Sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı ailelerden gelen çocuklara sunulan okul öncesi eğitim hizmetinin çocukların yürütücü işlev becerileri ile bilişsel ve sosyo-duygusal gelişimleri üzerindeki etkisi
The effect of early childhood education targeting children from socio-economically disadvantaged families on children's executive functioning skills, cognitive and socio-emotional development
- Tez No: 946961
- Danışmanlar: PROF. DR. MESUT SAÇKES
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Okul öncesi eğitim, sosyoekonomik dezavantaj, bilişsel gelişim, sosyo-duygusal gelişim ve yürücü işlevler, Preschool education, socio-economic disadvantages, cognitive development, socio-emotional development and executive functions
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Balıkesir Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 105
Özet
Bu araştırma, sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı ailelerden gelen çocuklara sunulan okul öncesi eğitim hizmetinin, çocukların yürütücü işlev becerileri ile bilişsel ve sosyal-duygusal becerilerinin gelişimi üzerindeki etkisini boylamsal olarak incelemeyi amaçlamıştır. Çalışmada, nicel veri toplama yöntemlerinden biri olan tarama (survey) modeli kullanılmıştır. Araştırma verileri çocuklardan doğrudan değil, ebeveynler, öğretmenler ve araştırmacı gözlemleri yoluyla elde edilmiştir. Çalışmanın başlangıcında, ailelerin sosyoekonomik gelir düzeylerini belirlemek amacıyla hazırlanan“Demografik Bilgi Formu”ebeveynler tarafından doldurulmuştur. Veri Toplama Araçları arasında yer alan“Bilişsel ve Sosyo-Duygusal Gelişim Ölçeği”, Milli Eğitim Bakanlığı'nın 2013 yılında yayınladığı“Okul Öncesi Eğitim Programındaki 36-72 aylık çocuklara yönelik kazanım ve göstergeler”temel alınarak araştırmacı tarafından geliştirilmiştir. Bu araçla çocukların bilişsel ve sosyo-duygusal gelişimleri ve kazanımlarını belirlemesi amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında öğretmenlere“48-72 aylık çocuklar için Çocukluk Dönemi Yürütücü İşlevler Envanteri Türkçe Formu”, ebeveynlere ise“Çocukluk Dönemi Yürütücü İşlevler Envanteri (ÇDYİE) Ebeveyn Formu”uygulanmıştır. Bu iki ölçekle çocukların yürütücü işlevleri, planlama, dikkat kontrolü, çalışma belleği, esneklik ve davranış inhibisyonu gibi bilişsel süreçleri belirlenmeye çalışılmıştır. Tüm ölçekler, 161 çocuk için akademik yıl boyunca üç farklı zaman noktasında (dönem başı, ortası ve sonu) uygulanmıştır. Elde edilen veriler, karışık desenler için varyans analizi kullanılarak analiz edilmiş ve çocukların akademik yıl boyunca gösterdikleri gelişim eğilimleri incelenmiştir. Çalışmanın sonuçları öğretmen ve ebeveyn görüşlerinin örtüşmediğini koymuştur. Çocukların bilişsel, sosyo-duygusal ve yürütücü işlev becerilerine yönelik öğretmenlerden toplanan veriler her üç alanda da çocukların gelişim gösterdiğini ortaya koymuştur. Ebeveynlerin sağladığı ölçümlerde de zaman içinde doğrusal bir artış olduğu gözlense de bu gelişimin istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görülmüştür. Öğretmen görüşlerine göre çocuklarda bilişsel, sosyo-duygusal ve yürütücü işlev alanlarında gözlenen gelişimin çocukların cinsiyet ve sosyo-ekonomik düzeylerinden bağımsız oldukları görülmüştür. Yalnızca bilişsel gelişim alanında yaşı büyük çocukların daha fazla fayda sağladığı bulunmuştur. Bu çalışmanın bulguları sosyoekonomik açıdan dezavantajlı çocuklara sunulan okul öncesi eğitim hizmetinin çocukların bilişsel ve sosyo-duygusal gelişimleri ile yürütücü işlev becerileri üzerinde etkili olduğunu göstermektedir.
