Tracing eastern gene flow and population structure in anatolian sheep: Archaeogenomic insights from the neolithic to the present day
Anadolu koyunlarında doğu kaynaklı gen akışı ve popülasyon yapısının izlenmesi: Neolitik dönemden günümüze arkeogenomik bulgular
- Tez No: 948244
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET SOMEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Genetik, Genetics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Enformatik Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sağlık Bilişimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Biyoenformatik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 81
Özet
Anadolu, koyun evcilleştirilmesinin ve yayılımının uzun zamandır merkezinde yer almasına karşın, özellikle Neolitik sonrası dönemlerde tüm genom çapında yeterince incelenmemiştir. Anadolu koyunlarının demografik tarihini aydınlatmak amacıyla araştırma ekibimiz yakın zamanda, Anadolu'da Kalkolitik dönem sonrasına tarihlenen genom çapında ilk antik örnekleri temsil eden Güneydoğu Anadolu'dan altı Tunç Çağı ve Demir Çağı genomu (0,03x - 0,72x derinlik) ile bazıları kendi ırkları için ilk genom çapında veriyi temsil eden 13 modern Türk koyunu genomunu (0,2x–3,3x derinlik) üretmişti. Bu tez kapsamında bu yeni üretilmiş verileri yayımlanmış veri setleriyle birleştirerek, Neolitik sonrası dönemde koyunlardaki doğu kökenli soy katkısının, Anadolu insanlarında Neolitik sonrası gözlenen Kafkas ve İran Neolitik kökenli genetik mirasın artışıyla paralellik gösterip göstermediğini inceledim. Tunç Çağı ve Demir Çağı Anadolu koyunlarının, önemli ölçüde doğu katkısı içerdiği yakın zamanda bildirilen Kalkolitik Anadolu koyunlarına kıyasla Doğu popülasyonlarına daha fazla genetik yakınlık gösterdiğini tespit ettim. Bu sonuç Kalkolitik sonrası Anadolu'ya doğudan yeni gen akışına işaret etmektedir. Ardından, eski Anadolu koyunlarının genetik mirasının günümüz Türk koyun ırklarındaki izlerini inceledim. Coğrafya ve kuyruk tipiyle ilişkili belirgin bir popülasyon yapısı gözlemledim. Çoğu Doğu Türkiye kökenli yağlı kuyruklu ırkların, Demir Çağı Anadolu koyunlarına ince kuyruklu ırklardan daha fazla genetik yakınlık sergilediğini, ağırlıklı olarak Batı Türkiye kökenli ince kuyruklu ırklarınsa Neolitik benzeri soy bileşenini yağlı kuyruklu ırklardan daha fazla koruduğunu buldum. Bu çalışma, gen akışlarını ve popülasyon yapısını ortaya koyarak, son 8.000 yıldaki Anadolu koyunlarının demografik tarihinin daha iyi anlaşılmasına katkı sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
Anatolia has long been central to sheep domestication and spread, but it remains understudied at the genome-wide level, particularly during post-Neolithic periods. To illuminate the demographic history of Anatolian sheep, our research team generated six Bronze- and Iron-Age genomes from southeastern Anatolia (0.03x - 0.72x coverage), which represent the first genome-wide data from Anatolia dating after the Chalcolithic period, and 13 modern Turkish sheep genomes (0.2x - 3.3x coverage), some of which are the first genome-wide data for their breeds. Using this data, I first investigated whether eastern-related ancestry in sheep increased after the Neolithic, mirroring the post-Neolithic rise in Caucasus and Iran Neolithic–related ancestry observed in Anatolian humans, by combining newly sequenced data with published datasets. I found that Bronze- and Iron-Age Anatolian sheep showed even greater affinity to eastern populations than earlier Chalcolithic sheep, which were recently reported to have substantial eastern contributions, possibly indicating additional gene flow during those periods. We then examined the genetic legacy of ancient Anatolian sheep in present-day Turkish breeds. We observed a population structure that correlates with both geography and tail type. Fat-tailed breeds, most of which originate from eastern Türkiye, show greater genetic affinity to Iron-Age Anatolian sheep than thin-tailed breeds do. Conversely, thin-tailed breeds, mainly from western Türkiye, retain more Neolithic-like ancestry than fat-tailed breeds. This work helps us better understand the demographic history of Anatolian sheep over the past 8,000 years by tracing gene flows and revealing population structure.
Benzer Tezler
- Tracing the criminal women in Edogawa Ranpo's stories
Edogawa Ranpo hikayelerindeki suçlu kadınların izinde
AYŞE SELİN KOT
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Doğu Dilleri ve EdebiyatıBoğaziçi ÜniversitesiAsya Çalışmaları Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEB HALE EROĞLU SAĞER
DOÇ. DR. OĞUZ BAYKARA
- Türkiye tiyatrosunda karakter oluşumunun izini sürme: Mahmud ile Yezida örneği
Tracing the character formation in the Turkish theater: Example of Mahmud and Yezida
YUSUF DÜNDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sahne ve Görüntü SanatlarıKadir Has ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇETİN KEMAL SARIKARTAL
- Kaybolan geçmişin izini sürmek: Adapazarı kent tarihi (1923-1980)
Tracing the lost past: Adapazari urban history (1923-1980)
HİLAL EREK İNCE
Doktora
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET MURAT GÜL
- Writing ?the other?: A comparative analysis of the narrative representations of Kurdishness in late and early republican novels
Öteki?ni yazmak: Geç ve erken dönem cumhuriyet romanlarında Kürtlüğün edebi temsillerinin karşılaştırmalı analizi
NEŞE CEREN ARSEVEN
- Ölümün ve yaşamın apaçıklığı:Sadık Hidayet'in eserlerinde uyumsuzun izini sürmek
Manifestation of death and life : Tracing the absurd in the works of Sadegh Hedayat
TARIK DERELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul Bilgi ÜniversitesiKültürel İncelemeler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZAN AKSOY