Beden eğitimi ve spor dersinde özerklik desteğinin ders katılımına etkisi: Temel psikolojik ihtiyaç tatmini ve motivasyonun seri aracılık rolü
The effect of autonomy support on class engagement in physical education class: The serial mediating role of basic psychological need satisfaction and motivation
- Tez No: 948936
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ RÜSTEM ORHAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırıkkale Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 206
Özet
Öz belirleme teorisine dayanan bu çalışmanın amacı, beden eğitimi ve spor dersinde algılanan özerklik desteği ile ders katılımı arasındaki ilişkide temel psikolojik ihtiyaç tatmini ve motivasyonun seri aracılık rolünü incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, çalışmada, egzersizde öğretmenden kaynaklanan algılanan özerklik desteği, temel psikolojik ihtiyaç tatmini, beden eğitimi ve spor dersinde çocuklarda algılanılan nedensellik odağı ölçeği ve öğrenci katılım ölçeği kullanılmıştır. Temel psikolojik ihtiyaçların tatmini ve engellenmesi ölçeğinin ihtiyaç tatmini boyutu Türkçeye uyarlanmış ve ortaokul (n=504) ile lise (n=555) örneklemlerine adapte edilmiştir. Ayrıca araştırmada kullanılacak tüm ölçme araçlarının geçerlik ve güvenirlikleri, söz konusu örneklemde Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) ile test edilmiştir. DFA sonuçları, tüm ölçme araçlarının mevcut örneklem için uygunluğunu ortaya koymuştur. Özerklik desteği ile katılım arasındaki ilişkide temel psikolojik ihtiyaç tatmini ve motivasyonun seri aracılık rolünün incelendiği bu çalışma, ortaokul (n=504) ve lise (n=555) düzeyinde öğrenim gören toplam 1059 öğrenci (596 kız, 463 erkek) ile yürütülmüş ve analizlerde yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, beden eğitimi ve spor dersinde öğrencilerin özerklik desteği algılarının ders katılımı üzerinde toplam (b= .759, SE= .014, p< .001) ve doğrudan (b= .239, SE= .018, p< .001) etkileri anlamlı bulunmuştur. Öğrencilerin özerklik desteği algısı ile ders katılımı arasındaki ilişkide, temel psikolojik ihtiyaç tatmini (b= .286, BootSE= .295, 95% CI [.229, .345]) ve motivasyonun (b= .077, BootSE= .170, 95% CI [.046, .113]) aracılık etkisinin anlamlı olduğu belirlenmiştir. Seri aracılık modeline göre, öğrencilerin özerklik desteği algısı ile ders katılımı arasındaki ilişkide, temel psikolojik ihtiyaç tatmini ve motivasyonun seri aracılık etkisi anlamlı bulunmuştur (b= .156, BootSE= .016, 95% CI [.125, .188]). Sonuç olarak, beden eğitimi ve spor dersinde öğrencilerin özerklik desteği algısının, temel psikolojik ihtiyaç tatmini ve motivasyonu artırdığı; bu iki faktörün de seri aracılık yoluyla ders katılımını olumlu yönde etkilediği belirlenmiştir. beden eğitimi ve spor dersinde öğrencilere özerklik destekleyici bir öğretim ortamı sunulması, psikolojik ihtiyaç tatminlerini ve motivasyonlarını artırarak ders katılımlarına olumlu yönde katkı sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
Based on Self-Determination Theory, the present study aims to examine the serial mediating role of basic psychological need satisfaction and motivation in the relationship between perceived autonomy support and engagement in physical education. For this purpose, the study utilized the perceived autonomy support from the teacher in exercise scale, the basic psychological needs satisfaction scale, the perceived locus of causality scale for children in physical education and sports classes, and the student engagement scale. The need satisfaction subscale of the Basic Psychological Need Satisfaction and Frustration Scale (BPNSFS) was translated into Turkish and adapted for middle school (n= 504) and high school (n= 555) students. Additionally, the validity and reliability of all measurement tools used in the study were tested through Confirmatory Factor Analysis (CFA) for the current sample. CFA results confirmed the appropriateness of all measurement tools for the sample. The study, which examined the serial mediation role of basic psychological need satisfaction and motivation in the relationship between autonomy support and engagement, was conducted with a total of 1,059 students (596 girls, 463 boys) from middle (n= 504) and high schools (n= 555), using structural equation modeling (SEM). According to the findings, students' perceptions of autonomy support significantly predicted engagement in physical education both directly (b= .239, SE= .018, p< .001) and in total (b= .759, SE= .014, p< .001). Basic psychological need satisfaction (b = .286, BootSE= .295, 95% CI [.229, .345]) and motivation (b= .077, BootSE= .170, 95% CI [.046, .113]) were found to have significant mediating effects in the relationship between autonomy support and engagement. Furthermore, the serial mediating role of basic psychological need satisfaction and motivation in this relationship was also found to be significant (b= .156, BootSE= .016, 95% CI [.125, .188]). In conclusion, perceived autonomy support in physical education was found to enhance students' basic psychological need satisfaction and motivation, which in turn positively affected their engagement through a serial mediation pathway. Providing students with an autonomy support instructional environment in physical education may increase their psychological need satisfaction and motivation, thereby contributing positively to their engagement.
Benzer Tezler
- Beden eğitimi derslerinde algılanan özerklik desteğinin güdülenme düzeyi ve optimal performans duygu durumu ile ilişkisi
The correlation of perceived autonomy support in physical education classes with motivation level and dispositional flow
SELİN BURUCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FEVZİYE HÜLYA AŞÇI
- Beden eğitiminde temel psikolojik ihtiyaçlar ile algılanan nedensellik odağı arasındaki ilişkinin mutluluk düzeyine etkisi
The effect on happiness of the relationship between basic psychological needs and perceived focus of causality in physical education
ALİ HAYDAR SERİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
SporMersin ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF NİLAY ADA
- Taktik oyun yaklaşımının öğrencilerin motivasyonel çıktılarına etkisi
The effect of tactical gaming approach on students' motivational outcomes
EMEL YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
SporSakarya Uygulamalı Bilimler ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Eğitimi Anabiilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURAK GÜNEŞ
- Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin fair play öğretim öz-yeterliklerinin incelenmesi: bir ölçek geliştirme çalışması
Investigation of PE teachers' fair play teaching self-efficacy: a scale development study
İSMAİL AKTAŞ
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Eğitimi Anabiilim Dalı
PROF. DR. GÜLFEM SEZEN BALÇIKANLI
- Beden eğitimi ve spor dersinde farklılaştırılmış öğretim yaklaşımının uygulanması: Bir eylem araştırması
Approach in physical education and sports class: An action research
AYŞE FERAY ÖZBAL
Doktora
Türkçe
2016
SporAnadolu ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA SAĞLAM