Edebi İstanbul: Zülfü Livaneli'nin Mutluluk, Leyla'nın Evi ve Son Ada romanlarında kentsel ekoeleştiri
Literary Istanbul: Urban ecocriticism in Zülfü Livaneli's Novels Bliss, Leyla's House, and The Last Island
- Tez No: 945060
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZÜMRE GİZEM YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kültür Politikaları ve Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kültür Politikaları ve Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
Edebiyat, dünya üzerinde yaşanan ekolojik sorunlardan etkilenen bir yazın alanı olarak karşımıza çıkmaktadır. Ekolojinin geçmişten günümüze süregelen değişim ve gelişimi doğrultusunda insanın doğayı ele alacak bir hikâyesi oluşmuştur. Doğanın ise bu anlamda kendine edebi metinlerde yer bulması ekoeleştiri kuramıyla ortaya konmaya başlanmıştır. Ekoeleştiride önemli olan çevre ve ona dair unsurların edebi metinlerde yazarlar aracılığıyla ele alınarak okuyucunun insan ve doğa arasındaki bağlantıyı yazınsal ortamda görmesini sağlamaktır. Zülfü Livaneli de çağdaş Türk Edebiyatı yazarlarından biri olarak doğa ve insan arasında zayıflayan bağlardan hareketle bu durumu, toplum odaklı eserlerinde kaleme almıştır. Bu çalışmada Zülfü Livaneli'nin Leyla'nın Evi, Mutluluk ve Son Ada adlı romanları ekoeleştiri kuramı doğrultusunda incelenmeye çalışılmıştır. Livaneli, bahsi geçen bu romanlarda gecekondulaşma, çarpık kentleşme, iklim değişikliği, ormanlık alanların yok edilmesi, hayvan katliamları ve siyanür zehirlenmesi vs. gibi ekolojik sorunlarla birlikte kadın hakları, kuşaklar arası kültür farklılıkları gibi toplumsal konulara da değinmiştir. Konuların evrensel nitelik taşımasının yanı sıra onları fazla uzağa gitmeden İstanbul kenti üzerinden ele alması da bu çalışmanın mekânsal bağlamını oluşturmuştur. Eserlerinde yazarın hem geçmişinde hem de günümüze gelene kadar uğradığı kentsel değişimlerle ele aldığı İstanbul, çalışmada ortaya konan biyobölgeselcilik kavramının da incelenmesini mümkün kılmıştır. Doğa ve insanın zaman içinde oluşturduğu sosyokültürel birlikteliği karakterler üzerinden aktaran yazar, insanmerkezci bir anlayışın ekolojik düzene zarar verdiğini belirtmektedir. Eserlerinde doğa-insan ve mekân odaklı bir anlatımla ekosistemin bozulmasına sebep olan olayları ortaya koymaktan da çekinmemiştir. Doğanın zarar görmesinde en büyük sebebin insanın ona hakim olma dürtüsünün olduğunu belirten yazar, ekolojik düzenin bu güç istencinden zarar gördüğünü aşamalarıyla birlikte gözler önüne sermektedir. Araştırma sonucunda eserlerin ekoeleştiri ve onun kentsel ekoeleştiri, ekofeminizm, derin ekoloji, ekofobi, yoldaş türler, mavi beşeri bilimler, ekolojik yas, biyobölgeselcilik gibi alt kavramlarınca ortaya konması, toplumun ve bireyin çevre ile bağının kopması sonucu ortaya çıkan ekolojik dengesizliği gözler önüne sermesi bakımından önemli görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Literature appears to us as a field of writing affected by the ecological problems experienced on Earth. In line with the ongoing change and development of ecology from the past to the present, a narrative has been formed for humans to address nature. For nature to find a place in literary works in this context began with the Ecocriticism Theory. What is important in Ecocriticism is focusing on nature and its related elements in literary texts through authors, enabling the reader to see the connection between man and nature in a literary environment. Zulfu Livaneli, as one of the writers of contemporary Turkish literature, has written about this topic in his society-oriented works based on the decaying ties between nature and man. In this study, Zülfü Livaneli's novels Leyla's House, Bliss, and Last Island were examined per the theory of Ecocriticism. Livaneli, in these aforementioned novels, addressed ecological issues such as slumming, distorted urbanization, climate change, destruction of forest areas, animal slaughter and cyanide poisoning, etc, alongside societal issues such as women's rights and cultural differences between generations. In addition to the universal nature of the subjects, the fact that he deals with them through the city of Istanbul without going too far also formed the spatial context of this study. Istanbul, which the author deals with both the past and the urban changes it has been through until present, has made it possible to study the concept of bioregionalism presented in the study. Conveying the socio-cultural unity formed by nature and humans throughout time via characters, the author states that an anthropocentric understanding harms the ecological order. Moreover, he never hesitated to reveal the events that caused the degradation of the ecosystem with a nature-human and space-oriented narrative. Stating that the biggest reason for the damage to nature is the human urge to dominate it, the author reveals that the ecological order is damaged by this desire for power along with its stages. As a result of the research, it is concluded that Livaneli's works, analyzed through ecocriticism and its subfields such as urban ecocriticism, ecofeminism, deep ecology, blue humanities, ecophobia, companion species, eco-grief and bioregionalism, have been regarded as crucial in significantly revealing the ecological imbalance caused by the disconnection between society and the environment.
Benzer Tezler
- Mahir İz: Hayatı, eserleri ve tasavvufi görüşleri
Mahir İz: Life, works and sufism opinions
AYHAN IŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
DinYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULHAKİM YÜCE
- Yakînî Divanı: Bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük
Yakinî's Dîvân contextual index and functional dictionary
KÜBRA ESRA BAYRAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZDEMİR
- 19. yüzyıl Fransızca ve Türkçe kurgusal eserler ile edebi hatıralarda İstanbul
İstanbul, dans les oeuvres narratives en Français en Turc du 19. siècle
HÜSEYİN YAŞAR
Doktora
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıDicle ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. İBRAHİM KAVAZ
- Arap ve Fransız edebiyatçıların gözü ile 'İstanbul' (İbn Battuta, İbrahım El-Hıyârî, Ebü'l-Hasan Ali B. Muhammed Et-Temgrûtî, Pierre Loti, Gerard de Nerval, Théophıle gautıer)
Istanbul' through the eyes of Arab and French writters (i̇bn Battuta, İbrahim El-Hiyârî, Ebü'l-Hasan Ali B. Muhammed et-Temgrûtî, Pierre Loti, Gerard de nerval, Théophile gautier)
MADINA LILIA ABDELLAHI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Fransız Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHDİ GENCELİ