Metinlerarası okumanın anlama becerilerine etkisi
The effect of intertextual reading on comprehension skills
- Tez No: 947512
- Danışmanlar: PROF. DR. HAYATİ AKYOL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sınıf Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 373
Özet
Metinlerarası okuma yöntemi, okuyucuların birden fazla metin arasında anlam ilişkileri kurarak metinleri yeniden yapılandırmalarına, yeni anlamlar üretmelerine ve özgün metinler oluşturmalarına imkân tanıyan bir okuma yöntemidir. Farklı metinler arasında bağlantı kurarak anlam oluşturma becerisinin, ilkokul düzeyinde okuduğunu anlama sürecine nasıl katkı sağladığı ve bu becerinin sınıf içi uygulamalarla nasıl kazandırılabileceği konusunda daha fazla uygulamaya dönük çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Bu doğrultuda, bu çalışmanın amacı, metinlerarası okuma yönteminin ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinden ana fikri belirleme, çıkarımda bulunma ve özetleme becerileri üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırma, karma araştırma yönteminin açıklayıcı desenine göre tasarlanmıştır. Çalışmanın nicel boyutunda, ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmış; nitel boyutunda yarı yapılandırılmış görüşmeler üzerinden temel nitel araştırma yapılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda Ankara'da bir ilkokulun iki farklı şubesinde öğrenim gören toplam 40 öğrenci, nitel boyutunda ise deney grubundaki 13 öğrenci ve sınıf öğretmeni yer almıştır. Araştırmacı tarafından geliştirilen okuduğunu anlama testi, metin-metin, görsel-metin ve görsel-görsel olmak üzere farklı türlerde metinlerarası ilişki kurmayı gerektiren ve aynı zamanda ana fikri belirleme, çıkarımda bulunma ve özetleme becerilerini ölçen maddelerden oluşmaktadır. Analiz sonuçları, uygulama sürecinin ardından deney grubunun son test puanlarında anlamlı bir artış olduğunu ve tüm alt testlerde yüksek düzeyde etki büyüklüğü elde edildiğini göstermiştir. Üç alt test içinde en yüksek gelişim, görsel-görsel türündeki metinlerarası okuma maddelerinde gözlenmiş; bunu sırasıyla görsel-metin ve metin-metin türleri izlemiştir. Benzer şekilde, anlama becerileri açısından tüm boyutlarda gelişim görülmekle birlikte en fazla gelişim ana fikri belirleme becerisinde, ardından özetleme ve çıkarımda bulunma becerilerinde gerçekleşmiştir. Öğrenci ve öğretmen görüşmeleri ise metinlerarası okuma yönteminin özellikle ana fikri belirleme, çıkarımda bulunma ve özetleme becerilerinin gelişimine katkı sağladığını ortaya koymuştur. Elde edilen bulgular, metinlerarası okuma yönteminin ilkokul öğrencilerinin okuma-anlama süreçlerini destekleyici nitelikte olduğunu göstermektedir. Bu doğrultuda, metinlerarası okuma yönteminin sınıf içi öğretim süreçlerinde planlı ve sistematik biçimde uygulanması önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
Intertextual reading is a method that enables readers to reconstruct texts, generate new meanings, and produce original texts by establishing semantic relationships between multiple texts. At the primary school level, there is a growing need for application-oriented research on how the ability to construct meaning through intertextual connections contributes to reading comprehension, and how this skill can be fostered through classroom practices. In this context, the aim of this study is to examine the effect of the intertextual reading method on fourth-grade students' reading comprehension skills, particularly their abilities to identify the main idea, make inferences, and summarise. This study adopted an explanatory sequential mixed methods design. In the quantitative phase, a quasiexperimental design with pretest-posttest control groups was employed to examine the impact of the intervention. In the qualitative phase, basic qualitative inquiry was conducted through semi-structured interviews to gain deeper insight into the participants' experiences and perceptions. In the quantitative phase, a total of 40 students from two different branches of a primary school in Ankara participated, whereas in the qualitative phase, 13 students from the experimental group and their classroom teacher were interviewed. The reading comprehension test developed by the researcher consists of items that require establishing intertextual connections between different types of texts—text-text, visual-text, and visualvisual— and also measures the skills of identifying the main idea, making inferences, and summarising. The analysis results revealed a significant improvement in the post-test scores of the experimental group after the intervention, with a high level of effect size obtained across all sub-tests. The greatest improvement was observed in items involving visual-visual intertextual reading, followed by visual-text and text-text types. Similarly, in terms of comprehension skills, all three showed progress, with the most notable development in identifying the main idea, followed by summarising and making inferences. Interviews with students and the teacher indicated that the intertextual reading method contributed positively, particularly to the development of main idea identification, inference, and summarising skills. These findings suggest that the intertextual reading method effectively supports primary school students' reading comprehension processes. In this context, it is recommended that the method be implemented in a planned and systematic manner in classroom teaching practices.
Benzer Tezler
- Sınıf öğretmeni adaylarının elektronik ortamlarda okuma becerilerinin değerlendirilmesi
Evaluation online reading comprehension skills of elemantary preservice teachers
BARIŞ ESMER
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA ULUSOY
- 5. sınıf Türkçe ders kitabında metinlerarası unsurlar ve metinlerarasılığın okuduğunu anlamaya etkisi üzerine bir inceleme
Intertextual figures in 5th grade Turkish language course book and an investigation of the effects of intertextuality on reading comprehension
MERVE DEMİRCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimGiresun ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ VELİ KUTAY
- Sevgi Soysal'ın romanlarında kent, mekân ve toplumsal cinsiyet
City, space and gender in Sevgi Soysal's novels
İBRAHİM CANDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
SosyolojiManisa Celal Bayar ÜniversitesiKadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MAHİNUR AKŞEHİR
- Metinlerarasılığın Türkçe öğretiminde kullanımına yönelik bir eylem araştırması: 7. sınıf örneği
An action research on the use of intertextuality in Turkish teaching: Seventh grade sample
YASEMİN TUTKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAYRAM BAŞ
- Kentsel gerçekliğin imgesel yeniden üretimi: Piyalepaşa, İstanbul
Imaginary reproduction of urban reality: Piyalepaşa, Istanbul
GİZEM AK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP GÜNAY