Sürdürülebilir hava kargo rota seçimi için çok kriterli karar verme yöntemi ile çözüm yaklaşımı
Approach to solution using a multi-criteria decision-making method for selecting sustainable air cargo routes
- Tez No: 946434
- Danışmanlar: PROF. DR. ERKAN ÇELİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ulaşım, Transportation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ulaştırma ve Lojistik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
Günden güne küresel ticaretin gelişimiyle birlikte satın alınan ürünlerin çıkış noktasından varış noktasına ulaştırılması önem kazanmıştır. Ulaştırma türleri arasından en hızlı, hasar görme veya kaybolma riski en düşük olan taşıma türü havayolu taşımasıdır. Hava kargo zorlu coğrafi koşullara rağmen en çevreci şekilde pazara erişimi kolaylaştırır. Hava kargo taşımacılığı küresel salgınlar, krizler ve savaşlara rağmen işletmeler için vazgeçilmez bir ulaşım türüdür. Havayolu şirketleri rekabet edilebilirliklerini artırmak amacıyla stratejik planlar ortaya koyarlar. Bu stratejik planların başında yeni destinasyonlara rota oluşturmak gelmektedir. Yeni rota oluşturmanın en temel nedenleri arasında rekabet etmek, kârlılığı artırmak ve daha sürdürülebilir bir işletme olma gelmektedir. Bu çalışmada çok kriterli karar verme yöntemini kullanarak Türkiye çıkışlı sürdürülebilir hava kargo rota seçimi (SHKRS) için çözüm yaklaşımı sunmak amaçlanmıştır. Bu çalışma somut olarak; SHKRS için entegre model önermek, seçilen rotalar arasında Türkiye çıkışlı en sürdürülebilir rotayı belirlemek, bu rotaları sürdürülebilirliğe göre sıralamak ve entegre bir model önererek literatüre katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Çalışmada, kriterlerin ağırlıklandırılması Bayes En İyi En Kötü Yöntem (BBWM) ile rotaların sıralanması Alternatiflerin Ölçümü ve Anlaşma Çözümüne Göre Sıralama (MARCOS) yöntemi gerçekleştirilmiştir. Daha sonra BBWM-MARCOS analiz sonuçlarının doğruluğunu ve geçerliliğini göstermek amacıyla sonuçlar BWM ve VİKOR-TOPSİS yöntemleriyle karşılaştırılmıştır. Son olarak sıralama sonuçları duyarlılık analizi ile incelenmiş ve önerilen modelin doğruluğu ve uygulanabilirliği gösterilmiştir. Önerilen modelin analizleri neticesinde altı rota arasında en sürdürülebilir rotanın Şangay, en az sürdürülebilir rotanın ise Doha olduğunu göstermiştir. Literatür incelendiğinde hava kargo rota seçimini sürdürülebilirlik açısından inceleyen bir çalışma olmaması, hava kargo rota seçiminde BBWM ve MARCOS yöntemleri ile çalışma yapılmamış olmaması ve hava kargo rota seçiminde bu çalışmada önerilen rotaların aksine belirli bölgelere odaklanarak araştırma yapılması bu çalışmanın literatürü katkısını daha net ortaya koymaktadır. Bu çalışma, hava kargo taşımacılığı yapan işletmelere yeni rota açma veya var olan rotalarını yeniden yapılandırmada bir rehber olmayı amaçlamaktadır. Bu çalışma, işletmelerin rakipleri ile rekabet edebilme, kârlılıklarını artırma ve net sıfır emisyon stratejilerine yardımcı olacaktır. Diğer yandan emisyon oranların düşürülmesi ve daha çevreci politikalar izlenmesi ile Birleşmiş Milletler (BM) tarafından ortaya koyulan Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine (SKH) katkı sağlayacağı aşikârdır.
Özet (Çeviri)
As global trade develops daily, the transportation of purchased products from origin to destination has become increasingly important. Air transportation is the fastest mode of transport and has the lowest risk of damage or loss. Air cargo provides environmentally friendly market access despite geographic challenges. Air cargo transportation is essential for businesses, even in global epidemics, crises, and wars. Airline companies put forward strategic plans in order to increase their competitiveness. The top priority in these strategic plans is to develop routes to new destinations. The primary reasons for creating new routes include competition, enhanced profitability, and improved sustainability. This study aims to present a solution approach for sustainable air cargo route selection (SHKRS) originating from Turkey using the multi-criteria decision-making method. This study concretely aims to propose an integrated model for SHKRS, determine the most sustainable route originating from Turkey among the selected routes, rank these routes according to sustainability, and contribute to the literature by proposing an integrated model. In the study, the criteria were evaluated using the Bayesian Best Worst Method (BBWM), and the routes were ranked according to the Measurement of Alternatives and Ranking according to Compromise Solution (MARCOS) method. Then, to show the accuracy and validity of the BBWM-MARCOS analysis results, the results were compared with the BWM and VIKOR-TOPSIS methods. The ranking results were analyzed through sensitivity analysis, demonstrating the accuracy and applicability of the proposed model. Analyses of the proposed model indicated that the most sustainable route among the six examined was Shanghai, while the least sustainable route was Doha. A review of the literature reveals several gaps regarding air cargo route selection. Notably, there are no studies that investigate this topic with a focus on sustainability. Additionally, no research has employed BBWM and MARCOS methods specifically for air cargo route selection. Most existing studies concentrate on particular regions, which differs from the broader range of routes suggested in this study. These factors highlight the unique contributions of this research to the existing literature. This study guides air cargo companies in opening or restructuring new routes. This study will assist companies in competing more effectively with their rivals, enhancing their profitability and net zero emission strategies. Furthermore, it is evident that reducing emission rates and adopting more environmentally friendly policies will support the Sustainable Development Goals (SDGs) established by the United Nations (UN).
Benzer Tezler
- Havayolu taşımacılığında sürdürülebilir rekabet üstünlüğü elde etmede stratejik insan kaynakları yönetiminin rolü: Hava kargo işletmelerine yönelik nitel bir araştırma
The role of strategic human resource management to achieve sustainable competitive advantage in air transport: A qualitative research towards air cargo businesses
METİN ŞENEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sivil HavacılıkDokuz Eylül ÜniversitesiDenizcilik İşletmeleri Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİDEM ÖZER ÇAYLAN
- Hava kargo taşımacılığında soğuk zincir lojistiği ve Türkiye özelinde değerlendirme
Cold chain logistics in air cargo transportation and evaluation specific to Turkey
BERK ÇETİNEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sivil HavacılıkKocaeli ÜniversitesiHavacılık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİDEM RODOPLU ŞAHİN
- Lojistik sektörünün ve hava kargo taşımacılığının sürdürülebilirlik çerçevesinde incelenmesi
The examination of the logistics sector and air cargo transportation within the framework of sustainability
İREMNUR KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sivil HavacılıkKocaeli ÜniversitesiHavacılık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN RODOPLU
- Havayolu işletmelerinde kârlılık performansının makro berlirleyicileri: Türkiye örneği
Macro determinants of profitability performance in airline companies: The case of Türkiye
MEHTAP AKKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sivil HavacılıkTürk Hava Kurumu ÜniversitesiHavacılık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADNAN GÜZEL
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMRE YILMAZ
- An evaluation and selection framework for developing logistics centre location decision
Lojistik merkez yeri kararı geliştirmek için bir değerlendirme ve seçim yapısı
RIZA GÜRHAN KORKUT
Doktora
İngilizce
2022
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiPiri Reis ÜniversitesiDeniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN ÖZKAYNAK