The role of perceived parental attitude and basic psychological need satisfaction/frustration in teacher motivating style
Öğretmen motivasyon stilinde algılanan ebeveyn tutumu ve temel psikolojik ihtiyaçların tatmininin/engellenmesinin rolü
- Tez No: 948882
- Danışmanlar: PROF. MUSTAFA FALİH KÖKSAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: algılanan ebeveyn tutumu, temel psikolojik ihtiyaçlar, öğretmen motivasyonu, özerklik destekleyici öğretim, kontrolcü öğretim, Öz-Belirleme Kuramı, perceived parental attitudes, basic psychological needs, autonomysupportive teaching, controlling teaching, teacher motivation, Self-Determination Theory
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İzmir Ekonomi Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
Erken dönem ilişkisel deneyimlerin eğitimcilerin motivasyonel davranışlarını nasıl şekillendirdiğini anlamak, öğretim kalitesi ve sınıf dinamiklerine dair değerli içgörüler sunmaktadır. Öz Belirleme Kuramı (ÖBK) temelinde yürütülen bu çalışma, öğretmenlerin güdüleyici stillerinde algılanan ebeveyn tutumlarının ve temel psikolojik ihtiyaç doyumu/engellenmesinin rolünü incelemiştir. Özellikle, öğretmenlerin anne-babalarından algıladıkları duygusal sıcaklık, aşırı koruyuculuk ve reddedilmenin; özerklik, yeterlik ve ilişkisellik ihtiyaçlarının doyumu ve engellenmesi üzerindeki etkileri ile bu ihtiyaç deneyimlerinin özerklik destekleyici ve kontrolcü öğretim stillerine nasıl yansıdığı araştırılmıştır. Çalışmanın örneklemini, yaşları 22 ile 62 arasında değişen 265 Türk öğretmen oluşturmuştur. Katılımcılar, geçerliliği kanıtlanmış öz-bildirim ölçeklerini doldurmuşlardır. Algılanan Ebeveyn Tutumları Ölçeği'nin kısa formu (S-EMBU-C), Temel Psikolojik İhtiyaçların Doyumu ve Engellenmesi Ölçeği (BPNSFS) ve öğretim stillerini ölçen iki senaryo temelli madde yer almaktadır. Korelasyon ve regresyon analizleri, algılanan ebeveyn duygusal sıcaklığının ihtiyaç doyumunu ve özerklik destekleyici öğretimi pozitif yönde yordadığını; aşırı koruyuculuk, reddetmenin ise ihtiyaç engellenmesini pozitif yönde yordadığını göstermiştir. İlişkisellik ve yeterlik doyumu, özerklik destekleyici öğretim stilini anlamlı biçimde yordarken, ihtiyaç engellenmesi kontrolcü öğretim stilini anlamlı biçimde yordayamamıştır. Aracılık analizleri, algılanan ebeveyn duygusal sıcaklığının özerklik destekleyici öğretim üzerindeki etkisinin, ihtiyaç doyumu aracılığıyla dolaylı olarak gerçekleştiğini ortaya koymuştur. Buna karşılık, kontrolcü öğretim stiline ilişkin analizlerde anlamlı bir aracılık etkisi bulunmamıştır. Ayrıca, öğretim stillerinin düşük, orta ve yüksek düzeylerini karşılaştıran ANOVA sonuçları, yüksek düzeyde özerklik desteği sergileyen öğretmenlerin daha yüksek ilişkisellik ve yeterlik doyumu ve daha düşük ihtiyaç engellenmesi bildirdiklerini göstermiştir. Bu bulgular, erken dönem bakım deneyimlerinin öğretmenlerin mesleki davranışları üzerindeki kalıcı etkisini vurgulamakta ve özerklik destekleyici sınıf ortamlarının gelişiminde temel ihtiyaç doyumunun önemini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
Understanding how early relational experiences shape educators' motivational behaviors offers valuable insights into teaching quality and classroom dynamics. Grounded in Self-Determination Theory (SDT), this study explored the role of perceived parental attitudes and basic psychological need satisfaction/frustration in teachers' motivating styles. Specifically, the study examined how perceived emotional warmth, overprotection, and rejection from parents influenced teachers' experiences of autonomy, competence, and relatedness satisfaction and frustration, and how these experiences affect autonomy-supportive and controlling teaching styles. The sample included 265 Turkish teachers aged 22 to 62. Participants completed validated selfreport scales, including the S-EMBU-C, the Basic Psychological Need Satisfaction and Frustration Scale (BPNSFS), and two scenario-based items to assess motivating styles. Correlation and regression analyses showed that perceived parental emotional warmth positively predicted need satisfaction and autonomy-supportive teaching, while overprotection and rejection predicted need frustration. Relatedness and competence satisfaction significantly predicted autonomy-supportive teaching, whereas need frustration did not significantly predict controlling style. Mediation analyses revealed that the effect of perceived parental warmth on autonomy-supportive teaching was mediated by need satisfaction, whereas no significant mediation was found for controlling teaching. ANOVA results comparing low, medium, and high levels of both motivating styles showed that teachers with high autonomy support reported higher relatedness and competence satisfaction and lower need frustration. These findings underscore the enduring influence of early caregiving experiences on educators' professional behaviors and highlight the importance of need satisfaction in fostering autonomy-supportive classrooms.
Benzer Tezler
- Çocukluk dönemi yaşantıları ile yetişkin iletişim becerileri arasındaki ilişki: Öz belirleme ve öz duyarlığın aracı rolü
The relationship between childhood experiences and adult communication skills: The mediating role of self-determination and self-compassion
RUMEYSA ÇOBAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul Medeniyet ÜniversitesiAile Danışmanlığı ve Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NUMAN TURAN
- Tip 1 diyabetli ergenlerde algılanan helikopter ebeveynlik ile diyabet yönetim ve öz yeterlilik, ilaç uyumu, psikolojik sağlamlık ve anksiyete/depresyon arasındaki ilişki
The relationship between perceived helicopter parenting and diabetes management and self-efficacy, medication adherence, psychological resilience, and anxiety/depression in adolescents with Type 1 diabetes
MUSTAFA ERHAN DEMİRKIRAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
PsikiyatriDicle ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA SUBAŞI TURGUT
DR. ÖĞR. ÜYESİ MASUM ÖZTÜRK
- Algılanan ebeveyn tutumları ve bağlanma stillerinin yeme tutumu üzerindeki yordayıcı rolü
The predictive role of perceived parental attitudes and attachment styles on eating attitudes
BERFİN ÇIPLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİŞAN BURAK YAŞAR
- Ergenlerde psikolojik iyi oluş ve durumluk kaygı arasındaki ilişkide sakin benliğin düzenleyici rolü
The moderator role of quiet ego in the relationship between psychological well-being and state anxiety among adolescents
BETÜL DEMİRDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimHasan Kalyoncu ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RAMİN ALİYEV
- The mediator role of self-construal and adult attachment style on the relationship between perceived parental attitudes in childhood and the attitudes towards psychological violence in dating
Benlik kurgusu ve yetişkin bağlanma stillerinin çocuklukta algılanan ebeveyn tutumları ve flörtte psikolojik şiddete tutum arasındaki ilişkide aracı rolü
ELİF NUR ÇELİK
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇİĞDEM KOŞE DEMİRAY