Ankara Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi'nde bulunan 50 Gül-Kara 265 yer numaralı el yazması Kur'an-ı Kerim'in tezhiplerinin incelenmesi
A study of the illuminations in the manuscript Qur'an with inventory number 50 Gül-Kara 265, located in the Ankara Regional Manuscript Library
- Tez No: 944597
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEÇİL KARTOPU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 271
Özet
Araştırmanın konusu, Ankara Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi'nde bulunan, Milli Kütüphane-Nevşehir Gülşehir İlçe Halk Kütüphanesi Koleksiyonu, 50 Gül- Kara 265 yer numaralı Mushaf-ı Şerif'in tezhip özelliklerinin incelenmek suretiyle belgelenmesidir. Eserin; zahriye, serlevha, ünvan, hatime, ketebe ve falname sayfaları ile bütün sürebaşları müzehheptir. Araştırma kapsamında; eserin müzehhep olan toplam üçyüz otuz beş adet görseli, teknik, renk, motif ve kompozisyon özellikleri açısından incelenip, değerlendirilmiştir. En ayrıntılı olan motifler ve farklı olan desen tasarımları tercih edilerek, belirlenen desenlerin simetrik formda bilgisayar çizimleri yapılmıştır. Mushaf-ı Şerif'te yer alan tüm müzehhep sayfalara ait bulgular için frekans analizi yapılmış ve dağılımları yüzde olarak hesaplânarak değerlendirme yapılmıştır. Araştırma sonucunda; eserin, krem rengi kağıt üzerine altın ve lacivert zemin rengi ile zemini boyalı klâsik tezhip, zer-ender-zer ve çift tahrir tekniği ile tezyin edildiği, motif olarak; hatâyî grubu motifler, rûmi ve bulut motifinin kullanıldığı, desenlerin simetrik kompozisyon esasına göre tezyin edildiği görülmüştür. Eserin hattatı, Pir Mehmet Arapşah hakkında ketebe kaydı bulunmaktadır. Ancak müzehhibi ve nerede tezhiplendiği hakkında bilgiler mevcut değildir. İstinsah tarihi 857 (1441) dir. Eser, kompozisyon özellikleri, kullanılan teknikler, renkler ve motifler ile desen özellikleri açısından benzer özellikler taşıyan eserlerle karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmalar sonucunda; eserin istinsah tarihi XV. yüzyıl olmasına rağmen kullanılan motif, teknik, kompozisyon ve üslup bakımından XVI. yüzyıl Safevi dönemi özelliklerini taşıdığı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
The mission of this thesis is to document the illumination characteristics of the Quran bearing the inventory number 50 Gül-Kara 265 from the National Library-Nevşehir Gülşehir District Public Library Collection, which is currently housed in the Ankara Regional Manuscript Library, through detailed examination. The manuscripts opening bookback page (zahriye), illuminated front page (serlevha), chapter headings (Ünvan), last page (hatime), scribe's inscription (ketebe), and divinatory pages (falname) have all been gilded as well as the entirety of surah titles (sürebaşları). Within the scope of this research, a total of three hundred and thirty-five gilded visuals of the work were examined and evaluated in terms of their technical, color, motif, and composition characteristics. By selecting the most detailed motifs and distinct pattern designs, symmetrical computer drawings of the identified patterns were drawn. For all gilded pages within the Mushaf-ı Şerif, a frequency analysis was conducted, and their distributions were calculated as percentages for evaluation. The research findings indicate that the work is decorated on cream-colored paper with gold and lapis lazuli as background colors using the classical painted background illumination, zer-ender-zer (gold-on-gold), and parallel outline techniques. The motifs employed include the Hatâyî group, Rûmi, and cloud motifs, and the designs are observed to be decorated based on the principle of symmetrical composition. The manuscript contains a colophon record regarding its calligrapher, Pir Mehmet Arapşah. However, information concerning its illuminator and where it was illuminated is not available. Its date of transcription is 857 AH. The work has been compared with other manuscripts exhibiting similar characteristics in terms of composition, techniques employed, colors, motifs, and pattern features. As a result of these comparisons, it is perceived that the manuscript although originating in the 15th century, carries characteristics of the 16th century Safavid period
Benzer Tezler
- Konya Yusuf Ağa Yazma Eser Kütüphanesi'nde bulunan Sadreddin Konevi Vakfı'na kayıtlı Selçuklu dönemi deri ciltlerin karakterizasyonu ve mevcut korunma durumlarının tespiti
Characterization of Seljuk period leather bindings registered to Sadreddin Konevi Foundation in Konya Yusuf Ağa Manuscript Library and determination of their current conservation status
NADİDE ÇINAR
Doktora
Türkçe
2025
Güzel SanatlarAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiKültür Varlıklarını Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAŞAR SELÇUK ŞENER
- Türkiye'de yazma eser kütüphanelerinin organizasyonu
Organization of manuscript libraries in Turkey
TUĞÇE KOZAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Bilgi ve Belge YönetimiAnkara ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH RUKANCI
- Osmanlılarda münşead geleneği, Hoca Sadeddin Efendi'nin hayatı, eserleri ve münşeati
The Tradition of ottoman münşeat and the life and work of Hoca Sadeddin Efendi and his münşeat (Maniscripsions)
ABDURRAHMAN DAŞ
Doktora
Türkçe
2003
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. NESİMİ YAZICI
- Halk kütüphanelerinin dijital hizmetlerinin geliştirilmesi: Ankara ili örneği
Devolopment of the digital services in public libraries: Examples of public libraries in Ankara
ÜSTÜN BERK SEZGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Bilgi ve Belge YönetimiAnkara ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DOĞAN ATILGAN
- Tommaso Campanella ve Thomas More'un ütopyalarının karşılaştırılması
Comparing Thomas More and Tommaso Campanella's utopias
MAHMUT AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
FelsefeAtatürk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OSMAN ELMALI