Geri Dön

REACT temelli etkinliklerin fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre bilinci gelişimleri ile antroposentrik-ekosentrik yaklaşımları üzerine etkisinin incelenmesi ve görüşlerinin değerlendirilmesi

Investigation of the effects of REACT-based activities on pre-service science teachers' environmental awareness development and anthropocentric–ecocentric approaches, and evaluation of their opinions

PDF İndir

  1. Tez No: 948378
  2. Yazar: ZEKİYE MERVE ÖCAL
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. AHMET VOLKAN YÜZÜAK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Bartın Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Fen Bilgisi Eğitimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 181

Özet

Günümüzde çevre sorunlarının artışı, bireylerin çevresel farkındalığını ve bilinç düzeyini önemli bir hale getirmiştir. Özellikle eğitim, bireylerin çevre bilincini geliştirme ve çevresel sorunlara daha bilinçli yaklaşımlar kazandırma açısından kritik bir rol oynamaktadır. Fen bilgisi öğretmen adayları, gelecekte çevre bilinci oluşturma sürecinde önemli bir köprü vazifesi görmektedir ve bu sebeple bireylerin çevresel yaklaşımlarını şekillendiren eğitim metodolojileri ile şimdiden tanıştırılmaları gerekmektedir. Bu amaç doğrultusunda, fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre bilinci gelişimlerini desteklemek için farklı yaklaşımlar denenmektedir. Antroposentrik ve ekosentrik yaklaşımlar, bireylerin çevreye bakış açılarını anlamada ve bu bakış açılarını eğitim aracılığıyla dönüştürmede önemli bir çerçeve sunmaktadır. Bu çalışma, REACT modeli kullanılarak hazırlanan çevre etkinliklerinin, fen bilgisi öğretmen adayları üzerindeki etkilerini araştırarak, çevre bilinci gelişimleri ve çevresel yaklaşımlarındaki değişimleri incelemeyi ve adayların görüşlerini almayı amaçlamaktadır. Araştırma, yarı deneysel desen çerçevesinde, nicel ve nitel veri toplama teknikleri bir arada kullanılarak karma yöntem çalışması olarak gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma 2024-2025 güz yarıyılında gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, devlet üniversitesinde öğrenim görmekte olan, 35 kişilik fen bilgisi öğretmenliği son sınıf öğretmen adayları oluşturmaktadır. Katılımcılara ön test ve son test olarak uygulanan“Çevre Bilinci Ölçeği”ve“Ekosentrik, Antroposentrik ve Çevreye Yönelik Antipatik Tutum Ölçeği”kullanılarak veriler toplanırken, aynı zamanda derinlemesine görüşmeler yapılarak bireysel görüşleri de çalışmanın bulgularına dâhil edilmiştir. REACT temelli etkinliklerin uygulama süreci tamamlandıktan sonra, veriler dijital ortamda arşivlenmiştir. Bu etkinlikler, katılımcıların çevre bilincini destekleyen ve bu bilinci güçlendiren farklı çevresel durum senaryoları üzerine kurulmuştur. Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevreye yönelik algılarını değiştirme potansiyeline sahip olup olmadığı yönünde bilgiler vermesi beklenen bu etkinlikler, bireylerin düşünme süreçlerini şekillendirmeye yönelik etkileşimli uygulamalar içermektedir. Araştırma bulguları, REACT temelli etkinliklerin fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre bilinci üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu ortaya koymuştur.“Çevre Bilinci Ölçeği”ve“Ekosentrik, Antroposentrik ve Çevreye Yönelik Antipatik Tutum Ölçeği”kullanılarak elde edilen verilere yapılan nicel analizler, etkinliklerin öncesine kıyasla, sonrasında çevresel duyarlılık ve bilinç seviyelerinde belirgin bir artış olduğunu göstermiştir. Uygulama sürecinin sonlanmasının ardından yapılan yarı yapılandırılmış görüşmelerden elde edilen nitel bulgular ise, fen bilgisi öğretmen adaylarının REACT modeli kullanılarak hazırlanmış olan çevre etkinlikleri sayesinde, çevre sorunlarını daha genç yaşlardan öğretmeye istekli hale geldiklerini, toplumsal bilinçlenmeye önem verdiklerini ve çevre sorunları konusunda yüksek farkındalık sahibi olduklarını ifade ettiklerini ortaya koymuştur. Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevresel konulardaki görüşlerinde antroposentrik yaklaşımlardan ekosentrik yaklaşımlara doğru bir kayma olduğu, çalışmanın dikkat çeken bir diğer bulgusudur. Sonuç olarak, REACT modeli ile gerçekleştirilen çevre etkinlikleri, fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre bilincini arttırma potansiyeline sahip etkili bir araç olarak değerlendirilmiştir. Bu etkinlikler, sadece bireysel bilinç seviyesini arttırmakla kalmamış, aynı zamanda öğretmen adaylarının çevresel yaklaşımlarını özellikle ekosentrik perspektiften dönüştürmeyi de başarıyla gerçekleştirmiştir. Araştırma sonuçları, gelecekte eğitim politikalarında yenilikçi yaklaşımlara daha fazla yer verilmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır ve farklı branşlarda ve daha geniş örneklem gruplarıyla çalışmaların yapılması tavsiye edilmektedir.

