Adaören - Boyalıca (Dursunbey-Balıkesir) yöresi kromit cevherleşmesinin jeolojik ve metalojenik incelenmesi
Geological and metallogenic investigation of chromite mineralization in Adaören - Boyalıca (Dursunbey-Balıkesir) region
- Tez No: 948233
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİCAN ÖZTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Konya Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Bu çalışma, Balıkesir ili, Dursunbey ilçesi, Adaören Mahallesi ve Boyalıca Mahallesi civarındaki yaklaşık 74 km2'lik bir alanı kapsamaktadır. Bu çalışma kapsamında Batı Anadolu bölgesinde ofiyolitler içerisinde gözlemlenen kromit cevherleşmelerinin jeolojik, mineralojik, petrografik ve jeokimyasal incelenmesi ve cevherleşmenin oluşum ortamları ile ekonomik boyutlarının araştırılması amaçlanmıştır. İnceleme alanlarından toplam 37 adet cevher ve yankayaç numunesi alınmış, bu numunelerden seçilen 27 adet numune inceleme alanında bulunan krom laboratuarında 0.90 mikron ve altına inecek şekilde kırılıp öğütülerek analiz için pudra haline getirilmiştir. Boyalıca Mahallesi civarındaki inceleme alanından alınan 7 adet ve Adaören Mahallesi civarındaki inceleme alanından alınan 20 adet kromit ve yan kayaç numunelerin tüm kayaç ana oksit ve iz element analizleri yaptırılarak jeokimyasal ve jeoistatiksel değerlendirmeler yapılmıştır. Ayrıca yan kayaçlardan petrografik ince kesitler ve kromit cevher numunelerinden parlak/parlatma kesitleri yapılarak mikroskobik incelemeleri ayrıntılı olarak incelenmiş ve detay veriler elde etmek için SEM analizi yapılmıştır. Kromit numunelerinden yapılan kimyasal analizlere göre kromitler % 9.43-50.4 arasında Cr2O3 içermektedir. Kromit cevherleşmesine ait numunelerin analiz sonuçlarına göre rasyo (Cr/Fe oranı) değerinin 1.17 ile 3.11 aralığında olduğu ve ortalamasının 2.09 olduğunu göstermektedir. Kromit numunelerinin ortalama Cr2O3 içeriği % 25.80, ortalama Al2O3 içeriği % 2.59, ortalama MgO içeriği % 28.25 ve ortalama TiO2 içeriği ise % 0.083 civarındadır. Kromit numuneleri içerisindeki % Cr2O3 ile ana oksit % MgO, % Fe2O3 ve % Al2O3 oranlarının karşılaştırmalı diyagramları üzerinde değerlendirme yapılmıştır. Buna göre, kromit cevherinin içerdiği Al2O3 ve Fe2O3 oranları arttıkça Cr2O3 oranı da artmakta ve MgO oranı azaldıkça Cr2O3 oranı artmaktadır. Kromit numuneleri içerisindeki ana oksit değerlerinden Cr2O3, Al2O3 ve Fe2O3 ile pozitif korelasyon gösterirken MgO ile negatif korelasyon göstermektedir. Numunelerin kimyasal analiz verileri doğrultusunda yapılan korelasyon katsayıları baz alınarak oluşturulan cluster (küme) analiz sonucuna göre kromit cevher numunelerinde 5, yan kayaç numunelerinde ise 6 ana grup belirlenmiştir. Kromit cevher numunelerinin analiz değerlerine göre Cr2O3; V ile çok kuvvetli pozitif korelasyona, Fe2O3 ve Zr ile kuvvetli pozitif korelasyona, Ni ile kuvvetli negatif korelasyona sahip olduğu tespit edilmiştir. Kromit cevher numunelerinin analiz sonuçlarına göre MgO, SiO2 ve Cr2O3 açısından EF > 25 değerlerinin olduğu numunelerin mevcut olduğu, bu da yüksek zenginleşmeye işaret ettiği belirlenmiştir. Temel bileşen analizi (PCA) değerlendirmesinde ise Cr2O3, Fe2O3, Al2O3 ve V olmak üzere ana oksit ve iz elementinin birlikte hareket ettiği, TiO2, MnO, Gd ve Zn olmak üzere ana oksit ve iz elementinin birlikte pozitif korelasyon gösterdiği, Sr, Sn, Re, Dy, Tb, Eu, Hf, W, Zr, Cl, S, Co, Ga, Ni, CaO, SiO2 ve MgO ana oksit ve iz elementlerinin ortama sonradan geldiği tespit edilmiştir. Yapılan SEM analizlerine göre parlatma örneğinde gözlenen mineralin S içeriği % 36.80-40.71 aralığında