Dismorfik Endişe Ölçeği'nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması
The aim of this study is to adapt the Dysmorphic Concern Questionnaire (DCQ) into Turkish and to examine its validity and reliability
- Tez No: 947293
- Danışmanlar: PROF. DR. ESRA MELTEM KOÇ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
Amaç: Bu araştırmanın amacı, Dismorfik Endişe Ölçeği'nin Türkçeye uyarlanıp, geçerlilik ve güvenilirlik çalışmasının yapılmasıdır. Yöntem: Kesitsel yapılan bu çalışmanın evrenini İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi öğrencileri oluşturmuştur. Geçerlik güvenirlik çalışmalarında önerildiği şekilde ulaşılması hedeflenen örneklem hacmi her bir madde sayısının 10 katı olacak şekilde en az 70 kişi olarak belirlenmiş olup çalışmamıza 94 kişi ile yapılmıştır. Çalışma anket çalışması olup, katılımcıların onamı alındıktan sonra yüz yüze görüşme tekniği ile yapılmıştır. Çalışmamızda Sosyodemografik veri formu, Dismorfik Endişe Ölçeği Türkçe Versiyonu, Vücut Algısı Ölçeği, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği ve Beck Depresyon Ölçeği kullanılmıştır. Dismorfik Endişe Ölçeği 1998'de Dismorfik Endişe derecesini ölçmek için tasarlanmıştır. Ölçek sahiplerinden Dr.Tim Lambert'a gmail üzerinden ulaşılmış ve testin Türkçe versiyonunu hazırlamak için izin alınmıştır. Ölçeğin asli dili olan İngilizceden Türkçeye çeviri sürecinde, uluslararası önerilere bağlı kalarak orijinal ölççek ile Türkçe uyarlaması arasında anlamsal eşdeğerlik sağlamak amaçlanıp Türkçeye uyarlanmıştır. Verilerin değerlendirilmesi SPPS25, Jamovi (v2.6) yazılımı ve R tabanlı SEMLJ modülü kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Değişkenlerin normal dağılıma uygunluğu görsel(histogram) ve analitik yöntemlerle (Kolmogorov Smirnov testleri) ile incelendi. Çalışmamızda toplanacak olan verilerden sayısal olanlar ortalama, ortanca, standart sapma, değer aralığı; kategorik veriler ise oran, yüzde gibi tanımlayıcı yöntemlerle ifade edildi. Verilerin analizinde öncelikle tanımlayıcı istatistikler yapılmıştır. Gruplar arasındaki ilişkiyi incelemek için kategorik vii değişkenlerde Ki-kare testi, sayısal değişkenlerde bağımsız gruplarda independent samples t testi (normal dağılım koşulları sağlanmadığında MannWhitney U testi), çoklu gruplarda ANOVA varyans testi (normal dağılım koşulları sağlanmadığında Kruskal-Wallis testi) kullanılarak değerlendirilmiştir. Ölçek puanlarının karşılaştırılmaları için Spearman korelasyon testi uygulanmıştır. Verilerin dağılımını test etmek için Kolmogorov Smirnov testi uygulanmıştır. Bu çalışmada, bireylerin dismorfik düşünce düzeylerini değerlendirmeye yönelik olarak geliştirilen yedi maddelik ölçeğin yapı geçerliliğini ve iç tutarlılığını değerlendirmek amacıyla doğrulayıcı faktör analizi (DFA) uygulanmıştır. DFA modelinde, ölçeğin yedi maddesi tek bir örtük değişken (Endogenous1) altında yapılandırılmıştır. Maddeler sıralı (ordered) değişkenler olarak tanımlandığı için analizlerde Diagonally Weighted Least Squares (DWLS) yöntemi tercih edilmiştir. Parametre tahminlerinde Nonlinear Minimization (NLMINB) algoritması kullanılmıştır. Modelin veriyle olan uyumunu değerlendirmek üzere çok sayıda uyum indeksi hesaplanmıştır. DFA uyum indeksleri olarak Ki-kare, Yaklaşık Hata Karelerinin Ortalama Karekökü (RMSEA), fazlalık uyum indeksi (IFI), karşılaştırmalı uyum indeksi (CFI), iyilik uyum indeksi (GFI), Standartlaştırılmış Artık Karelerin Ortalama Karekökü (SRMR) ve Tucker Lewis indeksi (TLI) kullanıldı. Güvenilirlik analizleri için Cronbach's Alpha, Ordinal Alpha, McDonald's Omega ve Ortalama Açıklanan Varyans (AVE) kullanılmıştır. Madde-Toplam Korelasyon Analizi ile ölçeğin tutarlılığı değerlendirilmiştir. p
Özet (Çeviri)
Aim: The aim of this study is to adapt the Dysmorphic Concern Questionnaire (DCQ) into Turkish and to examine its validity and reliability Method: This cross-sectional study was conducted among students of İzmir Kâtip Çelebi University. In accordance with recommendations for validity and reliability studies, the sample size was determined to be at least 10 times the number of items, thus set at a minimum of 70 participants. A total of 94 individuals participated in the study. Data collection was carried out through face-to-face interviews after obtaining informed consent from the participants. The instruments used in this study included a sociodemographic data form, the Turkish version of the Dysmorphic Concern Questionnaire (DCQ), the Body Image Scale, the Rosenberg Self-Esteem Scale, and the Beck Depression Inventory. The DCQ was originally developed in 1998 to measure the level of dysmorphic concern. Permission to translate the scale into Turkish was obtained from the original author, Dr. Tim Lambert, via email. The translation process was conducted in line with international guidelines to ensure semantic equivalence between the original English version and the Turkish adaptation. Data analysis was performed using SPSS version 27, Jamovi (v2.6), and the R-based SEMLJ module. Normality assumptions were assessed visually (histograms) and analytically (Kolmogorov-Smirnov tests). Continuous variables were expressed using descriptive statistics such as mean, median, standard deviation, and