Gensoru: Türkiye siyasetinde Hayrettin Erkmen'in Dışişleri Bakanlığından düşürülmesi
Motion of No Confidence: The removal of Hayrettin Erkmen from the position of Minister of Foreign Affairs in Turkish politics
- Tez No: 944569
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ALPAY DİKMEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Yerel Siyaset, Türk Parlamento Tarihi, Local Politics, Turkish Parliament History
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ufuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 82
Özet
Türkiye'nin, yakın siyasi tarihinde, gensoru mekanizması yasama organının yürütme üzerindeki denetim gücünü göstermek için demokrasinin hesap verebilirliğini sağlamak amacıyla genellikle kullanılmıştır. Parlamenter sistemin önemli unsurlarından ve denetim mekanizmalarından biri olan gensoru, hükümetin veya bir bakanın siyasi sorumluluğunu sorgulamak ve gerektiğinde görevden alınmasını sağlayan bir araçtır. Bu mekanizma sadece bir denetim aracı değil, aynı zamanda siyasi partiler arasındaki güç mücadelelerini ve dönemsel siyasetin aracı olarak da ön plana çıkmıştır. Hayrettin Erkmen'in dışişleri bakanlığı görevinden düşürülmesiyle sonuçlanan 1980 yılına ait gensoru süreci, Bu çerçevede, Türkiye siyasetinde dikkat çekici bir örnek olarak öne çıkan bir konuya değinilmektedir. 1979-1980 dönemi, ülkenin ciddi siyasi, ekonomik ve toplumsal krizlerle karşı karşıya kaldığı, oldukça çalkantılı bir zaman dilimidir. Koalisyon hükümetlerinin kırılgan yapısı, meclis içerisindeki siyasi dengelerin daha da hassaslaşmasına yol açmış; yerel siyasetteki gerilimler ise belirgin biçimde artmıştır. Bu karmaşık ortamda, Hayrettin Erkmen'in görevden alınmasıyla sonuçlanan gensoru süreci, sadece muhalefetin etkisini değil, aynı zamanda koalisyon ortakları arasındaki anlaşmazlıkları ve dönemin genel siyasi dinamiklerini de yansıtmaktadır. Bu çalışma, Erkmen'in görevden alınma sürecini gensoru mekanizması çerçevesinde ele alırken, dönemin hem iç hem de dış siyasi dinamiklerini derinlemesine analiz etmeyi hedeflemektedir. Çalışma, Türkiye'de gensorunun nasıl işlediğini, meclis içi güç dengelerinin gensoru süreçlerindeki rolünü ve yerel siyasetin bu süreçlere olan etkisini incelemektedir. Bu bağlamda, Erkmen örneği, Türkiye siyasetinde gensoru mekanizmasının yalnızca bir denetim aracı değil, aynı zamanda siyasi mücadelelerin bir yansıması olarak işlev gördüğünü ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, çalışma, gensoru mekanizmasının demokratik hesap verebilirlik ile siyasi mücadelenin kesişim noktasında yer aldığını ve bu dinamiğin Türkiye siyasetindeki dönüşümlerin anlaşılmasında kritik bir rol oynadığını ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
The motion of censure mechanism has played an important role in Turkey's recent political history, especially during periods of crisis like 1979-1980, in ensuring democratic accountability and overseeing the executive. As one of the key elements of the parliamentary system and a tool of oversight, a motion of censure is a mechanism used to question the political responsibility of the government or a minister and, when necessary, to ensure their dismissal. This mechanism is not only a tool of oversight but has also come to the forefront as a means of political struggle between political parties and as an instrument of the period's political dynamics. The censure process that led to the removal of Hayrettin Erkmen from his position as the Minister of Foreign Affairs in 1980 is a notable example of this in Turkish politics. The 1979-1980 period was a time when Turkey was shaken by political, economic, and social crises. The fragile structure of coalition governments led to heightened political tensions within the parliament, and local political conflicts became more apparent. In this context, the censure process that resulted in the dismissal of Hayrettin Erkmen is considered a reflection of the opposition within the parliament, the internal conflicts within the coalition government, and the political balance of the time. This thesis aims to analyze the process of Erkmen's dismissal within the context of the motion of censure mechanism, while thoroughly examining the domestic and foreign political dynamics of the period. The study explores how the motion of censure functions in Turkey, the role of intra-parliamentary power balances in the censure process, and the impact of local politics on these processes. In this context, the example of Erkmen highlights that the motion of censure in Turkish politics functions not only as a tool of oversight but also as a reflection of political struggles. This study argues that the motion of censure operates at the intersection of democratic accountability and political struggle, and that this dynamic plays a critical role in understanding the transformations in Turkish politics. In this way, such processes have proven to be a determining factor during the periods of political change in Turkey.
Benzer Tezler
- Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne yönelik dış politika oluşum süreci: Avrupa Konseyi'nin Lüksemburg (Aralık 1997)-Helsinki (Aralık 1999) zirveleri arası dönem
Turkey's foreign policy making process regarding the European Union: The period between European Council's Luxembourg (December 1997) and Helsinki (December 1999) summits
ERHAN DOĞAN
Doktora
Türkçe
2002
Uluslararası İlişkilerMarmara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ OKMAN
- Türk siyasi tarihinde milli selamet partisi (1972-1981)
National salvation party (milli selamet partisi) in Turkish political history (1972-1981)
BELİZ BAYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
TarihManisa Celal Bayar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURETTİN GÜLMEZ
- İkinci Milliyetçi Cephe Hükümeti (21.07.1977 - 05.01.1978)
The government of the second nationalist front (21.07.1977-05.01.1978)
BİRGÜL KAHRAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Siyasal BilimlerGaziosmanpaşa ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. SELÇUK DUMAN
- Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin bilgi edinme ve denetim yollarının daha etkin hale getirilmesi
Improving efficiency of information and supervision activities of Grand National Assembly of Turkey
NEVZAT KORKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Kamu YönetimiHacettepe ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
PROF. DR. DOĞAN NADİ LEBLEBİCİ
- Türkiye'de muhafazakar kadınların siyasal hareketliliği: 24. dönem AKP kadın milletvekilleri örneği
Political activities of conservative women in Turkey: The example of 24th term woman deputies of AKP
TUĞBA SİVRİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Siyasal BilimlerGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM DANACI YÜCE