ve Ni içeriği % 44.97-61.95 aralığında değişim gösterdiği tespit edilmiş olup SEM analizleri sonuçlarına göre 2 adet kromit numunesi içerisinde bulunan mineralin millerit olduğu kanaatine varılmıştır. Kromit numunelerine ait kimyasal analiz sonuçlarına göre TiO2-Cr2O3 diyagramında ofiyolitik kromit ve stratiform kromit sınır ayrımı yapılmış olup kromit minerallerinin hepsi ofiyolitik kromit sınırları içerisinde kaldığı tespit edilmiştir. Cr2O3, Al2O3 ve Fe2O3 içeriklerine göre hazırlanan üçgen diyagramında analiz sonuçlarının ferrikrom sınır bölgesinde yer aldığı görülmektedir. İnceleme alanlarındaki kromit cevherleşmelerinin boninitik magmada ve yay gerisinde oluştuğu tespit edilmiştir. Kromit numunelerine ait kimyasal analiz sonuçlarına göre TiO2-Al2O3 diyagramında 2 adet numunenin ada yayı ve dalma batma zonu peridotitleri sınırlarının ortak kısmına ve 8 adet numunenin ada yayı sınırlarına düştüğü tespit edilmiştir. İnceleme alanlarından alınan kromit cevherleşmesine ait numunelerde yapılan analiz sonuçlarına göre bölgenin Podiform (Alpin) tipi krom yataklanması olduğunu göstermektedir. Bu veriler ışığında inceleme alanlarındaki kromit cevherleşmelerinin boninitik magmada ve yay gerisinde oluştuğu, Podiform tip krom yataklanma özelliği gösterdiği, analiz sonuçlarına göre ferrikrom sınır bölgesinde yer aldığı, rasyo değerinin yüksek olduğu tespit edildiğinden metalürji sanayisinde paslanmaz çelik, metal ve silah yapımında kullanılan ferrokrom üretiminde kullanılabileceği kanaatine varılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study covers an area of approximately 74 km2 in the vicinity of Adaören Neighborhood and Boyalıca Neighborhood of Dursunbey district of Balıkesir province. The aim of this study is to investigate the geological, mineralogical, petrographic and geochemical characteristics of chromite mineralizations observed in ophiolites in the Western Anatolia region and to investigate the formation environments and economic dimensions of the mineralization. A total of 37 ore and wall rock samples were taken from the study areas, 27 of these samples were crushed and ground to 0.90 microns and below in the chrome laboratory in the study area and turned into powder for analysis. Whole rock major oxide and trace element analyses were performed on 7 chromite and wall rock samples taken from the study area around Boyalıca Neighborhood and 20 chromite and wall rock samples taken from the study area around Adaören Neighborhood, and geochemical and geostatistical evaluations were made. In addition, petrographic thin sections were made from wall rocks and bright/polishing sections were made from chromite ore samples, and microscopic examinations were examined in detail and SEM analysis was performed to obtain detailed data. According to chemical analysis of chromite samples, chromites contain 9.43-50.4 % Cr2O3. According to analysis results of samples belonging to chromite mineralization, ratio (Cr/Fe ratio) value is between 1.17 and 3.11 and its average is 2.09. Average Cr2O3 content of chromite samples is 25.80 %, average Al2O3 content is 2.59 %, average MgO content is 28.25 % and average TiO2 content is around 0.083 %. Evaluation was made on comparative diagrams of % Cr2O3 and main oxide % MgO, % Fe2O3 and % Al2O3 ratios in chromite samples. Accordingly, as Al2O3 and Fe2O3 ratios contained in chromite ore increase, Cr2O3 ratio also increases and as MgO ratio decreases, Cr2O3 ratio increases. Among the main oxide values in chromite samples, Cr2O3 shows positive correlation with Al2O3 and Fe2O3, while it shows