range; categorical variables were summarized with frequencies and percentages. To examine group differences, chi-square tests were used for categorical variables, and independent samples t-tests or Mann-Whitney U tests (when normality x was not assumed) were applied for continuous variables. For comparisons involving more than two groups, ANOVA or Kruskal-Wallis tests were used depending on the distribution of the data. Spearman correlation coefficients were calculated to assess the relationships between scale scores. To evaluate the construct validity and internal consistency of the seven-item Dysmorphic Concern Questionnaire, Confirmatory Factor Analysis (CFA) was performed. In the CFA model, the seven items (dismorf_1 to dismorf_7) were modeled under a single latent variable (Endogenous1). As the items were ordinal, Diagonally Weighted Least Squares (DWLS) estimation was employed. Nonlinear Minimization (NLMINB) was used for parameter estimation. Model fit was assessed using multiple fit indices including chi-square, RMSEA (Root Mean Square Error of Approximation), IFI (Incremental Fit Index), CFI (Comparative Fit Index), GFI (Goodness of Fit Index), SRMR (Standardized Root Mean Square Residual), and TLI (Tucker-Lewis Index). Reliability analyses included Cronbach's Alpha, Ordinal Alpha, McDonald's Omega, and Average Variance Extracted (AVE). Internal consistency was further evaluated using Item-Total Correlation Analysis. A p-value less than 0.05 was considered statistically significant. Results: A total of 94 university students from İzmir Kâtip Çelebi University participated in the study. The median age of the participants was 20 (min = 18, max = 25), and 67% (n = 63) were female. The mean score of the Dysmorphic Concern Questionnaire (DCQ) was calculated as 5.45 ± 4.34. Within the scope of validity and reliability analyses, Cronbach's Alpha coefficient was found to be 0.901, Ordinal Alpha was 0.932, McDonald's Omega ranged between 0.885 and 0.892, and the Average Variance Extracted (AVE) was calculated as 0.671. These findings indicate that the scale has a high level of internal consistency and construct validity. According to the results of Confirmatory Factor Analysis, the model demonstrated excellent fit with the data (χ² = 8.88, df = 13, p = 0.782; RMSEA = 0.000; SRMR = 0.044; CFI = 1.000; TLI = 1.002; GFI = 0.997; AGFI = 0.992; MFI = 1.022; Hoelter's CN = 235.1). The fact that all fit indices were within acceptable ranges supports the xi preservation of the single-factor structure of the Turkish version of the DCQ and its strong construct validity. Corrected item-total correlation coefficients for each item ranged between 0.583 and 0.833, indicating that all items significantly contributed to the overall coherence of the scale. According to the correlation analyses, a moderate positive correlation was found between Dysmorphic Concern and Beck Depression scores (ρ = 0.371; p < 0.001), a strong negative correlation with body image scores (ρ = -0.572; p < 0.001), and a weak negative correlation with Rosenberg Self-Esteem scores (ρ = -0.223; p = 0.031). These results support the validity of the Dysmorphic Concern Questionnaire in measuring constructs associated with psychological symptoms. Conclusion: The adaptation of the Dysmorphic Concern Questionnaire (DCQ) into Turkish and the analysis of its validity and reliability provide a significant contribution to the early diagnosis of body dysmorphic disorder. The obtained psychometric findings indicate that the scale is a valid and reliable screening tool. This study represents the first step toward the implementation of the DCQ in primary healthcare services and clinical practice in Türkiye.
Benzer Tezler
- Body image dissatisfaction, self-esteem and bady image in plastik surgery patients
Plastik cerrahi hastalarında beden algısı, benlik değeri ve kaygı
AYŞE ALTAN
- Bilişsel davranışçı terapinin kas dismorfisinin psikolojik semptomlarına etkisi
Effect of cognitive behavioral therapy on psychological symptoms of muscle dysmorphia
ALEYNA ÇAĞLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiİSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ METİN ÇINAROĞLU
- Dismorfik uterus nedeniyle histeroskopi yapılan infertil hastaların gebelik sonuçlarının retrospektif olarak değerlendirilmesi
Retrospective evaluation of pregnancy outcomes in infertile patients undergoing hysteroscopy due to dysmorphic uterus
BÜŞRA DURMAZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Kadın Hastalıkları ve DoğumEge ÜniversitesiKadın Hastalıkları ve Doğum Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL TAVMERGEN
- Dismorfik ve normal oositlerden elde edilen embriyoların sayısal aneuploidi oranlarının ve embriyo gelişim skorlarının karşılaştırılması
The comparison of numarical aneuploidy rates and embryo quality scores of embryos which growing from dysmorphic and normal oocytes
DENİZ YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
BiyolojiYeni Yüzyıl ÜniversitesiHistoloji ve Embriyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜLAY İREZ
- Dismorfik hastalıkların görüntü analizi ile ayırt edilmesi
Recognition of dysmorphic syndromes using image analysis
MEHMET EMRE SİPAHİ