Özet (Çeviri)
This study aimed to longitudinally examine the effect of preschool education services provided to children from socio-economically disadvantaged families on the development of children's executive function skills and cognitive and social-emotional skills. In the study, survey model, one of the quantitative data collection methods, was used. The research data were obtained not directly from the children, but through the observations of parents, teachers and the researcher. At the beginning of the study, the“Demographic Information Form”prepared to determine the socioeconomic income levels of the families was filled in by the parents. The“Cognitive and Socio-Emotional Development Scale”among the Data Collection Tools was developed by the researcher based on the“Outcomes and Indicators for 36-72 month old children in the Preschool Education Programme”published by the Ministry of National Education in 2013. With this measure, it is aimed to determine children's cognitive and socio-emotional development and acquisitions. Within the scope of the research,“Childhood Executive Functions Inventory Turkish Form for 48-72-month-old children”was completed by teachers and 'Childhood Executive Functions Inventory Parent Form' was completed by parents. With these two scales, children's executive functions, cognitive processes such as planning, attention control, working memory, flexibility and behavior inhibition were assessed. All scales were completed for 161 children at three different time points (beginning, middle and end of the term) during the academic year. The data obtained were analyzed using analysis of variance for mixed designs and the developmental trends of the children during the academic year were examined. The results of the study showed that teachers' and parents' views did not coincide. The data collected from teachers regarding children's cognitive, socio-emotional and executive functioning skills revealed that children showed development in all three areas. Although a linear increase was observed in the measurements provided by the parents over time, this development was not statistically significant. According to the teachers' opinions, it was observed that the development observed in the areas of cognitive, socio-emotional and executive functioning was independent of the gender and socio-economic status of the children. Only in the area of cognitive development, older children were found to benefit more. The findings of this study show that preschool education services provided to socio-economically disadvantaged children are effective on children's cognitive and socio-emotional development and executive functioning skills.
Benzer Tezler
- Sosyoekonomik açıdan dezavantajlı öğrencilerin fene katılımı ve aile desteği ilişkisi: Beklenti- değer teoremi perspektifi
The relationship between science engagement and parental involvement of socio-economically disadvantaged students: From expectancy-value theory perspective
GAMZE KORKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimBursa Uludağ ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURCAN KAHRAMAN
- İlköğretim okulu yöneticilerinin okul-aile ilişkileri konusunda yapmaları gereken ve yapmakta oldukları işler
The family-school relationship duties that primary school administrators actually performing and supposed to perform
MEHMET ÖZBAŞ
Doktora
Türkçe
2009
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YUSUF BADAVAN
- Portage erken eğitim programının 3-6 yaş çocuklarının gelişimleri üzerindeki etkisi
The impact of portage early education program on the development of 3-6 year old children
NİHAL TURAN YURDABAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Gelişim ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEFİSE SEMRA ERKAN
- COVID-19 salgın sürecinde travma bilgisine dayalı uzaktan eğitim uygulamalarının odak grup görüşme yöntemiyle öğretmenlerle değerlendirilmesi: SOYAÇ örneği
Evaluation of trauma informed distance education practices with teachers by focus group interview method during the COVID-19 pandemic: SOYAC example
BUSE KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAVVA ÖZDEN BADEMCİ
- Sosyo-ekonomik ve kültürel yönden avantajlı ve dezavantajlı ilkokul son sınıf öğrencilerinin Türkçe dersi bilişsel hedeflerine ulaşma düzeyi
The Level of reaching of socio-economically and culturally advantageous and disadvantageous pupil groups to the cognitive objectives of Turkish course
HACI ÖMER BEYDOĞAN