Evlat edinilen bireylerin ve evlat edinen ebeveynlerin evlat edinme deneyimlerinin keşfedilmesi
Exploring the adoption experiences of adopted individuals and adoptive parents
- Tez No: 950257
- Danışmanlar: PROF. DR. YASEMİN ÖZKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyal Hizmet, Social Work
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Hizmetler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 456
Özet
Evlat edinme, çocuğun üstün yararını temel alan, kan bağı olmaksızın çocuk ile yetişkin arasında kalıcı bir aile bağı kurulmasını sağlayan yasal ve sosyal bir süreçtir. Ulusal alanyazında hem evlat edinilen bireylerin hem de evlat edinen ebeveynlerin deneyimlerini bütüncül bir bakış açısıyla ele alan ve sosyal hizmet disiplini ekseninde yorumlayan kanıta dayalı bilgilerin eksikliği sorunsalından hareketle gerçekleştirilen bu çalışmada; evlat edinme hizmetinin evlat edinen aileler ve evlat edindirilen çocuklar tarafından nasıl deneyimlendiğini keşfetmek amaçlanmıştır. Bu amaçtan hareketle nitel araştırma deseni tercih edilmiş ve amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın yapısı gereği iki farklı çalışma grubu bulunmaktadır. Birinci çalışma grubunu evlat edinildiğini öğrenerek şahsi dosyasını görmek amacıyla Ankara Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü'ne müracaat eden 16 yetişkin; ikinci çalışma grubunu ise Ankara Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü aracılığıyla evlat edinen 8 ebeveyn oluşturmaktadır. Katılımcılarla derinlemesine görüşmeler yapılmıştır ve araştırma verileri Mart- Haziran 2024 aralığında toplanmıştır. Araştırma bulguları, evlat edinilme gerçeğinin ne şekilde öğrenildiğinin psikolojik uyumda belirleyici rol oynadığını; öğrenme sürecinin sıklıkla şok, hayal kırıklığı, öfke, merak ve varoluşsal boşluk hissi gibi yoğun duygularla ifade edildiğini göstermektedir. Biyolojik köken arayışları çoğu zaman sadakat çatışmaları, belirsiz kayıplar ve toplumsal etiketlenmelerle birlikte yaşanmıştır. Açıklama sürecinin çoğunlukla anneler tarafından üstlenildiği, babaların ise daha pasif bir konumda yer aldığı gözlemlenmiştir. Ebeveynlerin bağ kurma ve uyum süreçleri farklılık göstermiş; bazıları hızlı ve doğal bir bağlanma yaşarken bazıları ise çocuğun geçmiş yaşantıları veya toplumsal önyargılar nedeniyle daha uzun ve zorlayıcı bir süreç geçirmiştir. Ebeveynlerin aşırı korumacı tutumları, kaygı düzeyleri ve çevresel baskılar, çocukla kurulan ilişkinin sınırlarını ve özerklik destekleyici yapısını etkilemiştir. Bu bulgular doğrultusunda, evlat edinme sürecine eşlik eden duygusal, toplumsal ve kurumsal dinamiklerin farkında olunması ve açıklık, işbirliği ile profesyonel desteğe dayalı yaklaşımların benimsenmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
Adoption is a legal and social process based on the best interests of the child, enabling the establishment of a permanent family bond between a child and an adult in the absence of a biological connection. This study was conducted in response to the lack of evidence-based knowledge in the national literature that holistically examines the experiences of both adopted individuals and adoptive parents through the lens of the social work discipline. The aim of the research was to explore how adoption services are experienced by adoptive families and adopted individuals. For this purpose, a qualitative research design was adopted, and purposive sampling was employed. Due to the structure of the study, two distinct participant groups were formed. The first group consisted of 16 adults who applied to the Ankara Provincial Directorate of Family and Social Services to access their personal adoption files upon learning they were adopted. The second group included 8 adoptive parents who completed the adoption process through the same institution. In-depth interviews were conducted with participants between March and June 2024, using a semi-structured interview guide. The findings indicate that the way in which individuals learn about their adoption plays a critical role in their psychological adjustment. This discovery process was frequently characterized by intense and overlapping emotions such as shock, disappointment, anger, curiosity, and existential emptiness. The search for biological origins was often accompanied by loyalty conflicts, ambiguous loss, and social stigma. It was observed that the disclosure of the adoption was usually undertaken by mothers, while fathers assumed a more passive role. The bonding and adjustment processes of adoptive parents varied; while some experienced a quick and natural attachment, others underwent a more prolonged and effortful adaptation due to the child's prior experiences or prevailing societal prejudices. Overprotective attitudes, high levels of anxiety, and social pressures were among the major factors that influenced the establishment of healthy boundaries and autonomy-supportive parenting. Based on these findings, it is recommended that emotional, social, and institutional dynamics accompanying the adoption process be acknowledged, and that approaches grounded in transparency, collaboration, and professional support be adopted.
Benzer Tezler
- Evlat edinildiğini yetişkinlik çağında öğrenen bireylerin deneyimleri
Adults' experiences of late discovery adoption
FATMAGÜL GÜREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Sosyal HizmetSelçuk ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELİHA FUNDA AFYONOĞLU
- An assessment of adoption processes in Haiti: Case study of the institute of social welfare and research (Iswr)
Haiti'de evlat edinme süreçlerinin değerlendirilmesi: Sosyal refah ve araştırma enstitüsünde vaka çalışması
ROBENSON PELLITIER
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Sosyal HizmetlerHacettepe ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VEDAT IŞIKHAN
- 4721 Sayılı Kanun Hükümlerine göre evlat edinmenin şartları
The adoption terms by operation of law numbered 4721
KADRİYE ATALAY
- İsviçre Medeni Kanunu ile karşılaştırmalı olarak Türk hukukunda küçüklerin evlat edinilmesi
Adoption of minors under Turkish law in comparison with Swiss Civil Code
DİLARA ZORLUTUNA