Obsesif kompulsif bozuklukta şizotipal özelliklerin içgörü, üstbilişsel inançlar ve zihin kuramı becerileri açısından incelenmesi
Investigation of schizotypal characteristics in obsessive compulsive disorder in terms of insight, metacognitive beliefs and theory of mind
- Tez No: 948553
- Danışmanlar: PROF. DR. EJDER AKGÜN YILDIRIM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikiyatri, Psikoloji, Psychiatry, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: Hamidiye Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 102
Özet
Amaç: Bu çalışmanın amacı obsesif kompulsif bozukluk (OKB), şizotipal kişilik özellikleri yüksek olan OKB (OKB+ŞKB) ve kontrol grubu arasında zihin kuramı becerileri, üstbilişler ve içgörü açısından farklılık olup olmadığını araştırmaktır. Gereç ve Yöntem: Araştırmada obsesif kompulsif bozukluğu değerlendirmek için Yale-Brown Obsesyon Kompulsiyon Değerlendirme Ölçeği, şizotipal özellikleri değerlendirebilmek için Şizotipal Kişilik Ölçeği, zihin kuramını değerlendirmek için Gözlerden Zihin Okuma (GZOT), İma ve Gaf testleri, üstbilişsel inançları değerlendirmek için Üstbilişler Ölçeği-30, içgörüyü değerlendirmek için Brown İçgörü Ölçeği, depresyonu ölçebilmek için Beck Depresyon Envanteri kullanılmıştır. Çalışma, 71 OKB, 32 OKB+ŞKB, 30 sağlıklı grup katılımcısı olmak üzere toplam 133 kişi ile yürütülmüştür. Bulgular: Depresyon puanları kontrol edilmediğinde GZOT puanları arasında gruplar arası farklılık bulunmamıştır (F(2,130)= 2,53, p=.08, kısmi eta kare= .03). Depresyon puanları kontrol edildiğinde, GZOT açısından kontrol grubu istatistiksel olarak iki gruptan da farklılaşmamış, OKB ve OKB+ŞKB grubu birbirinden farklılaşmıştır F(2,129) = 3.77, p = .025, eta kare = .05. Gruplar ima testi açısından kıyaslandığında kontrol grubu, diğer gruplardan farklılaşmıştır (F (2,130) = 4,52, p=.01, eta kare= .06). Depresyon puanları kontrol edildiğinde ise, farklılığın OKB ve kontrol grubu arasında olduğu anlaşılmıştır (F (2,129) = 3.27, p = .04, eta kare = .05). Gaf Testi puanları açısından gruplar arasında anlamlı farklılık olmadığı görülmüştür. Üstbilişler açısından tüm gruplarda anlamlı farklılık bulunmuştur (F (2,130) =35.60, p = .00, eta kare = .35). OKB grupları arasında içgörü puanları açısından farklılık vardır (F(2, 129) = 15.10, p = .000, eta kare = .19). Sonuç: OKB+ŞKB grubunun üstbilişler ve içgörü ile ilgili daha fazla bozulma yaşadığı görülmektedir. Zihin kuramı ile ilgili bulgular ise daha karmaşıktır. OKB grubu, imayı anlama açısından sağlıklı kontrollerden daha düşük puan almıştır. OKB+ŞKB grubu, GZOT testinde OKB grubuna kıyasla daha yüksek performans göstermiştir. Bu durum, şizotipal özelliklerle bağlantılı olan bazı belirtilerinin, bu grubu testlerde avantajlıymış gibi göstermesinden kaynaklanmış olabilir. Bu konuda yapılacak yeni araştırmalar OKB ve OKB+ŞKB komorbiditesinde zihin kuramı farklılıklarını anlamaya yardımcı olacaktır.
