Gravürde mitolojik yaratıklar
Mythological creatures in engraving art
- Tez No: 949516
- Danışmanlar: PROF. MELİHAT TÜZÜN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Resim Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
Antik çağlardan itibaren sanatın her alanında sanatçıların ilginç yaklaşım ve yorumlarıyla sanat eserlerine değer katan mitolojik imgeler gravür sanatında da yoğun bir şekilde rağbet görmüştür. Mitoloji ve folklorun vazgeçilmez unsurları olan mitolojik yaratıklar olağanüstü hikaye ve betimleri ile oldukça kalabalık bir aile oluşturmaktadır. Yaratık imgeleri her dönemde insanlığın hayal gücüne ve sanatçıların yorumuna bağlı olarak imgesel bağlamda mitolojide ve sanatta çeşitlenmektedir.“Gravürde Mitolojik Yaratıklar”isimli çalışmada, gravür sanatının Avrupa'daki doğuşundan itibaren günümüze kadar olan süreci kapsayan 15. yüzyıl ile 20. yüzyıllar aralığına tarihlenen Batı gravürlerinde karşımıza çıkan mitolojik yaratıkların tespit edilerek incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında, dünya mitlerinde yer alan otuz farklı mitolojik yaratığa odaklanılarak kırk adet gravür eser incelenmiştir. İncelenen yaratıkların tanım, etimoloji ve mitolojileri açıklanmış, yer aldıkları gravür eserlerdeki ele alınış biçimleri açıklanmıştır. Tarihsel süreç içerisinde fantastik yaratıkların kültürler arasında aktarılmasının kimi hikayelerde yeniden anlamlandırılmaları ve yeniden biçimlendirilmeleriyle sonuçlandığı görülmüştür; çeşitli varyasyonlara sahip olan yaratık biçimleri ve hikayeleri örneklendirilmiştir. Konu ve anlatım elemanları incelenen gravür eserler biçimsel ve sembolik bağlamlarda değerlendirilerek çözümlenmeye çalışılmıştır. Sanatçıların yaratıcı yaklaşımları ve yorumlarıyla çeşitlenen özgün yaratık örneklerine de yer verilmiştir. Araştırmada, Batı gravürlerinde tasvir edilen mitolojik yaratıkların tipolojik özelliklerinin detaylıca incelendiği bir çözümleme sağlanmaya çalışılmıştır. Mitoloji evreni uçsuz bucaksız olduğundan ve yaratık skalasının geniş olması nedeniyle, incelenen eser sayısı 40 ile, mitolojik yaratık sayısı ise 30 ile sınırlandırılmıştır. Araştırmanın ilk bölümünde gravür sanatının tarihsel gelişimi anlatılmıştır. Araştırmanın ikinci bölümünde, gravür sanatına konu olan mitolojik yaratıklar tanıtılarak gravür eserler incelenmiştir. Mitolojik yaratıklar köken bakımından ait oldukları ya da ağırlıklı olarak görüldükleri mitolojik coğrafyaya göre sınıflandırılarak ele alınmıştır. Dünya genelinde çeşitli bölgelerin mitoloji ve folklorunda benzer olarak görülen evrensel figürlerin ele alındığı ilk kısımda, kökeni net olarak gösterilemeyen, tarihte olduğu kadar popüler kültürün modern kurgularında ve sanat eserlerinde sıklıkla işlenen figürler ele alınmıştır. Devler, cincüceler, periler, cadılar, ejderhalar, vampirler, kurt adamlar ve tek boynuzlu atlar bu grupta incelenmiştir. İkinci kısımda Antik Yunan mitolojik yaratıkları incelenmiştir. Üçüncü kısımda, Cermen ve İskandinav halklarının mitolojik anlatılarında yer alan Dvergr, Goblin ve Troll figürleri ele alınmıştır. Dördüncü kısım Hristiyan ikonografisinde karşımıza çıkan Leviathan figürüne ayrılmıştır. Beşinci kısımda ise, herhangi bir ulusun mitolojisinde yer almayan, İtalyan şair ve oyun yazarı Ludovico Ariosto tarafından icat edilen, aslen bir edebiyat ürünü olan hipogrif figürüne yer verilmiştir. İncelenen yaratıkların tanımı, etimolojisi ve mitolojileri verildikten sonra yer aldıkları gravür eserlerdeki ele alınış biçimleri açıklanmıştır. Eserler biçimsel ve sembolik bağlamlarda incelenerek çözümlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın üçüncü bölümünde tez sahibinin konuyla ilgili gravür çalışmaları yer almaktadır. Sonuç olarak, Batı gravürlerinde yer alan mitolojik yaratıkların tarihsel süreç içindeki temsilleri detaylı bir şekilde incelenmiş ve farklı kültürlerin mitolojik figürlerinin sanattaki yansımaları ortaya konmuştur. Mitolojik yaratıkların varyasyonları ve anlatımları, sanatçıların özgün yaklaşımlarıyla zenginleşerek çeşitli biçim ve sembolik anlatımlar kazanmaktadır. Ayrıca, eserlerdeki biçimsel ve sembolik unsurların analizi, mitolojik figürlerin kültürel aktarım süreçlerini ve sanattaki yerlerini daha iyi anlamamıza olanak sağlamıştır. Bunların yanı sıra, araştırma alanında günümüze yakın örnekler ve özgün yorumlar sunularak, mitolojik yaratıkların gravür sanatındaki yerinin ve anlamının günümüzdeki yansımaları da ortaya konmuştur. Bu çalışma, mitoloji ve sanat arasındaki etkileşimin derinliğini göstererek, sanat tarihi ve mitoloji disiplinlerine katkılar sunmayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