Özet (Çeviri)

In recent years, the increase in environmental problems has made individuals' environmental awareness and consciousness more critical than ever. Education plays a pivotal role in enhancing environmental consciousness and fostering more responsible attitudes toward ecological issues. Science teacher candidates, as future educators, act as key agents in this transformation. Therefore, it is essential to expose them early on to educational methodologies that shape environmental attitudes. In line with this aim, various instructional approaches are being tested to support the development of environmental awareness among prospective science teachers. Anthropocentric and ecocentric perspectives offer valuable frameworks for understanding individuals' environmental viewpoints and guiding the transformation of these perspectives through education. This study aims to examine the effects of environmental activities based on the REACT model on the environmental awareness and attitudinal shifts of science teacher candidates, while also gathering their reflections on these experiences. The study was conducted in the fall semester of the 2024–2025 academic year using a quasi-experimental design that integrates both quantitative and qualitative research methods as mixed method study. The research sample consisted of 35 senior students enrolled in a science teacher education program at a public university. Data were collected through pre- and post-tests using two instruments: the“Environmental Awareness Scale”and the“Ecocentric, Anthropocentric, and Environmental Antipathy Attitude Scale.”Additionally, in-depth interviews were conducted to include participants' individual perspectives in the findings. The REACT-based activities were designed around environmental scenarios intended to enhance participants' awareness and promote reflective thinking. Once the implementation phase was completed, all data were digitally archived. The interactive nature of the activities aimed to encourage shifts in perceptions toward the environment. The findings indicate that the REACT-based activities had a significant positive impact on participants' environmental awareness. Quantitative analysis revealed notable increases in environmental sensitivity and awareness levels post-intervention. Qualitative data collected through semi-structured interviews further showed that the teacher candidates, influenced by the REACT-based activities, expressed a strong willingness to address environmental issues at early education levels, emphasized the importance of social awareness, and demonstrated heightened sensitivity toward ecological challenges. Another noteworthy finding of the study is the observed shift in participants' environmental perspectives—from anthropocentric to more ecocentric orientations. In conclusion, environmental education activities based on the REACT model were found to be an effective tool in raising environmental awareness among science teacher candidates. These activities not only enhanced individual consciousness but also contributed significantly to transforming participants' environmental attitudes, particularly by fostering ecocentric thinking. The results underscore the need for incorporating more innovative approaches into future educational policies and recommend further research with broader and more diverse participant groups across various disciplines.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    553096

    7. sınıf vücudumuzdaki sistemler ünitesinin araştırma sorgulama temelli öğreniminin programdaki öğrenme alanlarına etkisi

    The effect of inquiry-based learning to learning areas on program in 7th grades' human body systems unit

    ASLI YERLİKAYA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs Üniversitesi

    İlköğretim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MUNİSE HANDAN GÜNEŞ

  2. Tez No

    381081

    İtme, momentum ve çarpışmalar konusuyla ilgili bağlam temelli öğrenme yaklaşımına dayalı açıklama destekli REACT stratejisine göre geliştirilen etkinliklerin etkisinin araştırılması

    Investigating the effect of the activities based on explanation assisted REACT strategy in context-based learning approach on impulse, momentum and collisions

    ESER ÜLTAY

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Eğitim ve ÖğretimKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NEDİM ALEV

  3. Tez No

    550770

    Sosyobilimsel meselelerle öğrenme ve argümantasyon temelli bilim öğrenme yaklaşımlarının fen bilimleri öğretmen adaylarının bilimin doğasını anlamalarına etkisi

    The effects of socioscientific issues based learning and science writing heuristic approaches on science pre-service teachers' understanding of the nature of science

    SÜMEYRA ZEYNEP ET

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimFırat Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET NURİ GÖMLEKSİZ

  4. Tez No

    681372

    Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik disiplinlerine dayalı fen öğretiminin öğretmen adaylarının öğrenmeyi öğrenme ve girişimcilik yetkinliklerine etkisi

    The effect of science teaching based on science, technology, engineering and mathematics disciplines on pre-service teachers' learning to learn and entrepreneurship competence

    NESLİHAN ER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖZDEN TEZEL

    DOÇ. DR. ERSİN KARADEMİR

  5. Tez No

    599872

    Examination of different participant groups' quality of thinking and science process skills through sequential inquiry-based activities about electromagnetic waves

    Farklı katılımcı grupların bilimsel düşünme niteliklerinin ve bilimsel süreç becerilerinin elektromanyetik dalgalar bağlamında ardışık sorgulama temelli etkinlikler yoluyla incelenmesi

    NAZ FULYA ÖZKARABACAK

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

    Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞE OĞUZ ÜNVER

Geri Dön