Kırgız ve Türkiye Türkçesindeki parçacıkların özellikleri alt başlıklar halinde sunulmuştur. Bölüm sonunda kısa bir değerlendirme de bulunmaktadır. Üçüncü bölüm Kırgız ve Türkiye Türkçesindeki parçacıkların karşılaştırılmasına dayanmaktadır. Kırgız Türkçesindeki parçacıklar kullanım, görev ve işlevsel özellikleri bakımından detaylı bir biçimde ele alınmıştır. Tespit edilen özellikler Kırgız edebiyatından derlenen örneklerle somutlaştırılmıştır. Kırgız Türkçesindeki parçacıkların Türkiye Türkçesindeki karşılıkları verilerek tespit edilen ortak ve farklı yönler belirtilmiştir. Çalışmanın sonucunda her iki Türk dilindeki parçacıkların kullanım, görev ve işlevleri bakımından karşılaştırılmasıyla elde edilen benzer ve farklı özellikleri tespit edilmiş olup sonraki çalışmalara katkı sağlamaya gayret edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Particles are auxiliary words that do not carry independent meaning when used alone, but acquire semantic value through their association with words, phrases, or entire sentences. They function to express various nuances such as limitation, emphasis, estimation, and affirmation. This study focuses on the functions of particles in Kyrgyz and Turkey Turkish. Data were collected from grammar books of both languages and were supported with examples drawn from literary works to provide a concrete basis for comparison. The first chapter provides an overview of previous studies on particles within Kyrgyz and Turkish linguistics, summarizing the perspectives of various researchers. A brief evaluation is presented at the end of the chapter. The second chapter addresses the criteria and approaches used to determine parts of speech in Kyrgyz and Turkey Turkish. The position of particles within word classes is defined, and the specific features of particles in both languages are presented under relevant subheadings. This chapter also concludes with a short evaluation. The third chapter is devoted to a comparative analysis of particles in Kyrgyz and Turkey Turkish. The use, function, and structural characteristics of Kyrgyz particles are examined in detail and illustrated with examples derived from distinguished works of Kyrgyz literature. Their counterparts in Turkey Turkish are identified, and similarities and differences between the two languages are outlined. As a result of the study, particles in both Turkic languages are compared in terms of usage, function, and meaning. The similarities and differences identified aim to contribute to future research in the field of Turkic linguistics.
Benzer Tezler
- Kırgız Türkçesi ve Türkiye Türkçesinde ahlak dersi veren atasözleri üzerine bir inceleme
Giving moral lessons in Kyrgyz and Turkish Turkish a study on proverbs
RUHAN KASAP
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimSiirt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL ULUTAŞ
- Kırgız Türkçesi ve Türkiye Türkçesinde yalancı eş değerler
Kyrgyz Turkish and Turkey Turkish false friends
YAŞAR ÖZLEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DilbilimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. GÜLSİNE UZUN
- Kırgız Türkçesi ve Türkiye Türkçesinde bir hareketi karşılayan birleşik fiiller (isim+yardımcı fiil)
Complex verbs that express action in Kyrgyz and Turkish languages
MEHMET YALÇINKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
DilbilimKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURUL SAGINBAYEVA
- Kırgız Türkçesi ve Türkiye Türkçesinde sözcüklerin cinsiyetlere göre çağrışım alanları
Association areas of words according to gender in Kyrgyz and Turkish
SÜLEYMAN BARLAS
Doktora
Türkçe
2023
DilbilimGazi ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİGEN GÜNER DİLEK
- Kırgız Türkçesi ve Türkiye Türkçesindeki hayvan adları
Kyrgyz Turkish and animal names in Turkey Turkish
BİLGE ÖZBEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıMersin ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ TAN