Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı almış bireylerde sahte benlik yapısının incelenmesi: Fenomenolojik bir analiz
An examination of the false self structure in individuals diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder: A phenomenological analysis
- Tez No: 950282
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ENGİN EKER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 286
Özet
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu günümüzde en sık tanılanan psikolojik bozukluklardan bir tanesidir. Erken dönem çocukluk çağında kendisini göstermeye başlayan bu bozukluk çocuğun ilk dönem deneyimlerine sirayet ederek çocuğun benlik gelişiminde kendini tanımlaması adına önemli bir yapı taşı olmaktadır. Benliği tanımlarken çocukluk çağı döneminde başlayıp yetişkinlik döneminde de süreğenliğini koruduğu bulgulanmış olan Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu tanısına sahip olan bireylerin benlik gelişim süreçlerinde nasıl bir ilişkiye sahip olduğunu anlamak bu çalışmanın ana amacını oluşturmaktadır. Psikodinamik kuramsal çerçeve içerisinde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu tanısı almış bireylerin erken dönem gelişim evrelerinden başlayarak bakım verenleri ile kurduğu ilişki biçimi ve bunun sonucunda gelişen benlik yapısının DEHB sebebiyle var olan özellikleri bakımından cinsiyetler arası benzerlikler ve farklıları inceleyerek, cinsiyetin ve Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna ait özelliklerin sahte benlik inşası ve benlik yapısı üzerindeki etkilerini fenomenolojik bir şekilde açıklamıştır. Yapılan bu çalışmada, DEHB tanısı almış katılımcıların görüşleri betimsel analiz yöntemi ile birlikte analiz edilmiştir. Katılımcılar, 18 yaş ve 30 yaş aralığında Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu tanısı almış yetişkin bireylerden seçilmiştir. DEHB'e ek olarak herhangi bir psikiyatrik tanı almamış olmaları, belirgin bir travmatik deneyime sahip olmadıklarını belirtmeleri ve erken dönem çocukluk süresi içinde anne ve babanın sağ ve birlikte olması koşulu ile katılımcılar seçilmiştir. Katılımcılar 5 erkek, 5 kadın bireyden oluşmaktadır. Verilerin toplanılması amacıyla katılımcılarla yarı yapılandırılmış görüşmeler yüz yüze olacak biçimde yapılmıştır, onay alınarak görüşmeler ses kaydına alınmıştır. Bulguların elde edilmesi için MAXQDA yazılımı kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre tanı almış kadın ve erkek bireylerin benlik yapılanmalarının uyumlanmak ve sınırlar kısmında farklılaştığı bulgulanmıştır. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu özelliklerinin kadın bireylerde erkek bireylere göre bakım verenler tarafından koşulsuz kabul edilmesinin daha zor olduğu ve kadın bireylerin erkeklere oranla tanı sebebiyetli özelliklerini daha çok saklama eğiliminde oldukları bulgulanmıştır. Yetersizlik ve başarısızlık hissi her iki cinsiyetteki DEHB tanılı bireylerde hissiyat olarak öne çıkmaktadır. Katılımcılarla yapılan bireylerin kendi deneyimlerinden elde edilen bu görüşler neticesinde oluşturulan bu karıştırma ve anlamlandırma çalışması, sahip olunan Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu özellikleri, bakım verenlerle kurulan ilişki ve benlik kavramları ile araştırılarak psikoloji literatürüne bir bakış açısı kazandırmayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) is among the most frequently diagnosed psychological disorders in contemporary clinical practice. Emerging in early childhood, this disorder significantly influences an individual's initial developmental experiences, playing a crucial role in the formation of self-concept and identity. Given that ADHD has been found to persist into adulthood, this study aims to examine its impact on self-development processes. Adopting a psychodynamic theoretical framework, the research investigates the relationship dynamics established between individuals diagnosed with ADHD and their primary caregivers during early developmental stages, analyzing the implications of these interactions on the false self-structure. Furthermore, the study examines gender-based similarities and differences, offering a phenomenological interpretation of the effects of both gender and ADHD related traits on the construction of a false self, and overall self-development. Employing a qualitative research design, this study utilizes a descriptive analysis approach to examine the subjective experiences of individuals diagnosed with ADHD. Participants were selected from a population of adults aged eighteen and above with an ADHD diagnosis, meeting additional criteria that excluded individuals with other psychiatric diagnoses or significant traumatic experiences. Moreover, to ensure developmental consistency, only individuals who had both parents alive and cohabiting during early childhood were included. The sample consists of five male and five female participants. Data collection was conducted through in-depth, face-to-face, semi-structured interviews, which were audio recorded with the participants informed consent. Qualitative data analysis was performed using MAXQDA software. Findings reveal that the self-structures of male and female individuals with ADHD diverge in terms of adaptation and boundary formation. Specifically, caregivers exhibited greater difficulty in unconditionally accepting ADHD Disorder related traits in female individuals compared to their male counterparts. Consequently, female participants demonstrated a stronger inclination to conceal ADHD related characteristics. Furthermore, feelings of inadequacy and failure emerged as prominent affective experiences in both genders. Grounded in an interpretative and meaning-making approach, this study seeks to contribute the psychological literature by offering novel insights into the interplay between ADHD traits, caregiver relationships, and self-concept development.
Benzer Tezler
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu hastalarının zihin kuramı yetilerinin değerlendirilmesi
Evaluation of theory of mind abilities in adults with attention deficit hyperactivity disorder
HAVVA ÖZGE ALTINTAŞ
- İnsomni ve hipersomni bozukluğu olan ve olmayan bireylerin dikkat eksikliği ve hiperaktivite, dissosiyasyon, çocukluk çağı travmaları ve ruminasyon değişkenleri açısından incelenmesi
Research of individuals with and without insomnia and hypersomnia disorders in terms of attention deficit and hyperactivity, dissociation, childhood traumas and rumination variables
SEYYİDE ŞİFA GÖKTAŞ
Doktora
Türkçe
2025
PsikolojiSağlık Bilimleri ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENGİN EMREM BEŞTEPE
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanılı hastalarda mükemmeliyetçilik, baş etme becerileri, anksiyete, depresyon, ruminasyon ve yürütücü işlevlerin psikolojik dayanıklılık ile ilişkisi
The relationship between perfectionism, coping skills, rumination, and executive functions with psychological resilience in patients diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder
KAMİLE LEZGİN CİHANDEMİR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiRuh ve Sinir Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET CEM İLNEM
- Çocukluk çağında dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı alan ergenlerde borderline kişilik özelliklerinin gelişimini yordayan faktörlerin incelenmesi
Investigation of predictive factors for the development of borderline personality features in adolescents diagnosed with attention deficit and hyperactivity disorder in childhood
AYŞEGÜL METİN EMRE
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
PsikiyatriNecmettin Erbakan ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER FARUK AKÇA
- Kumar oynama bozukluğu tanısı olan hastalarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) sıklığı ve DEHB eş tanısının kumar oynama nedenleri ve kumar oynama davranışı üzerine etkisi
The frequency of attention deficit and hyperactivitiy disorder (ADHD) in patients diagnosed with gaming disorder and the effect of adhd co-diagnose on causes of gambling and gambling behavior
ELİF KOYU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MERİH ALTINTAŞ