Okul öncesi öğretmen görüşlerine göre paternalist liderliğin örgütsel özdeşleşme üzerine etkisinin incelenmesi
The effect of paternalistic leadership on organizational identification according to preschool teachers' opinions
- Tez No: 947656
- Danışmanlar: PROF. DR. MUKADDER BOYDAK ÖZAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Okul öncesi öğretmeni, Paternalist liderlik, Örgütsel özdeşleşme, Özdeşleşme, Liderlik, Paternalistic Leadership, Organizational Identification, Preschool Teachers, Identification, Leadership
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 105
Özet
ÖZET Okul Öncesi Öğretmen Görüşlerine Göre Paternalist Liderliğin Örgütsel Özdeşleşme Üzerine Etkisinin İncelenmesi Şeyma EKİCİ Yüksek lisans Tezi FIRAT ÜNİVERSİTESİ Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı Eğitim Yönetimi Bilim Dalı 2025, Sayfa: XVİİ+90 Bu tez çalışması, okul öncesi öğretmenlerinin görüşlerine dayanarak paternalist liderlik tarzlarının örgütsel özdeşleşme üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Paternalist liderlik yaklaşımını benimseyen okul yöneticileri çalışanların hem profesyonel hem de kişisel yönlerini aktif olarak izlemeye başladığında bunun okul kültürü içerisinde daha güçlü bir özdeşleşme duygusunu teşvik edeceği temelinde çalışmalar yürütülmüştür. Araştırmada paternalist liderliğin temel boyutları olan ahlaki liderlik, yardımsever liderlik ve otoriter liderlik davranışlarının öğretmenlerin örgütlerine olan bağlılıklarını ve aidiyet hislerini nasıl etkilediği ele alınmıştır. Bunun yanı sıra öğretmenlerin yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim düzeyi, mesleki kıdemleri ve okulda çalışma süreleri gibi demografik özelliklerine göre örgütsel özdeşleşme üzerindeki etkileri de araştırılmıştır. Belirtilen durumları incelemek için yöntem olarak ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2023-2024 eğitim öğretim yılında, Elazığ ili Merkez ilçede görev yapmakta olan 315 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi Salant ve Dillman'nın (1994) belirlediği formülü ile hesaplanan 173 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verilerini toplamak amacıyla üç aşamalı bir veri setinden(Kişisel Bilgi Formu, Okul Müdürlerinin Paternalist Liderlik Davranışları Ölçeği, Örgütsel Özdeşleşme Ölçeği) yararlanılmıştır. Bu kapsamda Okul Müdürlerinin Paternalist Liderlik Davranışları Ölçeği ve Örgütsel Özdeşleşme Ölçeği veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Veri toplama araçları, hem liderlik davranışlarını hem de örgütsel özdeşleşme düzeylerini ölçen ölçeklerden oluşmaktadır. Çalışmanın bulguları, paternalist liderliğin bazı boyutlarının (ahlaki ve yardımsever liderlik) örgütsel özdeşleşmeyi pozitif yönde etkilediğini ancak otoriter liderlik boyutunun olumsuz etkiler yaratabileceğini ortaya koymuştur. Örgütsel özdeşleşmenin alt boyutları olan uyum, özdeşleşme ve içselleştirme boyutlarında yardımsever ve ahlaki liderlik alt boyutları ile arasında pozitif anlamlı ilişki bulunurken otoriter ve çıkarcı liderlik alt boyutlarında negatif ve anlamlı ilişki bulunmaktadır. Demografik özellikler bakımından incelendiğinde paternalist liderlik davranışının cinsiyet, medeni durum, mesleği isteyerek seçme, yaş grubu, okuldaki çalışan sayısını, okulda çalışma süresi değişkenleri üzerinde anlamlı bir farklılık göstermediği gözlenmiştir. Eğitim durumu değişkeni incelendiğinde yüksek lisans mezunu öğretmenlerin görüşlerine göre yardımsever ve ahlaki liderlik boyutlarında anlamlı farklılık olduğu görülmüştür. Örgütsel özdeşleşme puanlarının demografik özelliklere göre farklılaşma durumunu incelendiğinde cinsiyet, medeni durum, mesleği isteyerek seçme, okuldaki öğretmen sayısı değişkenleri üzerinde anlamlı bir fark oluşmadığını göstermektedir. Eğitim durumu değişkeni incelendiğinde yüksek lisans mezunu öğretmenlerin örgütsel özdeşleşmenin içselleştirme alt boyutu açısından anlamlı fark olduğu görülmüştür. Ayrıca yaş grubu değişkeni incelendiğinde içselleştirme ve uyum alt boyutları üzerinde 20-30 yaş grubunda anlamlı farklılık olduğu görülmüştür. Genel anlamda araştırma sonucumuza göre paternalist liderlik davranışlarını benimseyen okul müdürlerinin liderlik ettiği okullarda öğretmenlerin örgütsel özdeşleşme düzeylerinin yüksek olduğu dolayısıyla örgütsel özdeşleşme üzerinde paternalist liderlik davranışlarının etkili olduğu gözlenmiştir. Bu bağlamda araştırma eğitim kurumlarında benimsenen liderlik tarzlarının öğretmen davranışlarını, bağlılık düzeylerini ve motivasyonlarını nasıl şekillendirdiğini; demografik özellikler açısından ne gibi farklılıkların olduğunu anlamak için değerli bilgiler sunmaktadır. Ayrıca çalışma örgütsel özdeşleşmenin kuramsal temellerine katkıda bulunurken eğitim yöneticileri, öğretmenler için de rehber niteliğinde öneriler sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT The Effect of Paternalistic Leadership on Organizational Identification According to Preschool Teachers' Opınıons Şeyma EKİCİ Master Thesis FIRAT UNIVERSITY Institute of Educational Science Department of Educational Sciences Division of Educational Administration 2025 P: XVİİ+90 This research aims to investigate the effects of paternalistic leadership styles on organizational identification based on the perceptions of preschool teachers. The study is grounded in the premise that when school administrators who adopt a paternalistic leadership approach actively monitor both the professional and personal aspects of