Özet (Çeviri)
Aim: The aim of this study was to investigate whether there are differences in theory of mind abilities, metacognitive beliefs, and insight among individuals with obsessive-compulsive disorder (OCD), individuals with OCD and comorbid schizotypal personality disorder (OCD+SPD), and healthy controls. Materials and Methods: The Yale-Brown Obsessive Compulsive Scale (Y-BOCS) was used to assess obsessive-compulsive symptoms, and the Schizotypal Personality Questionnaire was used to assess schizotypal traits. Theory of mind was evaluated using the Reading the Mind in the Eyes Test (RMET), the Hinting Test, and the Faux Pas Test. Negative metacognitive beliefs were assessed using the Metacognitions Questionnaire-30 (MCQ-30), insight was measured with the Brown Assessment of Beliefs Scale (BABS), and depressive symptoms were evaluated using the Beck Depression Inventory (BDI). The study was conducted with a total of 133 participants, including 71 individuals with OCD, 32 with OCD and Schizotypal Personality Disorder, and 30 healthy controls. Results: When depression scores were not controlled for, no significant group differences were observed in RMET scores (F(2,130) = 2.53, p = .08, partial η² = .03). However, after controlling for depression, a significant difference emerged between the OCD and OCD+SPD groups (F(2,129) = 3.77, p = .025, η² = .05), whereas the control group did not differ significantly from either clinical group. Regarding the Hinting Test, the control group showed significantly better performance than both clinical groups (F(2,130) = 4.52, p = .01, η² = .06). After controlling for depression, this difference was specifically between the OCD and control groups (F(2,129) = 3.27, p = .04, η² = .05). No significant group differences were found on the Faux Pas Test. Significant group differences were observed in metacognitive beliefs (F(2,130) = 35.60, p < .001, η² = .35) and in insight scores (F(2,129) = 15.10, p < .001, η² = .19). Conclusion: The results suggest that individuals in the OCD+STPD group experience greater impairments in metacognitive beliefs and insight. The findings regarding theory of mind are more nuanced. In particular, the OCD group appeared to perform worse than the OCD+SPD group on RMET and the Hİnting Test. This may reflect certain schizotypal traits in the comorbid group that confer an advantage in specific social-cognitive tasks.
Benzer Tezler
- Obsesif kompulsif bozukluk tanılı hastalarda zihin kuramı: Bilişsel işlevler, aşırı değerlenmiş düşünce, içgörü, şizotipal kişilik özellikleri, ve diğer klinik özelliklerle ilişkisi
Theory of mind in obsessive compulsive disorder: Relation with neurocognitive functions, overvalued ideas, insight level, schizotypal personali̇ty traits and other clinical features
EMRE MISIR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
PsikiyatriDokuz Eylül ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BERNA BİNNUR KIVIRCIK AKDEDE
- Obsesif kompulsif bozuklukta düşünce eylem kaynaşması, büyüsel düşünce ve şizotipal kişilik özellikleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Investigation of the relationships between thought-action fusion, magical thinking and schizotypal personality characteristics in obsessive-compulsive disorder
ÇAĞLAR ÇETİN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
PsikiyatriHacettepe ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAŞARAN DEMİR
- Obsesif kompulsif bozuklukta düşünce eylem füzyonu, şizotipi ve otistik özellikler ile ilişkisi
Thought-action fusion in obsessive-compulsive disorder and its relationship with schizotypy and autistic traits
VASFİYE ÖZEK GÖKBULAK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
PsikiyatriAydın Adnan Menderes ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEVENT SEVİNÇOK
- Obsesif Kompulsif Bozukluk hastalarında nörolojik silik belirtiler, şizotipi ve içsel farkındalık arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
Evaluation of the relationships between neurological soft signs, schizotypy and interoceptive awareness in Obsessive Compulsive Disorder
ÇAĞATAY HAŞİM YURTSEVEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
PsikiyatriGazi ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEHÇET COŞAR
- Obsesif kompulsif bozukluk tanısı alan hastalarda hastalık şiddetinin psikotik semptomlar, şizotipal kişilik özellikleri, dissosiyasyon, ve çocukluk çağı travmaları ile ilişkisi
The relationship of disease severity with psychotic symptoms, schizotypal personality traits, dissociation and childhood traumas in patients diagnosed with obsessive compulsive disorder
HÜSEYİN KÖSE
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN BELLİ