Küresel yönetişim bağlamında silahların kontrolüne ilişkin uluslararası ilkeler ve uygulamalar bakımından konvansiyonel silahların durumu
The role of conventional weapons in international arms control principles and practices within global governance
- Tez No: 947000
- Danışmanlar: PROF. DR. EMRE ERŞEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Savunma ve Savunma Teknolojileri, Siyasal Bilimler, Uluslararası İlişkiler, Defense and Defense Technologies, Political Science, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 207
Özet
Bu tez, küresel yönetişim bağlamında silahların kontrolüne ilişkin uluslararası ilkeler ve uygulamalar açısından konvansiyonel silahların mevcut durumunu incelemektedir. Silahlanmanın savaşların önde gelen nedenlerinden birisi olduğunu ve silahların kontrolüne ilişkin çabaların insanlık tarihi kadar eski olduğunu savunan tezin ana amaçları arasında konvansiyonel silahların kontrolü rejiminin özelliklerini ortaya koymak, bu rejimin özellikle son on yılda yıprandığına yönelik iddiaları test etmek, konvansiyonel silahların nükleer ve diğer silah türlerinden farklarını açıklamak ve Soğuk Savaş sonrası bu alanda yaşanan dönüşümü ve başarı/başarısızlık kriterlerini belirlemek yer almaktadır. Tezin teorik çerçevesi için“küresel güvenlik yönetişimi”kavramından yararlanılmaktadır. Ayrıca nükleer, biyolojik ve kimyasal silahlar gibi kitle imha silahları tezin kapsamı dışında bırakılmakta, bu silah türlerine sadece genel hatlarıyla değinilmektedir. Tezin alt bölümleri ise küresel yönetişimden güvenlik yönetişimine uzanan kuramsal çerçeveyi, güncel silah kontrolü düzenlemelerini ve vaka incelemelerini değerlendirmektedir. Bu tez,“süreç izleme”yöntemini kullanarak iki temel vakayı karşılaştırmalı olarak ele almaktadır: Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Anlaşması'nın (AKKA) imzalanmasıyla sonuçlanan“başarılı”süreç ile Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesinin ardından başlayan ve 2022'de Ukrayna'yı işgaliyle sonuçlanan“başarısız”süreç. Bu karşılaştırma, silahların kontrolü süreçlerinin başarısını etkileyen faktörleri analiz etmeyi amaçlamaktadır. Tez ayrıca AKKA'nın tarihsel bağlamını ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın (AGİT) faaliyetlerini incelemekte; konvansiyonel silahlar alanında büyük güçler arasındaki kontrol mekanizmasının çöktüğünü ve AGİT'in bir küresel yönetişim aktörü olarak etkisini yitirdiğini iddia etmektedir. Bu tez, uluslararası ve ulusal güvenlik politikalarının daha etkin analiz edilmesine ve silahların kontrolüne yönelik politika geliştirme süreçlerine katkı sağlamayı hedeflemektedir. Literatüre sunduğu en önemli katkı ise Türkçe kaynaklarda eksikliği hissedilen konvansiyonel silahların kontrolü alanındaki kapsamlı çalışmaların açığını kapatmaktır. Uluslararası anlamda ise güvenlik yönetişimi çerçevesinde konuyu ele alması ve karşılaştırmalı iki vakayla güncel gelişmeleri değerlendirmesi nedeniyle literatüre katkı yapmaktadır Son yıllarda artan küresel askeri harcamalar ve konvansiyonel silahlanma eğilimleri göz önünde bulundurulduğunda, bu tez söz konusu düzenlemelerin zayıflamasının uluslararası güvenlik üzerindeki olası etkilerini de kapsamlı biçimde değerlendirmektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis examines the current status of conventional weapons in terms of international principles and practices related to arms control within the context of global governance. Arguing that armament is one of the leading causes of wars and that efforts to control weapons date back to the history of humanity, the thesis aims to identify the characteristics of the conventional arms control regime, test claims that this regime has particularly eroded over the past decade, explain the differences between conventional weapons and nuclear and other types of weapons, and determine the post–Cold War transformations in this field along with the criteria for success and failure. The theoretical framework of the thesis is based on the concept of“global security governance.”Furthermore, weapons of mass destruction such as nuclear, biological, and chemical weapons are excluded from the main scope of the thesis and are only addressed in general terms. The subchapters of the thesis evaluate the theoretical framework spanning from global governance to security governance, current arms control regulations, and case studies. Using the“process tracing”method, this thesis comparatively examines two main cases: the“successful”process resulting in the signing of the Treaty on Conventional Armed Forces in Europe (CFE Treaty) and the“failed”process that began following Russia's annexation of Crimea and culminated in the 2022 invasion of Ukraine. This comparison aims to analyze the factors affecting the success of arms control processes. The thesis also investigates the historical context of the CFE Treaty and the activities of the Organization for Security and Co-operation in Europe (OSCE), arguing that the control mechanism among great powers in the field of conventional weapons has collapsed and that the OSCE has lost its effectiveness as a global governance actor. This thesis seeks to contribute to more effective analyses of international and national security policies and to the development of arms control-related policy processes. Its most significant contribution to the literature is filling the gap in comprehensive studies on conventional arms control in Turkish-language sources. On an international level, it contributes by addressing the subject within the framework of security governance and by evaluating recent developments through a comparative study of two cases. Considering the recent rise in global military expenditures and trends in conventional armament, the thesis also provides a comprehensive assessment of the potential impacts of the weakening of these regulations on international security.
Benzer Tezler
- Uluslararası boyutuyla vergi incelemeleri
Tax examinations with international aspects
CANSU DAĞ BEREKET
- Sağlık güvenliği bağlamında salgın hastalıkların uluslararası örgütler ve devletler düzeyinde analizi: Dünya Sağlık Örgütü ve Türkiye örneği
Analysis of epidemics in the context of health security in the international organizations and states: World Health Organization and Turkey example
TAYFUN ÖZDEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sağlık YönetimiUfuk ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL KARABULUT
- Siber teknolojilere dayalı yeni uluslararası güvenlik konsepti bağlamında Türkiye'nin siber güvenlik stratejisi
Cyber technology based on new concept in the context of international security strategy for Turkey's cyber security
İDRİS YIKICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Kamu YönetimiDicle ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YILMAZ DEMİRHAN
- The role of global governance in promoting international security: A critical analysis of NATO
Uluslararası güvenliği teşvikte küresel yönetişimin rolü: NATO'nun eleştirel bir analizi
AYÇA PAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Savunma ve Savunma TeknolojileriBahçeşehir ÜniversitesiKüresel İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMİHA ÖZGÜR ÜNAL ERİŞ
- Uzaktan eğitimde sürdürülebilirlik analizi: Çok-paydaşlı çok-kriterli bulanık karar verme yaklaşımı
Sustainability analysis in distance education: A multi-stakeholder multi-criteria fuzzy decision making approach
HÜLYA YILMAZ
Doktora
Türkçe
2024
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. SEDA YANIK ÖZBAY
PROF. DR. CENGİZ KAHRAMAN