Yapay zekanın girişmcilik projelerinin başarısını hızlandırmaya etkisi
The impact of artificial intelligence in accelerating the success of entrepreneurial projects
- Tez No: 946139
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TUTKU TUNCALI YAMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası İşletmecilik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Bu tez, kurumsal uygulamaların aracılık rolüne odaklanarak, yapay zekanın (YZ) kuluçka merkezleri ve hızlandırıcılardaki girişimci girişimlerin başarısına ne ölçüde katkıda bulunduğunu araştırmaktadır. Teknoloji Kabul Modeli (TAM), Birleşik Teknoloji Kabul ve Kullanım Teorisi (UTAUT), Kaynak Tabanlı Görüş (RBV), Dinamik Yetenekler Teorisi ve Kurumsal Teoriyi birleştiren çok boyutlu bir teorik çerçeveye dayanan çalışma, yapay zeka olgunluğu, benimsenmesi, yönetişimi ve bilgi aktarımının girişimcilik sonuçlarını etkilemek için girişimin uyarlanabilirliği ile nasıl etkileşime girdiğini incelemektedir. Küresel İnovasyon Endeksi'ndeki ilk on ülkede kuluçka merkezleri ve hızlandırıcılarla bağlantılı 101 profesyonel arasında yapılandırılmış, kesitsel bir anket gerçekleştirilmiştir. Altı temel yapı arasındaki ilişkileri analiz etmek için Kısmi En Küçük Kareler Yapısal Eşitlik Modellemesi (PLS-SEM) kullanılmıştır. Bulgular, yapay zeka odaklı başarıya ilişkin deterministik anlatılara meydan okumaktadır. YZ kullanımı, olgunluğu ve bilgi aktarımı girişimcilik başarısını doğrudan öngörmezken, girişim uyumluluğu önemli bir aracı olarak ortaya çıkmıştır. Özellikle, YZ olgunluğu, yalnızca yüksek düzeyde girişim uyarlanabilirliği ile filtrelendiğinde olumlu sonuçlara katkıda bulunmuştur. Buna karşılık, genellikle dijital öğrenmenin kolaylaştırıcıları olduğu varsayılan bilgi aktarım sistemleri, daha ilişkisel ve bağlama duyarlı mentorluk uygulamalarına ihtiyaç duyulduğunu düşündüren önemli etkiler sergilememiştir. Moderatör olarak modellenen etik yönetişim ve sektörel bağlam, kavramsal ilgileri devam etmesine rağmen önemli bir etki göstermemiştir. Bu sonuçlar, yapay zekanın dönüştürücü potansiyelinden yararlanmada uyarlanabilir kapasite ve kurumsal uyumun önemini vurgulamaktadır. Bu çalışma, YZ'yi daha geniş inovasyon yönetişiminin bir bileşeni olarak yeniden konumlandırarak girişimcilik ekosistemlerinin daha nüanslı bir şekilde anlaşılmasına katkıda bulunmaktadır. Kuluçka merkezlerini, odağı teknolojik uygulamadan, girişimlerin YZ içgörülerini özümsemelerini, yorumlamalarını ve stratejik olarak uygulamalarını sağlayan ilişkisel altyapıları geliştirmeye kaydırmaya çağırmaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis investigates the extent to which artificial intelligence (AI) contributes to the success of entrepreneurial ventures within incubators and accelerators, focusing on the mediating role of institutional practices. Drawing on a multidimensional theoretical framework that integrates the Technology Acceptance Model (TAM), the Unified Theory of Acceptance and Use of Technology (UTAUT), the Resource-Based View (RBV), Dynamic Capabilities Theory, and Institutional Theory, the study examines how Yapay zekâ olgunluğu (AI maturity), adoption, governance, and knowledge transfer interact with startup adaptability to influence entrepreneurial outcomes. A structured, cross-sectional survey was conducted among 101 professionals affiliated with incubators and accelerators across the top ten countries in the Global Innovation Index. Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM) was employed to analyze the relationships among six core constructs. The findings challenge deterministic narratives of AI-driven success. While AI usage, maturity, and knowledge transfer did not directly predict girişimcilik başarısı, startup adaptability emerged as a significant mediator. Specifically, Yapay zekâ olgunluğu (AI maturity) contributed to positive outcomes only when filtered through high levels of startup adaptability. Conversely, knowledge transfer systems—often assumed to be enablers of digital learning—did not exhibit significant effects, suggesting the need for more relational and context-sensitive mentorship practices. Ethical governance and sectoral context, modeled as moderators, showed no significant impact, although their conceptual relevance remains intact. These results underscore the importance of adaptive capacity and institutional alignment in leveraging AI's transformative potential. This study contributes to a more nuanced understanding of entrepreneurial ecosystems by repositioning AI as a component of broader innovation governance. It urges incubators to shift focus from technological implementation to cultivating relational infrastructures that enable startups to absorb, interpret, and strategically apply AI insights.
Benzer Tezler
- Yapay zekanın öğretmen eğitimi üzerindeki yenilikçi etkileri
Innovative effects of artificial intelligence on teacher education
YILDIZ DENGİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Bilim ve TeknolojiMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiYeniilikçilik ve Girişimcilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HULUSİ DOĞAN
- Robotik çağın eşiğinde insanoğlu için girişimcilik
Entrepreneurship for humankind at the verge of the robotic age
CELAL CEM DENGİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İşletmeMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiYeniilikçilik ve Girişimcilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HULUSİ DOĞAN
- Yapay zekâ kullanımı ve büyüme ilişkisi
Relationship between artificial intelligence use and growth.
NASİMİ NURIYEV
- Girişimcilik ve yapay zeka uygulamalarının ilişkilendirilmesi
Linking entrepreneurship and artificial intelligence applications
ERCAN KARAKEÇE
- Girişimcilik becerisi kazandırmada öğretim materyali geliştirme ve kullanılabilecek öğretim yöntem ve tekniklerini belirleme hakkında sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri (Bursa ili örneği)
Social Sciences Teachers' Views on Developing Teaching Materials for Entrepreneurship Skills and Identifying Methods and Techniques to be Used (The case of Bursa city)
YAHYA ŞENTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimBursa Uludağ ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilgiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER DÜZBAKAR