Geri Dön

Türkiye'de beşerî sermayenin ekolojik ayakizi ve alt bileşenleri üzerindeki etkisinin Kuznets Eğrisi kapsamında analizi

Analysis of the impact of human capital on ecological footprint and its sub-components in Türkiye within the scope of Kuznets Curve

  1. Tez No: 946325
  2. Yazar: ELVEDA ÖZDİLEK KIRCA
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AHMET GÜLMEZ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Ekonomi, Economics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Sakarya Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 193

Özet

21. yüzyılın en önemli sorunlarından biri haline gelen çevre kirliliği, iklim değişikliğinin getirdiği sıkıntılarla birlikte daha da kötüleşmektedir. Gelişmiş ülkelerin kalkınma süreçlerini tamamlamaları ile daha çevreci uygulamaları benimseyip gelişmekte olan ülkelere de çevre kirliliğini önleyici politikaları önermeleri ve çeşitli yaptırımlar sunmaları ulusal ve uluslararası pek çok düzenlemeyi de beraberinde getirmiştir. Ulusal düzenlemelerle ülkelerin kendi belirledikleri hedefe; uluslararası düzenlemelerle küresel kuruluşların belirledikleri hedeflere ulaşmak için çevre politikalarının verimliliği önem arz etmektedir. Bu bağlamda çalışmada, Türkiye'de 1973-2019 yılları arasındaki veri setleri kullanılarak beşerî sermayenin çevre kirliliği üzerinde etkileri araştırılmaktadır. Çevre kirliliğini temsilen ekolojik ayakizi ve ekolojik ayakizinin altı alt bileşen kullanılmıştır. Bağımsız değişkenler ise kişi başına düşen reel GSYİH, okullaşmaya dayalı beşerî sermaye endeksi ve doğumda yaşam beklentisidir. Beşerî sermayenin çevre kirliliği üzerindeki etkileri Kesirli Frekanslı Fourier Genişletilmiş ARDL (FFFA-ARDL) sınır testi kullanılarak analiz edilmiştir. Kullanılan bu yöntemle hem uzun hem de kısa dönem etkiler tahmin edilebilmektedir. Beşerî sermayenin ekolojik ayakizi ve altı alt bileşeni için etkisinin birlikte sınandığı ve doğrusal olmayan ilişkilerin dikkate alındığı ilk çalışma olması ve güncel ekonometrik tekniklerin kullanılması çalışmanın özgünlüğünü artırmaktadır. FFFA-ARDL sınır testi sonuçlarına göre tahmin edilen yedi modelde de anlamlı eşbütünleşme ilişkisi vardır. Bunun anlamı kişi başına düşen GSYİH'yle birlikte, beşerî sermayeyi temsil eden eğitim ve sağlık faktörlerinin de çevre kirliliği üzerinde anlamlı etkisi bulunmaktadır. Elde edilen bulgular uzun dönemde çoğunlukla kişi başına düşen reel GSYİH ile çevre kirliliği arasında ters U ilişkisi olduğunu doğrulayarak, Türkiye'de ÇKE'nin geçerli olduğunu göstermektedir. Aynı zamanda sağlık ve eğitim faktörlerinin de çoğunlukla ters U ilişkisini desteklediğini görülmektedir. Çalışmanın en önemli bulgusu beşerî sermayenin de çevre kirliliği üzerindeki etkisinin doğrusal olmadığı, belirli bir eşik değerinden sonra yön değiştirdiği şeklindedir.

Özet (Çeviri)

In the 21st century, environmental pollution, which has become one of the most important problems of the century, is getting worse with the problems brought by climate change. The fact that developed countries adopt more environmentally friendly practices with the completion of their development processes and propose policies to prevent environmental pollution to developing countries and offer various sanctions has brought along many national and international regulations. The efficiency of environmental policies is important to achieve the targets set by the countries themselves through national regulations and the targets set by global organizations through international regulations. In this context, this study investigates the effects of human capital on environmental pollution in Türkiye by using the data sets between 1973-2019. Ecological footprint and six sub-components of ecological footprint are used to represent environmental pollution. The independent variables are real GDP per capita, schooling-based human capital index and life expectancy at birth. The effects of human capital on environmental pollution are analyzed using the Fractional Frequency Fourier Augmented ARDL (FFFA-ARDL) bounds test. With this method, both long-run and short-run effects can be estimated. The originality of the study is enhanced by the fact that it is the first study in which the effects of human capital on ecological footprint and its six sub-components are tested together and non-linear relationships are considered and up-to-date econometric techniques are used. According to the FFFA-ARDL bounds test results, a significant cointegration relationship in all seven models was estimated. This means that along with GDP per capita, education and health factors representing human capital also significantly affect environmental pollution. The findings confirm an inverted U relationship between real GDP per capita and environmental pollution in the long run, indicating that the EKC is valid in Türkiye. At the same time, health and education factors also support the inverted U relationship. The study's most important finding is that human capital's effect on environmental pollution is non-linear and changes direction after a particular threshold value.

Benzer Tezler

  1. Sağlık harcamalarının makroekonomik ve çevresel belirleyicileri: Türkiye örneği

    Macroeconomic and environmental determinants of health expenditures: The case of Türkiye

    ZAFER BEYİZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    EkonomiBursa Uludağ Üniversitesi

    İktisat Teorisi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NEJLA ADANUR

  2. Coğrafi işaretlerin bölgesel turizm gelişimindeki önemi: Çanakkale ili örneği

    Geographical indications importance in regional tourism development: The case of Çanakkale

    MERAL GÜNDEĞER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    TurizmÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. ŞEFİK OKAN MERCAN

  3. Türkiye'de beşeri sermaye kaynakları ve beşeri sermayenin gelecekte Türkiye'nin büyümesine katkısı: Bitlis ili örneği

    İn Turkey human capital resources and in the future contributions to Turkey's growth: The example of Bitlis province

    REMZİ OTO

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    EkonomiGazi Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SENİHA ALEV SÖYLEMEZ

  4. Türkiye'de beşeri sermaye ile bölgesel ekonomik büyüme arasındaki ilişkiler

    The relationship between human capital and regional economic development in Turkey

    SAADET BOZKURT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    EkonomiEge Üniversitesi

    İktisat Bölümü

    DOÇ. DR. METİN KARADAĞ

  5. Türkiye'de beşeri sermaye ölçümü: Gizli değişken yaklaşımı

    Measurement of human capital in Turkey: Latent variable approach

    NİLCAN ALBAYRAK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    EkonometriKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Ekonometri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ZEHRA ABDİOĞLU