“Mythological Creatures in Engraving Art”is a study that examines the representation of mythological beings in Western engraving art from the 15th to the 20th century. Spanning from the early development of engraving in Europe to the modern period, the research focuses on 40 selected engravings depicting 30 distinct mythological creatures drawn from various world traditions. The study explores the definitions, etymologies, and mythological backgrounds of these creatures while analyzing their visual and symbolic interpretations within the engravings. Mythological creatures have consistently served as compelling subjects across artistic disciplines, their fantastical forms and stories enriched by cultural imagination and artistic innovation. In engraving, a medium known for its precision and narrative potential, these beings have been reimagined and transformed across time and geography. The study reveals how mythological figures have traversed cultural boundaries, undergoing reinterpretation and adaptation as they appear in different contexts. These shifts have resulted in diverse iconographic and symbolic portrayals that reflect both historical and contemporary understandings. The first section of the study provides a concise overview of the historical development of engraving art in Europe, tracing its evolution from the 15th century onwards. The second section introduces and analyzes the selected mythological creatures, grouped by the mythological or cultural regions with which they are most commonly associated: The first group comprises universal figures such as giants, fairies, witches, dragons, vampires, werewolves, and unicorns—creatures found across multiple traditions and prevalent in modern popular culture. Their ambiguous origins and enduring presence underscore their symbolic flexibility and narrative power. The second group includes creatures from Ancient Greek mythology, the most represented in Western art, while the third group addresses mythological beings from Germanic and Scandinavian traditions, such as Dvergr, goblins, and trolls. The fourth section examines the Leviathan, a figure central to Christian iconography and theological symbolism. The fifth and final group discusses the hippogriff—a literary invention of the Italian Renaissance poet Ludovico Ariosto—highlighting how imaginative literature also contributes to the mythological canon. Each creature is studied through an interdisciplinary lens, combining art historical, mythological, and semiotic analysis. The engravings are interpreted not only in terms of formal composition and stylistic features, but also with regard to their symbolic significance and narrative content. Special attention is given to how individual artists reinterpret mythological themes, resulting in original and often culturally hybridized visual forms. The third and final section of the study presents original engraving works by the author, developed in response to the historical material and informed by contemporary artistic interpretation. In conclusion, this research offers a comprehensive investigation into the visual representation of mythological creatures in Western engraving art. It highlights the role of artistic interpretation in the transmission and transformation of myth, shedding light on how symbolic figures from diverse traditions are continuously reshaped through visual culture. By bridging mythology and art history, the study contributes to a deeper understanding of cultural memory, imagination, and the enduring legacy of mythological imagery in artistic expression.
Benzer Tezler
- Gravür (çukur baskı) teknikleri
Gravure (intaglio press) technical
ŞAZİYE CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Güzel SanatlarTrakya ÜniversitesiResim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM DİNÇELİ
- Avrupa kent panoramaları (1787-1914) (Gravür-litografi-resim-fotoğraf)
European urban panoramic landscapes (1787-1914) (Gravure-lithography-painting-photography)
BURCU BÖCEKLER
Doktora
Türkçe
2015
Sanat TarihiEge ÜniversitesiBatı Sanatı ve Çağdaş Sanat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMRA DAŞÇI
- Resim sanatı açısından tarot kartlarındaki sembollerin yorumlanması
Interpretation of the tarot card symbols in terms of art
ERTAN AKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Güzel SanatlarKütahya Dumlupınar ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT ATEŞLİ
- Geleneksel kağıt üretim ve baskı teknikleri ile Türk kültleri temalı baskı serisi
Traditional paper production and printing techniques and Turkish culture themed printing series
HANDE ERDEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiGrafik Ana Sanat Dalı
DOÇ. CEREN BULUT YUMRUKAYA
- Hatay Arkeoloji Müzesi mozaiklerinin günümüze taşınmasına ilişkin gravür tekniğinde bir uygulama denemesi
A practice trial in engraving technique concerning to remove the moscal of hatay Archeology Museum to nowadays
KAZIM ARTUT
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Güzel SanatlarÇukurova ÜniversitesiResim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. BİRNUR ERALDEMİR