The religious and the secular in the gray zone: An analysis of in-betweenness in contemporary Türkiye
Gri bölgede dindar ve seküler: Günümüz Türkiye'sinde aradalık deneyiminin analizi
- Tez No: 948509
- Danışmanlar: PROF. DR. NALAN TURNA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Antropoloji, Sosyoloji, Anthropology, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Din, Sekülerizm, Aradalık, Postsekülerlik, Habermas, Türkiye'de Gençlik, Religion, Secularism, In-betweenness, Postsecularity, Habermas, Youth in Türkiye
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnsan ve Toplum Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kültürel Çalışmalar Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 241
Özet
Bu tez, günümüz Türkiye'sinde dini ve seküler gruplar arasındaki dinamik etkileşimi incelemekte ve genç bireylerin dünya görüşlerini nasıl müzakere edip yeniden yapılandırdıklarını analiz etmektedir. X'te (eski adıyla Twitter) yer alan çevrimiçi gençlik kolektifi Gri Bölge takipçileriyle gerçekleştirilen 30 yarı yapılandırılmış görüşmeye dayanan çalışma, katılımcıların dini-seküler spektrum üzerindeki deneyimlerini anlamak üzere Yapılandırmacı Gömülü Kuram (Constructivist Grounded Theory) ve Habermas'ın post-sekülerlik kuramından yararlanmaktadır. Bulgular üç temel tema etrafında yapılandırılmıştır: (1) seküler ve dini hegemonyaların sorgulanması, (2) ahlaki muğlaklıkla başa çıkma, ve (3) dini ve seküler olanın anlamının inşası. Birinci bölüm, aradalık halini şekillendiren çoklu hegemonyaları analiz etmekte; dindar bireylerin aile ve topluluklar içinde karşılaştıkları içsel baskıların yanı sıra, medya, akademi ve kapitalizm gibi dışsal güçleri de ortaya koymaktadır. Seküler katılımcılar ise, yaşadıkları deneyimler aracılığıyla“gerçek”sekülerliği yeniden tanımlamaktadır. Aradalık hissi, esasen kişisel inanç ya da sekülerliğe ilişkin bireysel şüphelerden değil, hem dini hem de seküler ortamların çelişkilerine dair eleştirel bir farkındalıktan beslenmektedir. Bu aradalık hali, doktrinel olmaktan ziyade kültüreldir — katılımcıların iki tarafın da hegemonik anlatılarını eşzamanlı olarak gözlemleyip sorgulama kapasitelerine dayanmaktadır. İkinci bölüm, dindar ve seküler katılımcıların ahlaki çerçevelerini inceleyerek bu perspektifleri biçimlendiren sembolik sınırları analiz etmektedir. Seküler katılımcılar dinin gerekliliğini sorgularken ve şüpheyi olumlayan bir yaklaşım benimserken, dindar katılımcılar ahlaki dindarlığı vurgulamakta ve seküler ahlak biçimlerini tanımaktadır. Üçüncü bölüm, dini-seküler ayrımının söylemsel inşasını ele almakta; bu ayrımın hem akışkan hem de normatif düzenlemelere sahip olduğunu göstermektedir. Bu bölüm, ilgili söylemlerin dindarlık ve sekülerliğe dair daha geniş kültürel algıları nasıl yansıttığını ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
This dissertation explores the dynamic interplay between religious and secular groups in contemporary Türkiye, focusing on how young individuals negotiate and reconstruct their worldviews. Drawing on 30 semi-structured interviews with followers of the online youth collective Gray Zone on X (formerly Twitter), the study employs Constructivist Grounded Theory and Habermasian postsecularity to analyze participants' lived experiences along the religious–secular spectrum. The findings are organized around three core themes: (1) contesting secular and religious hegemonies, (2) navigating moral ambivalence, and (3) constructing meanings of the religious and the secular. The first chapter analyzes the multiple hegemonies shaping in-betweenness, highlighting the internal pressures faced by religious individuals within families and communities, as well as external forces from media, academia, and capitalism. Secular participants, in turn, redefine“true”secularity through their lived experiences. Crucially, the sense of in-betweenness does not emerge from personal doubt but from a critical awareness of the contradictions within both religious and secular milieus. This in-betweenness is more cultural than doctrinal—rooted in participants' capacity to simultaneously observe and question hegemonic narratives on both sides. The second chapter examines the moral frameworks of religious and secular participants, analyzing the symbolic boundaries that structure their perspectives. While secular participants question the necessity of religion and embrace doubt, religious participants emphasize moral religiosity while recognizing secular moralities. The third chapter explores the discursive construction of the religious-secular distinction, revealing both fluid and normative arrangements. This section highlights how these discourses reflect broader cultural perceptions of religiosity and secularity.
Benzer Tezler
- Formations of the body: Talal Asad and the secular
Bedenin biçimlenmeleri: Talal Asad ve seküler kavramı
ÖMER FARUK PEKSÖZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
FelsefeBoğaziçi ÜniversitesiEleştiri ve Kültür Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. IŞIL BAŞ
- Religion and secularism in the Republic of Turkey
Türkiye Cumhuriyeti'nde din ve laiklik
ALAN WİLLİAM SCHROEDER
- Azerbaycan'da din eğitimi (1850-1917)
Religious education in Azerbaijan (1850-1917)
İRADA TAGHIYEVA
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BANU GÜRER
- Elit kesimlerde, dindar ve laik grupların toplumsal cinsiyet algısındaki değişmeler: Niteliksel bir araştırma 2010-2011
Changes in gender perceptions of religious and secular groups in the elit sectors of society: A qualitative research 2010-2011
ÖZLEM ALBAYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
SosyolojiMaltepe ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAHATTİN AKŞİT
- Dini hayatta gerilim alanları: Çalışan dindar bireyler üzerine nitel bir araştırma
Areas of tension in religious life: A qualitative research on religious working individuals
BEGÜM BÜŞRA KÖKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL ATAMAN