Rize'de unutulmaya yüz tutmuş geleneksel meslekler
Traditional professions that are nearly forgotten in Rize
- Tez No: 950531
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ELİF ŞEBNEM DEMİRCİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: El Sanatları, Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Crafts, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 407
Özet
Rize, Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yer alan, mimari yapısıyla, giyim-kuşamıyla, mutfak kültürüyle, yöresel müziği ve çalgı aletleriyle, halk oyunlarıyla, el sanatları ve geleneksel meslekleri ile kendine has kültürü olan bir sahil kentidir. Uzun yıllar farklı devletlerin egemenliği altında kalan bu şehir, zorlu bir coğrafyada ve zorlu iklim koşullarına rağmen kültürünü günümüze kadar taşımayı başarabilmiştir. Fakat kültürün yozlaşması/tek tip hale gelmesi, sanayileşme, teknolojik gelişmeler, iletişim ile sosyal medya ve internet kullanımının artması gibi gelişmeler neticesinde yöre kültüründe de bozulmalar ve değişimler yaşanmaya başlamıştır. Kültürde meydana gelen bu değişiklikler hayatın her alanında görülmüş ve mimaride, sanatta, gastronomide, giyim-kuşamda, halk oyunlarında ve el sanatlarında da kendini göstermiştir. Bu alanlardan bir tanesi de geleneksel mesleklerdir. Geçmişten günümüze kadar gelen, tecrübeye dayanan, geleneksel bilgi ve birikimle oluşan, usta-çırak ilişkisi ile gelecek nesillere aktarılan, el emeği ve basit el aletleriyle gerçekleştirilen bu meslekler, yaşanan gelişmelerden olumsuz etkilenmiştir. Bunun sonucunda bazı meslekler değişim ve dönüşüme ayak uyduramayarak unutulmaya yüz tutmuş, bazı meslekler ise bu değişime uyum sağlayarak ayakta kalmayı başarabilmiştir.“Rize'de Unutulmaya Yüz Tutmuş Geleneksel Meslekler”adlı bu araştırmanın amacı, UNESCO'nun somut olmayan kültürel miras olarak tanımladığı geleneksel meslekleri bulup gün yüzüne çıkarmaktır. Bu kapsamda halkbiliminde alan araştırmalarında kullanılan gözlem ve görüşme teknikleri ile yapılan etraflıca bir alan araştırması neticesinde Rize'de unutulmaya yüz tutmuş geleneksel meslekler ve bu meslekleri icra eden ustalar bulunarak tespit edilmiştir. Bu tespitlerle beraber bu mesleklerin yapım aşamaları, icra yöntemleri, usta-çırak ilişkisi, dünü-bugünü ve geleceği, sorunları yüz yüze görüşmeler neticesinde kayıt altına alınmıştır. Ayrıca yapılan mülakatlar ile bu mesleklerin sürdürülebilirliği, korunarak yaşatılması ve gelecek kuşaklara aktarılması için neler yapılması gerektiği konusunda da çeşitli fikirler üretilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Rize is a coastal city located in the Eastern Black Sea Region, which has its own culture with its architectural structure, clothing, culinary culture, local music and instruments, folk dances, handicrafts and traditional professions. This city, which was under the hegemony of different states for many years, has managed to carry its culture to the present day despite a difficult geography and difficult climatic conditions. However, as a result of developments such as the degeneration/uniformization of culture, industrialization, technological developments, communication and the increase in the use of social media and the internet, distortions and changes have begun to occur in the local culture. These changes in culture have been seen in every aspect of life and have also manifested themselves in architecture, art, gastronomy, clothing, folk dances and handicrafts. One of these areas is traditional professions. These professions, which have survived from the past to the present, are based on experience, are formed with traditional knowledge and experience, are passed on to future generations through the master-apprentice relationship, and are performed by hand labor and simple hand tools, have been negatively affected by the developments. As a result, some professions could not keep up with change and transformation and fell into oblivion, while some professions managed to survive by adapting to this change. The aim of this research called“Traditional Professions Nearly Forgotten in Rize”is to find and bring to light the traditional professions that UNESCO defines as intangible cultural heritage. In this context, as a result of a comprehensive field research conducted with the observation and interview techniques used in field research in folklore, traditional professions that have been forgotten in Rize and the masters who practice these professions were identified. Along with these findings, the construction stages of these professions, their execution methods, master-apprentice relationship, past-present and future, and problems were recorded as a result of face-to-face interviews. In addition, through the interviews, various ideas were tried to be produced about what should be done to ensure the sustainability of these professions, to preserve them and pass them on to future generations.
Benzer Tezler
- Geleneksel Türk el dokumalarından Rize bezi'nin (Feretiko) süsleme teknikleri ile giysiye uyarlanması
The ornamentation technics with Rize cloth (Feretiko), one of the traditional Turkish hand woven fabrics, together with its adaptation to garments
KENAN SAATÇIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
El SanatlarıHaliç ÜniversitesiTekstil ve Moda Tasarımı Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. BAHATTİN ŞEBER
- Rizeli Ahmed Hamdî'nin eserleri (İnceleme-metin-tasavvufî terimler sözlüğü)
Rizeli Ahmed Hamdi's works (xamination-text-sufistic terms dictionary)
SEVİNÇ GÜLEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NECİP FAZIL DURU
- Rize Ketenli köyü ağzında kavram alanları ile ilgili söz varlığı
The vocabulary about concept areas Rize Ketenli village dialect
AYŞE ALTUNSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜL YILMAZ ÇAL
- Rize'de sosyal hayat ve asayiş sorunları (1683-1774)
Social life and public order problems in Rize (1683-1774)
BİLGE FIRAT
- Rize'de el armonikası eşliğinde icra edilen halk oyunlarının koreomüzikolojik açıdan incelenmesi
Choreomusicological investigation of folk dances performed with hand harmonica in Rize
EMRE SOLMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarArdahan ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT KURTİŞOĞLU
DR. ÖĞR. ÜYESİ İDRİS ERSAN KÜÇÜK