Çevre temalı çocuk kitapları üzerine ekoeleştirel bir inceleme
An ecocritical review on environment themed children's books
- Tez No: 946042
- Danışmanlar: PROF. HÜLYA YAZICI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Bilimler ve Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 205
Özet
Günümüzde kendisini doğanın bir parçası değil sahibi olarak gören insanların doğaya karşı tutum ve davranışlarının yol açtığı çevre problemleri bugün tüm insanlığın çözüm bekleyen en önemli sorunlarıdır. Yapılan çeşitli faaliyetlerin yanı sıra insan hayatının ve kültür yaşamının da vazgeçilmez parçası olan edebiyatın da bu sorunlara ekoeleştiri aracılığı ile eğildiği görülmüştür. Dünya edebiyarına mal olmuş pek çok eserin yanı sıra çocuklar için yazılmış eserlerde de artık çevre sorunlarını görmek mümkün hale gelmiştir. Bu doğrultuda çocuk edebiyatı alanının da özellikle ortaokul seviyesindeki öğrencilerin çevreye karşı olumlu tutum ve davranış geliştirmeleri için bir seçenek olduğu ortaya çıkmıştır. Çocuk edebiyatı ürünlerinin içerisindeki bazı ifadelerin ise çocuklarda doğaya karşı olumsuz tutum yani ekofobik bir tutum geliştirmelerine yol açabileceği düşünülmüş ve bunların tespit edilmesinin gerekliliği görülmüştür. Bu araştırmada çevre temalı çocuk kitaplarının ekoleştirel bağlamda incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve veriler doküman incelemesiyle toplanmıştır . Araştırmanın veri kaynağını ortaokul düzeyine uygun olarak 2010-2023 tarihlerinde yazılmış çevre temalı 20 çocuk kitabı oluşturmuştur.Araştırmanın verileri içerik analizi töntemiyle çözümlenmiştir. İçerik analizinin kategorilerinin belirlenmesinde iklim değişikliği, çevre kirliliği, doğal afetler, bitki florası ve bozulması, hayvan faunası ve bozulması, su kirliliği, hava kirliliği, pandemi, ekofobik unsurlar, nüfus ve antropojenik hareketler ölçüt olarak belirlenmiş ve bu ifadelerin geçtiği cümleler tespit edilmiştir. Bu doğrultuda çevre temalı çocuk kitaplarında en sık rastlanan çevre problemi bitki florası ve bozulması olurken onu devamında hayvan faunası ve bozulması, nüfus ve antropojenik ögeler ve ekofobik unsurlar olarak devam etmiştir. Sonuç olarak incelenen tüm kitaplarda ekoeleştirel unsurlara rastlanılmıştır. Ayrıca kitaplarda geçen ve ekofobiye yol açabilecek ifadelerin de tespiti sağlanmıştır.
Özet (Çeviri)
In this day and age, the ecological problems caused by humankind's behaviour towards the environment, who deems oneself as master of the nature rather than being a part of it, is one the most important problems out there, awaiting its solution. Along with various actions, literature, which is an essential part of human life and its cultural existence, is addressing these problems through ecocriticism. It has become likely to come across ecological problems being mentioned in children's literature, as well as in world-renowned literary works. In that regard, especially for secondary schoolers, the field of children's literature has become an option for developing positive attitude and behaviour towards the nature. Some expressions within the children's literature texts have been determined as potentially causing a negative attitude among children; and even misleading them towards an ecophobic path. It is regarded necessary to detect those expressions. In this research, the goal is to analyze nature-themed children's books from an ecocritical context. In this research, content analysis method is used as the the scientific method of research. The research's extent is comprised of predetermined twenty books. Twenty different books from Turkish authors who published in the field of children's literature have been selected, and analyzed in accordence with the designated ecocritical context. Climate change, environmental pollution, natural disasters, flora and its deterioration, animal fauna and its deterioration, water pollution, air pollution, pandemic, ecophobic factors, population and anthropogenic movements have been determined as standards; and the sentences involving those terms have been singled out. Accordingly, the most common environmental problem in environment-themed children's books was plant flora and degradation, followed by animal fauna and degradation, population and anthropogenic elements and ecophobic elements. In conclusion, ecocritical factors were seen in all the books analyzed. Furthermore, expressions within the books which may lead to ecophobia have been identified.
Benzer Tezler
- Çocuk kitapları aracılığıyla okul öncesi dönem çocuklarının çevre duyarlılığının sorgulanması: Bir çocuklarla felsefe çalışması
Questioning preschool children's environmental sensitivity through children' books: A philosophy for children study
NEVRA DEMİRSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERGİN ERGİNER
DOÇ. DR. AYSUN ERGİNER
- Resimli çocuk kitaplarında kapak tasarımı ve içerik ilişkisi üzerine halkbilimsel bir araştırma
A folklore-based analysis of the connection between cover design and content in illustrated children's books
ZEYNEP ARAS SEFERİNOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EVRİM ULUSAN ÖZTÜRKMEN
- Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı'nın kültür eserleri serisinde bulunan Millî Mücadele ve Atatürk temalı çocuk kitaplarının değerler eğitimi açısından incelenmesi
An analysis of children's books with the themes of the National Struggle and Atatürk in terms of values education within the cultural works series of the Ministry of National Education of the Republic of Türkiye
CEMRE CEYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ADİLE YILMAZ
- Medya okuryazarlığı bağlamında çocuk dergileriyle zenginleştirilmiş Türkçe dersinin etkililiği: Bir eylem araştırması
Enriched with children journal in the context of media literacy effectiveness of Turkish course: An action research
FATİH TANRIKULU
Doktora
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİZ KILINÇ
- 3-6 yaşa yönelik resimli öykü kitaplarının çevre etiği görüşleri çerçevesinde incelenmesi
An analysis of illustrated storybooks for 3-6 year olds within the framework of environmental ethics views
AFRA SULTAN KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimBaşkent ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİBEL ÇİĞDEM GÜNEYSU