Çok kriterli karar verme yöntemleri kullanılarak istanbul ilinin ilçe bazlı deprem risk haritasının oluşturulması
Developing a district-based earthquake risk map of istanbul by using multi-criteria decisionmaking methods
- Tez No: 944513
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KERİM KOÇ, DOÇ. DR. YURDAKUL AYGÖRMEZ, DOÇ. DR. ÖMER EKMEKCİOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yapı İşletmesi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 65
Özet
Depremler, dünyanın dinamik yapısından kaynaklanan ve insan hayatı, altyapısı ile çevresi üzerinde kalıcı ve yıkıcı etkiler yaratan doğal afetler arasında yer almaktadır. Depremler, doğanın temel işleyişinin bir parçası olsa da insan yerleşimlerinin artan yoğunluğu ve altyapı gelişiminin hızlanmasıyla, afetlerin etkisi de giderek daha büyük bir tehdit haline gelmektedir. Depremlerin sıklığı, büyüklüğü ve sonuçları, sadece coğrafi konum ve yer altı yapılarıyla değil, aynı zamanda çevre şartları, şehirleşme düzeyi, nüfus yoğunluğu, toplumsal bilinç gibi pek çok faktöre bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Türkiye, özellikle coğrafi konumu ve yer yapısının özellikleri dolayısıyla yüksek deprem riski taşıyan bir ülkedir. Ülkenin ekonomik açıdan en büyük ve en önemli metropolü olan İstanbul, Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde yer almaktır. Bu durum şehri hem deprem riski hem de olası afet yönetimi ve hazırlık stratejilerinin geliştirilmesi açısından kritik bir öneme sahip kılmaktadır. İstanbul, tarih boyunca çok sayıda yıkıcı deprem yaşamıştır. Özellikle 1999 İzmit Depremi, şehrin yakınlarında meydana gelerek, İstanbul'un bu büyük felaketlerden nasıl etkileneceğini ve gelecekteki olası depremlerin sonuçlarının ne kadar yıkıcı olabileceğini gözler önüne sermiştir. Bununla birlikte, şehrin deprem riski hala devam etmekte olup, bu riskin etkin bir şekilde yönetilmesi ve gelecekteki olası felaketlerin etkilerinin minimize edilmesi için kapsamlı stratejilerin geliştirilmesi hayati bir önem taşımaktadır. Bu bağlamda, İstanbul'daki deprem risklerinin doğru bir şekilde analiz edilmesi, risklerin belirlenmesi ve azaltılması adına alınması gereken önlemlerin planlanması büyük önem arz etmektedir. Çalışmanın amacı İstanbul'un farklı bölgelerindeki deprem risklerini değerlendirmek, ilçeleri risk açısından sıralamak ve şehrin deprem hazırlığının güçlendirilmesine katkı sağlamaktır. İstanbul'daki ilçelerin deprem risklerini değerlendirirken, Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) ve İdeal En Yakın Çözüm Tekniği (TOPSIS) gibi çok kriterli karar verme yöntemlerinin kullanılması, objektif bir analiz sunmayı amaçlamaktadır. AHP, depremin etkilerinin değerlendirilmesinde kullanılan kriterlerin ağırlıklarının belirlenmesinde yardımcı olurken TOPSIS yöntemi farklı bölgeler arasındaki deprem risklerini objektif bir şekilde karşılaştırarak, riskli bölgeleri belirlemede yüksek doğruluk sağlamaktadır. Bu iki yöntemin birleşimi, yalnızca bilimsel bir analiz ortaya koymakla kalmayacak, aynı zamanda şehir plancıları, politika yapıcılar, afet yönetimi uzmanları ve karar vericiler için oldukça değerli bilgiler sunmaktadır. Çalışma, İstanbul'daki deprem risklerinin değerlendirilmesi ve ilçeler bazında sıralanması ile ilgili önemli bulgular elde etmeyi hedeflemektedir. Elde edilen bulgular, şehri daha dayanıklı hale getirmek adına risklerin doğru bir şekilde sınıflandırılmasına yardımcı olacak ve deprem hazırlığının artırılmasına yönelik etkili stratejilerin geliştirilmesinde katkı sağlayacaktır. İstanbul'un farklı ilçelerinde, özellikle yoğun nüfusun yaşadığı ve ekonomik faaliyetlerin yoğun olduğu bölgelerde risk azaltıcı önlemlerin alınması, gelecekteki büyük bir felaketin etkilerini minimize edebilmek adına hayati bir öneme sahiptir. Bu bağlamda, bu çalışma, İstanbul'un deprem hazırlığı için geliştirilecek stratejilere önemli bir yol haritası sunmayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
