Orta çağ'da kadın algısı (doğu'nun ve batı'nın kadına biçtiği rol)
Perception of women in the middle ages (the role assigned to women by the east and the west)
- Tez No: 949016
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEDAT BİLİNİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 167
Özet
Orta Çağ gerek siyasi gerekse toplumsal yapı bakımından insanlık tarihinin en karmaşık ve çok yönlü dönemlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bu dönemde kadının toplumsal konumu ve algılanış biçimi, sadece yaşanılan coğrafya ile değil, aynı zamanda dini inanışlar, ekonomik şartlar ve kültürel geleneklerle de doğrudan ilişkilidir. Bu tez çalışması Avrupa, Arap Coğrafyası ve Türk toplulukları olmak üzere üç temel bölge üzerinden Orta Çağ'da kadın algısını karşılaştırmalı olarak ele almayı amaçlamaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde, Avrupa'da kadınların toplumsal, hukuki ve dinsel alanlardaki statüleri detaylı şekilde incelenmiştir. Özellikle Hristiyanlığın ve kilise otoritesinin kadın algısı üzerindeki etkileri değerlendirilmiş, aynı zamanda Avrupa'da kadının ekonomik ve aile içindeki rolü ortaya konulmuştur. İkinci bölümde, Arap Coğrafyasındaki kadın algısı, İslamiyet öncesi ve sonrası olmak üzere iki ayrı dönemde ele alınmıştır. Bu bölümde hem İslam dininin getirdiği yeni toplumsal düzenin kadın üzerindeki etkileri hem de kültürel geleneklerin devamlılığı tartışılmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise Türk topluluklarında kadının sosyal hayattaki yeri, tarihsel belgeler, destanlar ve kültürel anlatılar üzerinden değerlendirilmiştir. Söz konusu bu coğrafyaların Orta Çağ devirlerinin incelenmesi hem karşılaştırma yapılmak suretiyle işlenecek olan konuda mütekabiliyet sağlamak hem de yine bu toplumların bu dönem içerisinde önemli olaylar neticesinde yaşadıkları değişimi irdeleyebilmek amacı taşımaktadır. Orta Çağ olarak adlandırılan bu dönemde Avrupa'da skolastik düşünce ile kilise etkisi iyiden iyiye sosyal hayatın tüm kademelerinde kendisini göstermektedir. Bu bağlamda kadına biçilen rol ve toplumda verilen yer hususunda önemli değişimler söz konusu olmuştur. Benzer dönemde fakat görece daha geniş bir zaman diliminin de eklemlendiği Arap coğrafyasında ise İslâmiyet ve getirdiği kişi hak ve hürriyetlerinin kadına sağladığı koşulların incelenebilmesi adına cahiliye devrinin önemli hususlarında da bahsedilmiştir. Tezin, Türklerin kadına verdiği değere odaklanan son bölümünde ise istisnai olarak Orta Çağ'dan çok daha eski bir dönemde yaşamış olan Tomris Hatun'dan başlanılmıştır. Böyle bir tercihin yapılma nedeni Tomris'in Türk kültüründe bir geleneğin başlangıcı olarak değerlendirilebilecek olmasından kaynaklanmaktadır. Türk kültürünün ve yayıldığı coğrafyanın zamansal, siyasi ve coğrafi bir bütünlük arz etmiyor oluşu Türkler hakkındaki hemen her çalışmayı zorlaştırsa da bu çalışmada temel odak noktası olan kadına verilen değer ve biçilen rol olduğundan yer yer bu zamansal sınırlama, konunun amacına hizmet edecek şekilde esnetilmiştir. Elde edilen bulgular, Orta Çağ'da kadın algısının tek bir kalıba indirgenemeyeceğini göstermektedir. Farklı coğrafyalarda kadına biçilen roller ve kadının toplum içerisindeki konumu, büyük ölçüde bölgenin sosyo-kültürel dinamiklerine bağlı olarak değişiklik göstermiştir. Bu çalışma, tarih yazımında çoğunlukla ihmal edilen kadın perspektifine disiplinler arası bir bakış açısı kazandırmayı hedeflemektedir.
Özet (Çeviri)
The Middle Ages are regarded as one of the most complex and multifaceted periods in human history, both in terms of political and social structures. During this era, the social status and perception of women were shaped not only by the geography in which they lived, but also by religious beliefs, economic conditions, and cultural traditions. This thesis aims to examine perceptions of women during the Middle Ages through a comparative approach, focusing on three main regions: Europe, the Arab world, and Turkic communities. The first chapter provides a detailed analysis of women's status in Europe in social, legal, and religious contexts. Particular emphasis is placed on the influence of Christianity and Church authority on perceptions of women, along with an exploration of women's roles in the economic sphere and within the family structure. The second chapter addresses perceptions of women in the Arab world, divided into two distinct periods: pre-Islamic and post-Islamic eras. This section discusses both the impact of the new social order introduced by Islam and the persistence of cultural traditions affecting women. The third and final chapter focuses on the role of women in the social life of Turkic communities, drawing on historical records, epic narratives, and cultural accounts to assess their position. The examination of the medieval periods of these three regions serves two primary purposes: to ensure reciprocity in the comparative analysis undertaken, and to investigate the transformations these societies experienced as a result of significant historical events during this era. In what is known as the Middle Ages, scholastic thought and the authority of the Church had become increasingly dominant in all aspects of social life in Europe. Within this framework, the role ascribed to women and their place in society underwent significant changes. In the Arab world—covering a broader temporal scope during a similar period—the study also includes an assessment of key aspects of the pre-Islamic era in order to properly evaluate the conditions introduced by Islam concerning individual rights and freedoms for women. In the final chapter, which focuses on the value attributed to women in Turkic societies, the study begins—exceptionally—with Tomyris, a figure who lived well before the medieval period. This decision stems from the fact that Tomyris can be regarded as the origin of a cultural tradition within the Turkic world. Although the temporal, political, and geographical diversity of Turkish history presents challenges for scholarly inquiry, this study adopts a flexible temporal framework when necessary, as its primary focus is the status and perception of women. The findings of this study reveal that perceptions of women in the Middle Ages cannot be reduced to a single, uniform pattern. The roles assigned to women and their positions within society varied significantly across regions, largely depending on the socio-cultural dynamics of each area. This research aims to contribute an interdisciplinary perspective to the often-overlooked female viewpoint in historical scholarship.
Benzer Tezler
- Byzantine heritage depicted: the aqueduct of Valens in the historical topography of Istanbul
Tasvirdeki Bizans mirası: İstanbul'un tarihi topografyasında Valens Su Kemeri
FATMA SARIKAYA IŞIK
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ PELİN YONCACI ARSLAN
- Ejderhanın motif olarak gelişimi ve Osmanlı sanatında kullanımı (1453-1600)
Başlık çevirisi yok
CANDAN ÜLKÜ
- Orta Çağ İslam kültüründe kadın algısı: 'Kitabu'n-Nisa literatürü' örneği
The perception of woman in Medieval Islamic culture: The example of 'Kitabü'n–Nisa [The book of women] literature'
RÜVEYDA ÇINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ARİF KORKMAZ
- 13. ve 14. yüzyıllar arasında İngiltere feodal toplumunda kadın
Women in feudal society England between the 13th and 14thcenturi̇es
NASİBE POLAT
- Hristiyan ikonografisinde günahkâr kadın imgesi ve Mecdelli Meryem
Sinful woman image in Christian iconography and Maria Magdalena
İLAYDA MERİÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Sanat TarihiEge ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİLEK YELİZ MAKTAL CANKO