Gecikmiş dil ve konuşması olan çocuklarla normal gelişim gösteren çocukların zihin kuramı becerilerinin karşılaştırılması
Comparison of theory of mind skills between children with delayed speech and language and typically developing children
- Tez No: 950589
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MARAL YEŞİLYURT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dil ve Konuşma Terapisi, Language and Speech Therapy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 72
Özet
Bu çalışma, 3:00–4:11 yaş aralığında gecikmiş dil ve konuşma bozukluğu tanısına sahip çocuklar ile normal gelişim gösteren çocukların zihin kuramı ve dil becerileri arasındaki farklılıkları karşılaştırmayı amaçlamaktadır. Araştırma, Mersin ilinde gerçekleştirilen kesitsel bir desene dayanmaktadır. Katılımcılar, uzmanlar tarafından doğrulanan kriterlere göre belirlenmiş; her iki grupta eşit sayıda (31'er) çocuk yer almaktadır. Ölçme araçları olarak, Wellman ve Liu (2004) tarafından geliştirilen ve Türkçe'ye uyarlanan Zihin Kuramı Ölçeği, Türkçe Erken Dil Gelişim Testi (TEDİL) ile Sally-Anne Testi kullanılmıştır. Analizler, bağımsız örneklem t-testleri, Pearson korelasyon analizi ve MannWhitney U testi yöntemleriyle gerçekleştirilmiştir. Bulgular, gecikmiş dil ve konuşma bozukluğu olan çocukların, normal gelişim gösterenlere göre zihin kuramı alt boyutları (farklı istek, farklı inanç, bilgi erişimi, yanlış inanç, gizli duygu) ve toplam puanlarda anlamlı derecede daha düşük performans sergilediklerini ortaya koymaktadır (p < 0,01). Ayrıca, TEDİL puanları açısından da bozukluk grubunun alıcı, ifade edici ve toplam dil puanlarında normal grubun gerisinde kaldığı gözlemlenmiştir (p < 0,001). Dil becerileri ile zihin kuramı puanları arasında ise pozitif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki (r = 0,458, p < 0,001) bulunmaktadır. Yaş ve cinsiyet faktörleri açısından ise; yaşın etkisi dar yaş aralığında belirgin bulunamamış, cinsiyet ise her iki alanda da farklılık yaratmamıştır. Bu sonuçlar, dil gelişiminin zihin kuramı becerilerinin gelişiminde destekleyici bir rol oynadığını ve erken müdahale programlarının gerekliliğini vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to compare the theory of mind and language skills between children aged 3–5 with delayed language and speech disorders and their typically developing peers. The research is based on a cross-sectional design conducted in Mersin. Participants were selected based on expert-verified criteria, with an equal number (31 each) in both groups. The measurement tools employed were the Theory of Mind Scale developed by Wellman and Liu (2004) and adapted into Turkish, the Turkish Early Language Development Test (TEDİL), and the Sally-Anne Test. Analyses were performed using independent samples t-tests, Pearson correlation analysis, and Chi-Square tests. The results revealed that children with language and speech delays scored significantly lower on the sub-dimensions (Different Desire, Different Belief, Knowledge Access, False Belief, Hidden Emotion) and the overall Theory of Mind Scale compared to the normally developing group (p < 0.01). Moreover, the language scores obtained from TEDİL (receptive, expressive, and total scores) were significantly lower in the delayed group (p < 0.001). A moderate, significant positive correlation (r = 0.458, p < 0.001) was found between language abilities and theory of mind scores. Age and gender factors did not show significant effects on the outcomes within the narrow age range studied. These findings underscore the supportive role of language development in the progression of theory of mind skills and highlight the necessity of early intervention programs for children with language and speech disorders.
Benzer Tezler
- 3-6 yaş arası gecikmiş dil ve konuşması olan ve olmayan çocuklarda bilişsel süreçlerin karşılaştırılması
Comparison of cognitive processes in children between 3-6 years of age with and without delayed language and speech.
ELİF NUR EROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Dil ve Konuşma Terapisiİstinye ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜGE MÜZEYYEN ÇİYİLTEPE
- Gecikmiş dil-konuşması olan okul öncesi çocukların dil gelişiminin incelenemesi
Examining the language development of preschool children with delayed language-speech
HURİYE BEGÜM PEKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Odyolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiOdyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ÖZDEK
- 24-36 ay arası normal gelişim gösteren çocuklar ile 30-48 ay arası gecikmiş dil ve konuşması bulunan çocukların dilsel becerilerinin tige-2 kullanılarak karşılaştırılması
Ti̇ge-2 as an assessment measure: comparing language abilities of 24-36-month typically developing children and 30-48-month children with delayed speech and language
FATMA SELEN ÖLMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
DilbilimAnadolu ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapistliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLKNUR MAVİŞ
- Gecikmiş dil ve konuşma tanısı almış çocukların spektral ve temporal işitsel işlemleme becerilerinin değerlendirilmesi
Evaluation of spectral and temporal auditory processing skills in children with delayed speech and language
FATMA YURDAKUL ÇINAR
Doktora
Türkçe
2024
Kulak Burun ve BoğazMarmara ÜniversitesiKulak Burun Boğaz Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE AYÇA ÇİPRUT
- Dil gelişimi sorunlarının ortaya çıkışında bakıcının rolü
Caregiver's role in language development problems
BURÇİN DEMİRKAN BAYTAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HIDIR İLYAS GÖZ