their employees, it fosters a stronger sense of identification within the school culture. The research examines how the core dimensions of paternalistic leadership – moral leadership, benevolent leadership, and authoritarian leadership behaviors – influence teachers' commitment and sense of belonging to their organizations. Furthermore, the study explores the impact of teachers' demographic characteristics such as age, gender, marital status, education level, professional seniority, and tenure at the school on organizational identification. To examine the aforementioned conditions, the relational survey model was employed as the research method. The study population consists of 315 preschool teachers working in the central district of Elazığ province during the 2023-2024 academic year. The research sample comprises 173 teachers, calculated using the formula determined by Salant and Dillman (1994).A three-part data set, comprising the Personal Information Form, the Paternalistic Leadership Behaviors Scale for School Principals, and the Organizational Identification Scale, was utilized for data collection. Within this framework, the Scale of School Administrators' Paternalistic Leadership Behaviors and the Organizational Identification Scale were employed as data collection instruments. These instruments consist of scales measuring both leadership behaviors and levels of organizational identification. The findings of the study revealed that certain dimensions of paternalistic leadership (moral and benevolent leadership) positively influence organizational identification, while the authoritarian leadership dimension can have negative effects. Regarding the sub-dimensions of organizational identification (compliance, identification, and internalization), a positive and significant relationship was found with the benevolent and moral leadership sub-dimensions, whereas a negative and significant relationship was observed with the authoritarian and opportunistic leadership sub-dimensions. When examined in terms of demographic characteristics, paternalistic leadership behavior did not show a significant difference across the variables of gender, marital status, choosing the profession willingly, age group, number of employees at the school, and tenure at the school. Regarding the education level variable, a significant difference was found in the benevolent and moral leadership dimensions according to the opinions of teachers with a master's degree. The analysis of the differentiation of organizational identification scores based on demographic characteristics indicated no significant difference in the variables of gender, marital status, choosing the profession willingly, and the number of teachers at the school. Examining the education level variable revealed a significant difference in the internalization sub-dimension of organizational identification for teachers with a master's degree. Furthermore, the age group variable showed a significant difference in the internalization and compliance sub-dimensions for the 20-30 age group. In general, the research concluded that teachers in schools led by school principals who adopt paternalistic leadership behaviors have higher levels of organizational identification, thus indicating that paternalistic leadership behaviors are effective on organizational identification. In this context, the research provides valuable insights into how leadership styles adopted in educational institutions shape teacher behaviors, commitment levels, and motivations, as well as the differences that exist in terms of demographic characteristics. Additionally, the study contributes to the theoretical foundations of organizational identification and offers guiding suggestions for educational administrators and teachers.
Benzer Tezler
- Okul öncesi öğretmen görüşlerine göre Reggio Emilia yaklaşımında sınıf yönetimi süreçleri
Classroom management processes in the Reggio Emilia approach according to preschool teacher opinions
ŞULE GÜNEŞ GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimHarran ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA ÖZMUSUL
- Okul öncesi dönem çocuk kitaplarında resimlemenin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi
Review of the preschool children's books illustration due to teachers opinions
ZERRİN MERCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASEMİN AYDOĞAN
- Türkçe bilmeyen mülteci çocukların sınıf içi durumlarının okul öncesi öğretmen görüşlerine göre incelenmesi
Examination of the classroom status of refugee children can't speaking Turkish according to pre-school teacher's opinions
SÜMEYRA ÇELİK DOĞU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiOkul Öncesi Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞULE ERDEN
- Okul öncesi eğitim programının stufflebeam (CIPP) program değerlendirme modeli ile incelenmesi
The evaluation of pre-school education program by stuffle beam (CIPP) program
ELİF NİSA PAKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimKilis 7 Aralık ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. MUSTAFA CİNOĞLU
- 'El Ele 1-2-3' etkinlik kitaplarının okul öncesi eğitim programına ve öğretmen görüşlerine göre incelenmesi
Examining preschool activity boooks according to the education program and teachers views
ESMA BAŞYİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimKastamonu ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHATTİN DENİZ ALTUNOĞLU