Osmanlı'dan cumhuriyet'e farklılaşan sosyo-ekonomik yapı, kültürel koşullar ve çalışma şartlarının kadın işçilerin kıyafetlerindeki yansımaları: Cibali Tütün Fabrikası örneği (1884-1950)
The reflection of the differentiating socio- economomic structure, cultural conditions and working conditions from the ottoman empire to the republic in the clothing of female workers: the example of Cibali Tobacco Factory (1884-1950)
- Tez No: 950358
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NURAY OCAKLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Giyim Endüstrisi, Tarih, Clothing Industry, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih ve Medeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih ve Medeniyet Araştırmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 97
Özet
Bu çalışmanın amacı, Osmanlı Devleti'nin modernleşme dönemi ve İmparatorluk'tan Cumhuriyet'e geçiş sürecinde sanayi üretiminin bir parçası olan kadınların farklılaşan çalışma şartları ve kültürel ortamlarının yansımalarını, Cibali Tütün Fabrikası'nda çalışan kadın işçilerin iş kıyafetleri üzerinden açıklamaktır. Osmanlı modernleşme döneminde kurulan modern fabrikalarda kadın işçiler, imparatorluğun sanayi ekonomisinin bir parçası olmuştur. Bununla birlikte I. Dünya Savaşı sebebiyle erkek nüfusunun askere alınması, özellikle alt gelir grubundaki kadınların geçimini sağlayabilmek için farklı sanayi kollarında faaliyet gösteren fabrikalarda çalışmaları ve bütün Avrupa'da olduğu gibi savaş ekonomisinin ana işgücü haline gelmelerini sağlamıştır. Fakat sonu gelmeyen savaşlar sebebiyle on dokuzuncu yüzyılın Osmanlı İmparatorluğu'nun en uzun yüzyılı olması ve 1923'te Cumhuriyet'in ilanına kadar da bu savaş döneminin devam etmesi, kadın işgücünün üretimdeki önemli rolünü koruması sonucunu doğurmuştur. Bu değişim ve dönüşüm sürecinde aile imalathanelerinde ya da evlerinde çalışarak üretimin parçası olan kadınlar, imparatorluğun modernleşen ekonomisiyle fabrikaya geçiş sürecinde evlerindekilerden farklı, resmi nizamnamelerle belirlenmiş çalışma kıyafetleriyle çalışmaya başlamışlardır. İmparatorluktan cumhuriyete geçiş sürecinde de değişen şartlar sebebiyle kadın işçilerin kıyafetlerinde içinde bulundukları yeni şartlara göre değişimler olmuştur. Bu araştırmada Nitel Araştırma yönteminin içerisinde Tarihsel Metot, Literatür Tarama ve Doküman İncelemesi yöntemleri kullanılarak elde edilen bulgular çalışmaya özgün bir biçimde yansıtılmıştır. Çalışmada öncelikle Tarihsel Metot yöntemi ile Cibali Tütün Fabrikasının kurulduğu yıl olan 1884 yılı ile İmparatorluk'tan Cumhuriyet'e geçiş sürecini ele alan 1950 yılları arasındaki dönem ele alınmıştır. Özellikle Doküman İncelemesi sonucunda elde edilen kadın işçi kıyafetlerine dair dönem fotoğrafları, gazete ve dergilerden elde edilen bulgular ve medyadan elde edilen bilgiler sentezlenerek çalışmaya yansıtılmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to explain the reflections of the different working conditions and cultural environments of women who were a part of industrial production during the modernization period of the Ottoman Empire and the transition from the Empire to the Republic, through the worker's clothing of women workers working in the Cibali Tobacco Factory. Women workers in the modern factories established during the Ottoman modernization period became a part of the industrial economy of the empire. However, the conscription of the male population due to World War I caused women, especially those in the lower income group, to work in factories operating in different industrial branches in order to earn their living and, as in all of Europe, to become the main labor force of the war economy. However, the fact that the 19th century was the longest century of the Ottoman Empire due to the endless wars and that this war period continued until the declaration of the Republic in 1923 resulted in the preservation of the important role of women labor in production. During this change and transformation process, women who were a part of production by working in family workshops or at home began to work in worker's clothing determined by official regulations, different from those in their homes, during the transition to factories with the modernizing economy of the empire. During the transition from the empire to the republic, there were changes in the attire of women workers according to the new conditions they were in due to the changing conditions. In this research, the findings obtained by using the Historical Method, Literature Review and Document Review methods within the Qualitative Research method were reflected in the study in an original way. In the study, first of all, the period between 1884, the year the Cibali Tobacco Factory was established, and 1950, which covered the transition from the Empire to the Republic, was discussed with the Historical method. Especially the period photographs of women workers' attire obtained as a result of the Document Review, the findings obtained from newspapers and magazines, and the information obtained from the media were synthesized and reflected in the study.
Benzer Tezler
- Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçiş sürecinde mezhep tartışmaları
The sect arguments in the transitional period from the ottoman Empire to the Turkish Republic
SÜLEYMAN ÇAM
- Cultural memory, identity and music: Armenians of Turkey
Kültürel bellek, kimlik ve müzik: Türkiye Ermenileri
BURCU YILDIZ
Doktora
İngilizce
2012
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Teknik ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
PROF. Ş. ŞEHVAR BEŞİROĞLU
DOÇ. DR. ROBERT REIGLE
- Toplumsal bellek çerçevesinde Bomonti Bira Fabrikası
Bomonti Brewery in the framework of social memory
EDA YİĞİT
Doktora
Türkçe
2024
AntropolojiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİSBET GAMZE TOKSOY
- Osmanlı İmparatorluğundan Türkiye Cumhuriyeti'ne: 'Kişisel iktidar'dan 'Gayri-şahsi iktidar'a
From Ottoman Empire to Turkish Republic: From 'Personal power' to 'İmpersonal power'
FATMA EDA ÇELİK
Doktora
Türkçe
2017
Kamu YönetimiAnkara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KORAY KARASU
- Sivil toplumun düşünsel temelleri ve Avrupa Birliği sürecinde Türkiye'de sivil toplumun görünümü: Sivas'ta sivil toplum kuruluşu olarak dernekler özelinde bir çalışma
Intellectual bases of the civil society and outlook of Turkish civil society in the European Union process: A study regarding the organizations as non-governmental organizations in Sivas
ÖZGE NİHAN ÇUBUKÇU YILDIZLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Kamu YönetimiCumhuriyet ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLAY ERCİNS