negative correlation with MgO. According to the cluster analysis results created based on the correlation coefficients made in accordance with the chemical analysis data of the samples, 5 main groups were determined in chromite ore samples and 6 main groups were determined in wall rock samples. According to the analysis values of chromite ore samples, it was determined that Cr2O3 had a very strong positive correlation with V, a strong positive correlation with Fe2O3 and Zr, and a strong negative correlation with Ni. According to the analysis results of chromite ore samples, it was determined that there were samples with EF > 25 values in terms of MgO, SiO2 and Cr2O3, indicating high enrichment. In the principal component analysis (PCA) evaluation, it was determined that the main oxide and trace elements, namely Cr2O3, Fe2O3, Al2O3 and V, moved together, the main oxide and trace elements, namely TiO2, MnO, Gd and Zn, showed a positive correlation, and the main oxide and trace elements, namely Sr, Sn, Re, Dy, Tb, Eu, Hf, W, Zr, Cl, S, Co, Ga, Ni, CaO, SiO2 and MgO, came into the environment later. According to the SEM analysis, it was determined that the S content of the mineral observed in the polishing sample varied between 36.80-40.71 % and the Ni content varied between 44.97-61.95 %, and according to the results of the SEM analysis, it was concluded that the mineral found in the 2 chromite samples was millerite. According to the chemical analysis results of chromite samples, ophiolitic chromite and stratiform chromite boundary distinction was made in TiO2-Cr2O3 diagram and it was determined that all chromite minerals remained within the ophiolitic chromite boundaries. In the triangle diagram prepared according to Cr2O3, Al2O3 and Fe2O3 contents, it is seen that the analysis results are located in the ferrichrome boundary region. It was determined that chromite mineralizations in the study areas were formed in boninitic magma and behind the arc. According to the chemical analysis results of chromite samples, it was determined that 2 samples in the TiO2-Al2O3 diagram fell on the common part of the island arc and subduction zone peridotite boundaries and 8 samples fell on the island arc boundaries. According to the analysis results of the chromite mineralization samples taken from the study areas, it is shown that the region is a Podiform (Alpine) type chromite deposit. In the light of these data, it was concluded that the chromite mineralizations in the study areas were formed in boninitic magma and behind the arc, showed podiform type chrome deposit feature, were located in the ferrichrome border region according to the analysis results, and had a high ratio value, thus they could be used in the production of ferrochrome used in stainless steel, metal and weapon production in the metallurgical industry.
Benzer Tezler
- Bir sentetik kannabinoid olan RCS-4 bileşiğinin ve metabolitinin LC-MS/MS ile serum örneğinden tayini
Determination of a synthetic cannabinoid RCS-4 with its metabolite from serum sample by LC-MS/MS
NAGEHAN ADIÖREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Adli Tıpİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaFen Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP TÜRKMEN
- Lucilia sericata larvalarında ICP-MS ile arsenik ve kadmiyum analizi
Arsenic and cadmium analysis in lucilia sericata larvae by ICP-MS
ÇAĞDAŞ ADIÖREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Adli Tıpİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaFen Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELDA MERCAN