Anadolu'da ateş kültü
Fire cult in Anatolia
- Tez No: 947424
- Danışmanlar: PROF. DR. OKŞAN BAŞOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 368
Özet
Ateş, Alt Paleolitik çağdan beri insan hayatının vazgeçilmez bir parçası olmuştur. Ateşin olağanüstü gücünü gören insanoğlu, daha sonra ateşi kendileri üretmeyi de başarmış ve yemek pişirmeden başlayarak, zamanla seramik, metal işçiliği gibi birçok alanda ateşi kullanmışlardır. Gökten geldiğine inanılan ateş, birçok halk tarafından kutsal kabul edilmiş ve saygı görmüştür. Özellikle evde ocakta yakılan ateşe, ilkel toplumlardan günümüze kadar verilen önem bilinmektedir. Bazı toplumlarda ise ateş ilah olarak kabul edilmiştir. Dini ritüellerde de ateş önemli bir yer tutmuş olup, kurbanların tanrılara iletilmesinde de aracı olarak görülmüştür; ayrıca insanlar dua ve dileklerini de yine ateşle tanrıya iletmişlerdir. Bu tez çalışmasında, Anadolu'da yaşayan halkların inancında ateşin nasıl bir rol oynadığı araştırılmış ve Anadolu'da yapılan arkeolojik kazılar sonucu bulunan ateş kültüne dair izler gösterilmeye çalışılmıştır. Tarihi süreçte Anadolu'ya yapılan göç, istila ve ticaret gibi nedenlerden dolayı yeni gelenek ve inançlarla karşılaşan yerli halkların inançlarında da değişim olmuştur. Ateş, insanların ilk dini olan Şamanizm'de önemli bir yere sahipti ve Şamanizm de Budizm, Zerdüşt dini, Mithras kültü gibi birçok halkın inancına etki etmişti. Bunun yanında ateş kültü Hint-Avrupa dinlerine özgü bir unsur olarak görülse de çoğu toplumda karşımıza çıkmaktadır. Yalnız Anadolu'ya göçlerle çeşitli zamanlarda gelen Hint-Avrupa halkları (Mitanniler, Hititler gibi) ibadetlerini de getirmiştir. Daha sonra yine Hint-Avrupa kökenli Persler, Anadolu'ya gelmişler ve ateşin önemli bir yere sahip olduğu Zerdüştlük dinini de tanıtmışlardır. Günümüzde de hala halk inançlarında ve geleneklerinde ateş kültünün izlerine rastlanmaktadır.
Özet (Çeviri)
Fire has been an essential part of human life since the Lower Paleolithic. Seeing the extraordinary power of fire, human being later managed to produce fire themselves and used fire in many areas, starting from cooking and eventually in ceramics and metalworking. Believed to come from the heavens, fire was considered sacred and respected by many public. it is known that fire, especially the one lit in the hearth at home, has been given importance from primitive societies to the present day. In some societies, fire has been accepted as a deity. Fire also had an important place in religious rituals and was seen as a means of conveying sacrifices to the gods; people also conveyed their prayers and wishes to gods through fire. This thesis examines the role of fire in the beliefs of the people living in Anatolia was investigated and the traces of the fire cult found as a result of archaeological excavations in Anatolia were tried to be shown. During the historical process, there was also a change in the beliefs of the native people who encountered new traditions and beliefs due to reasons such as migration, invasion and trade to Anatolia. fire had an important place in Shamanism, the first religion of humans, and Shamanism influenced the beliefs of many peoples, such as Buddhism, Zoroastrianism, and the cult of Mithras. In addition, although the fire cult is seen as an element specific to Indo-European religions, it is encountered in most societies. However, the Indo-European peoples (such as the Mitanni and Hittites) who came to Anatolia at various times with migrations also brought their worship with them. Later, Persians of Indo-European origin came to Anatolia and introduced the Zoroastrian religion, in which fire has an important place. Even today, traces of the fire cult are still found in folk beliefs and traditions
Benzer Tezler
- Demir Çağ Anadolusu'nda ateş kültü: Antik kaynaklar ve arkeolojik bulgular
Fire cult in the iron age Anatolian: Ancient sources and archaeological findings
EBRU KİRAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEVKET DÖNMEZ
- Anadolu'da örf ve adetlerin oluşması ve meşrulaşmasında rivayetlerin rolü: Düğün ve nikah örneği
The Role of the rumours in formation and legalisation of customs and usage in Anatolia: In the sample of marriage ceremony and wedding
ALİ ÇOLAK
Doktora
Türkçe
2004
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. M. EMİN ÖZAFŞAR
PROF. DR. ALİ OSMAN ATEŞ
- Hüsem Dede ocağı
Ocak of Hüsem Dede
EZGİ AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Halk Bilimi (Folklor)Aydın Adnan Menderes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CANER IŞIK
- Batı Anadolu Erken Tunç Çağı'nda mutfak kültürü açısından ocak ve fırınlar
Early Bronze Age heorths and ovens in Western Anatolia from a culinary perspective
AHMET UHRİ
- Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki han-kervansaray yapılarının mimarianalizi ve koruma sorunları
Architectural analysis and conservation issues of caravanserais and khans in the Southeastern Anatolia Region
DİLAN KAKDAŞ ATEŞ