Earthquakes are natural disasters that originate from the dynamic nature of the Earth and can have lasting and destructive effects on human life, infrastructure, and the environment. Although earthquakes are a fundamental part of natural processes, the increasing density of human settlements and the rapid development of infrastructure have made the impact of these disasters a growing threat. The frequency, magnitude, and consequences of earthquakes vary depending not only on geographic location and underground structures, but also on factors such as environmental conditions, urbanization level, population density, and societal awareness. Turkey, due to its geographic location and geological structure, is a country with a high earthquake risk. Istanbul, the largest and most important metropolis in the country in terms of its economic significance, is located on the North Anatolian Fault. This places the city at a critical point regarding earthquake risk, as well as the development of disaster management and preparedness strategies. Istanbul has experienced numerous devastating earthquakes throughout its history. Notably, the 1999 Izmit Earthquake, which occurred near the city, revealed how Istanbul could be affected by such large-scale disasters and highlighted the potential devastating consequences of future earthquakes. However, the city's earthquake risk continues to persist, and it is of utmost importance to manage this risk effectively and develop comprehensive strategies to minimize the impact of potential future disasters. In this context, accurately analyzing the earthquake risks in Istanbul, identifying the risks, and planning the necessary measures to mitigate these risks are of great importance. The aim of this study is to evaluate the earthquake risks in different regions of Istanbul and rank the districts based on their risk levels, contributing to strengthening the city's preparedness. In assessing the earthquake risks of Istanbul's districts, multi-criteria decision-making methods such as the Analytic Hierarchy Process (AHP) and the Technique for Order of Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS) will be utilized to provide an objective analysis. While AHP helps evaluate the criteria used to assess the impacts of earthquakes, the TOPSIS method ranks the districts of Istanbul based on these criteria, revealing the risk levels of each district and identifying where emergency interventions might be most needed. The combination of these two methods not only presents a scientific analysis but also provides valuable information for urban planners, policymakers, disaster management experts, and decision-makers. This study aims to obtain significant findings related to the evaluation of earthquake risks in Istanbul and the ranking of districts based on these risks. The results obtained will assist in classifying the risks accurately to make the city more resilient and contribute to the development of effective strategies to increase earthquake preparedness. It is of vital importance to implement risk-reducing measures, particularly in districts with high population density and intense economic activities, in order to minimize the effects of a potential major disaster. In this regard, this study aims to provide an important roadmap for the strategies to be developed for Istanbul's earthquake preparedness.
Benzer Tezler
- Deprem kırılganlığının analizi: Zeytinburnu örneği
Analysis of earthquake vulnerability: The case of Zeytinburnu
HİLAL AKÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Jeodezi ve FotogrametriYıldız Teknik ÜniversitesiHarita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ANİME MELİS UZAR
- Havalimanlarında acil durum ve afet yönetimi
Emergency and disaster management at airports
HALİSE ATASEVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İnşaat MühendisliğiGazi Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. M. KÜRŞAT ÇUBUK
- Decision support system for earthquake disaster management
Decision support system (DSS) for earthquake disaster management
DIANA SABAH NIMMA ELBIDARI
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Mühendislik Bilimleriİstanbul Gedik ÜniversitesiMühendislik Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUĞBAY BURÇİN GÜMÜŞ
- Modeling of the marine diesel engines with comparative machine learning methodologies
Gemi dizel motorların karşılaştırmalı makine öğrenmesi yöntemleri ile modellenmesi
MEHMET İLTER ÖZMEN
Doktora
İngilizce
2024
Gemi Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiGemi İnşaatı ve Gemi Makineleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN AZMİ ÖZSOYSAL
- Çok kriterli karar verme yöntemleri ile yerel seçim aday belirleme süreci üzerine bir model önerisi
A model proposal on local electrol candidate determination process with multi-criteria decision making methods
TUĞÇE GENÇ