XVI-XVIII. yüzyıllar arasında Osmanlı kadınlarının mal varlıkları ve geçim kaynakları (Tereke defterlerine göre)
The assets and sources of livelihood of Ottoman women between the 16th and 18th centuries (According to the estate books)
- Tez No: 944832
- Danışmanlar: PROF. DR. TANJU DEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
Bu çalışma, XVI-XVIII. yüzyıllar arasında Osmanlı kadınlarının mal varlıklarını ve geçim kaynaklarını, tereke defterleri ışığında analiz ederek dönemin sosyoekonomik yapısını anlamayı hedeflemektedir. Tereke defterleri, Osmanlı toplumunda kadınların ekonomik faaliyetlerini, mülkiyet ilişkilerini ve hukuki haklarını incelemek açısından oldukça zengin bir kaynak teşkil etmektedir. Araştırma, İstanbul, Bursa, Edirne, Gaziantep, Diyarbakır, Burdur, Kastamonu, Kayseri, ,Sivas, Samun, Konya, Şam ve Selanik gibi Osmanlı şehirlerindeki kadınların terekelerinde yer alan menkul ve gayrimenkul varlıkları ele almış, kadınların ekonomik rollerini bazı şehirlerde mahalle bazında analiz ederek sosyoekonomik farklılıkları gözler önüne sermiştir. Çalışmada, tereke defterlerinde kadınların özellikle ziynet eşyaları, gayrimenkul mülkiyeti, ticari mallar ve borç-alacak ilişkileri üzerinden ekonomik bir aktör olarak konumlandıkları ortaya konulmuştur. Kadınların ekonomik rollerinin yalnızca bireysel servet birikimiyle sınırlı kalmadığı, ayrı zamanda toplumsal dayanışmaya katkı sundukları, vasiyetler ve hayır işleri aracılığıyla toplumsal yarara yönelik faaliyetlerde bulundukları anlaşılmıştır. Nafaka talepleri, vasi ve nâzır atamaları gibi hukuki süreçlerde kadınların aktif roller üstlendiği görülmüş; bu durum, Osmanlı toplumunda kadınların ekonomik haklarının İslam hukuku ve şer 'i mahkemeler tarafından güvence altına alındığını göstermiştir. Araştırma, kadınların ekonomik faaliyetlerinin dönemin toplumsal yapısına olan etkisini ele alarak Osmanlı tarih yazımına önemli katkılar sağlamayı amaçlamaktadır. Tereke defterlerinin sağladığı veriler, Osmanlı kadınlarının sosyoekonomik pozisyonlarının tarihsel bağlamda yeniden değerlendirilmesi gerektiğine işaret etmektedir. Bu bağlamda çalışma, kadınların yalnızca ailevi rollerle değil, ayrı zamanda ekonomik ve hukuki süreçlerdeki aktif katılımlarıyla da Osmanlı toplumunun temel taşlarından biri olduğunu ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to understand the socio-economic structure of the period by analyzing the assets and livelihoods of Ottoman women between the XVI-XVIII centuries in the light of the estate books. Estate books constitute a very rich source in terms of examining the economic activities, property relations and legal rights of women in Ottoman society. The research examined the movable and immovable assets in the estates of women in Ottoman cities such as Istanbul, Bursa, Edirne and Thessaloniki with a comparative method and revealed the socio-economic differences by analyzing the economic roles of women on a neighborhood basis. The study revealed that women were positioned as economic actors in the estate books especially through jewelry, real estate ownership, commercial goods and debt-credit relations. It was understood that the economic roles of women were not limited to individual accumulation of wealth, but they also contributed to social solidarity and engaged in activities for the social benefit through wills and charity works. It was observed that women undertook active roles in legal processes such as alimony requests and the appointment of guardians and ministers; This situation has shown that women's economic rights in Ottoman society were secured by Islamic law and sharia courts. The research aims to make significant contributions to Ottoman historiography by addressing the impact of women's economic activities on the social structure of the period. The data provided by the estate registers indicate that the socioeconomic positions of Ottoman women should be re-evaluated in a historical context. In this context, the study reveals that women were one of the cornerstones of Ottoman society not only with their familial roles but also with their active participation in economic and legal processes.
Benzer Tezler
- Osmanlı'da kadının istihdam alanlarına etkin katılımı (XVI- XVIII.yüzyıl)
Women's active participation in employment areas in the Ottoman empire (16th- 18h centuries)
PEMİLA VURAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihAğrı İbrahim Çeçen ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM ÖZGÜL
- Harem-i Hümayun'da müzik
The music in the Harem-i Hümayun
GÜLNİHAL ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MüzikAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VASFİ HATİPOĞLU
- Şer'iye sicillerine göre 17. yüzyılda Bor'da sosyal ve ekonomik hayat
Social and economic life in Bor in the seventeenth centry according to 'şer'iye sicilis'
MUSTAFA KORKMAZ
- XVI-XVIII yüzyıllarda Osmanlı'da delilik ve tedavi kurumlarının incelenmesi
The examination of madness and treatment institutions in the Ottoman Empire in the 16th-18th centuries
MÜJEN İLNEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
TarihBahçeşehir ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİKRET YILMAZ
- Osmanlı'da hattatlık ve hattatlar: XVI. -XVIII. yüzyıllar
Penmanship an calligraphers in Ottomans: XVIth-XVIIIth centuries
RIDVAN ENES AKÇATEPE