Yeni ateizm: Materyalist ontolojiden politik dünya görüşüne
New atheism: From materialist ontology to political worldview
- Tez No: 949515
- Danışmanlar: PROF. DR. BÜLENT SÖNMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 146
Özet
Bu tez, felsefi düşüncenin en kadim meselelerinden biri olan“madde ve idea”ayrımını yeni ateizmin ontolojik bir temeli olarak ele almakta ve bu ayrımın tarihsel gelişimi içerisinde nasıl din-bilim çatışmasına evrildiğini incelemektedir. Madde ve idea meselesi yalnızca felsefi bir ayrım değil; aynı zamanda bu dünya ile öte dünya, fiziksel olan ile aşkın olan arasındaki gerilimin ifadesidir. Bu gerilim, özellikle Orta Çağ'da bilim ile din arasında bir çatışma olduğu iddiasıyla zirveye çıkmış görünse de bu tezde savunulan görüşe göre esas çatışma bilim ile din arasında değil; materyalizm ile din arasında, dolayısıyla madde-idea veya bu dünya ile öte dünya arasındadır. Zira modern dönemde bilim, tarafsız bir yöntem olmaktan çıkmış; her biri materyalist teoriden türemiş olan pozitivizm, natüralizm ve fizikalizm gibi ideolojilerin etkisiyle dogmatik ve seküler bir inanç sistemine dönüşmüştür. Böylece, madde-idea tartışmasından neşet eden metafizik ayrım, din ile ideolojik bilim arasında daha katmerli bir mücadeleye zemin hazırlamıştır. Bu tarihsel zemin üzerinde yükselen ve biricik hedefi“bütün dinlerin kökünü kazımak ve pozitif bilimleri hâkim kılmak”olan“yeni ateizm”olarak adlandırılan akım, daha pek çok kez isimlendirilmiş olmasına rağmen, bu çalışmada farklı bir kavramsallaştırmayla yeniden ele alınır: poli-militer ateizm. Bu kavram, tarafımdan önerilmiş olup, söz konusu akımın hem politik hem de militan doğasını daha isabetli bir şekilde ifade etmeyi amaçlar. Öyle ki akımın düşünsel kökenleri bu iki ana hat üzerinden izlenebilir: 'militarist' mirasını materyalist ideolojilerden, özellikle Marksizm'den alırken; polemikçi, saldırgan ve alaycı üslubunu ise Nietzscheci söylemden devralır. Akımın şu iki temel özelliği bunun kanıtı sayılır: Birincisi temsilcilerinin tavırlarındaki militarist öfke; ikincisi ise felsefi açıdan zayıf ve yüzeysel akıl yürütmelere dayanan sloganik argüman yapısıdır. Bu iki temel unsur, akımın zamanla kendi zıttına, yani eleştirdiği köktendinci (fundamentalizm) tavra benzer bir yapıya dönüşmesine yol açmıştır. Amacım, hızla zıttına dönüşen bu akımın bilimin imajına zarar verdiği ve dindarlara yönelik fiziki bir saldırının felsefi zeminini hazırladığı tehlikesine dikkat çekmektir.
Özet (Çeviri)
This thesis addresses the“matter and idea”distinction (one of philosophy's oldest questions) as an ontological basis and explores how it evolved historically into a religion-science conflict. The issue is not only a philosophical dichotomy but also expresses the tension between this world and the otherworld, the physical and the transcendent. Though this tension appeared to peak in the Middle Ages with claims of conflict between science and religion, the thesis argues that the true conflict lies between materialism and religion—hence between matter and idea, or this world and the beyond. In the modern era, science has lost its neutrality and, under the influence of materialist ideologies like positivism, naturalism, and physicalism, has become a dogmatic and secular belief system. This has intensified the metaphysical divide rooted in the matter-idea debate, fueling a deeper struggle between religion and ideological science. Within this context, the movement known as“new atheism,”whose goal is“to eliminate all religion and establish science's dominance,”is redefined in this study with a new conceptualization: poly-military atheism. This term aims to more precisely reflect the political and militant nature of the movement. Its intellectual roots follow two main lines: it inherits its militarist legacy from materialist ideologies, especially Marxism, and its polemical, aggressive tone from Nietzschean discourse. Two features highlight this: first, the militaristic tendencies of its representatives; second, its use of philosophically weak, slogan-like arguments. These aspects have led the movement to resemble the very fundamentalism it opposes. The aim here is to highlight the danger this transformation poses: it harms the image of science and lays a philosophical foundation for potential physical aggression against religious individuals.
Benzer Tezler
- Danıel C. Dennett ve yeni ateizm
Daniel C. Dennett and the new atheism
SÜLEYMAN CEYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinDicle ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİNE GÖREN BAYAM
- علم الكلام الجديد في العالم العربي - الألوهية أنموذجاً
Çağdaş Arap dünyasında yeni ı̇lm-i kelam arayışları (Ulûhiyyet örneği)
İBRAHİM İSMAİLOĞLU
Doktora
Arapça
2023
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN YILDIRIM
- Şehbenderzâde Filibeli Ahmet Hilmi'nin kelâmî çalışmaları
Studies of Şehbenderzâde Filibeli Ahmet Hilmi on kalem
MEHMET ÖDEMİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
DinDokuz Eylül ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN KARADENİZ
- Makyavelizm ve Christopher Marlowe'dan makyavelist bir oyun: The Jew of Malta
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM YEREBAKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1988
Sahne ve Görüntü SanatlarıAtatürk ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. YILDIZ AKSOY
- Yeni ateizmin felsefi imkânı: Sam Harris'in argümanları bağlamında bir inceleme
Philosophical possibility of new atheism: A study in the context of Sam Harris' arguments
DİNDAR KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DinHakkari ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAİM GÜNDOĞAN