Ortaokul öğrencilerinin konuşmalarının edimbilimsel açıdan incelenmesi
A pragmatic investigation into the spoken language of middle school students
- Tez No: 951027
- Danışmanlar: PROF. DR. İHSAN KALENDEROĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 168
Özet
Bu araştırma, ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin hazırlıklı konuşmalarını edimbilimsel (pragmatic) açıdan incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda araştırmada, öğrencilerin konuşmaları Austin ve Searle'ün Söz Edim Kuramı, Grice'ın İş birliği İlkeleri ve Türkçe Dersi Öğretim Programı (2019) çerçevesinde çok boyutlu olarak analiz edilmiştir. Araştırma, nitel araştırma desenlerinden biri olan durum araştırması yöntemiyle yürütülmüştür. Araştırmanın verileri 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Ankara'da bir devlet okulunda öğrenim gören 10 öğrencinin hazırlıklı konuşmaları üzerinden elde edilmiştir. Veri toplama aşamasında ses kayıtları ve gözlem raporlarının kullanıldığı araştırmada öğrenciden dört konuşma alınmış ve toplamda 40 konuşma analiz edilmiştir. Veriler, konuşmaların deşifre edilerek yazıya aktarılmasıyla elde edilmiş ve MAXQDA 2024 yazılımı aracılığıyla çözümlenmiştir. Edimbilimsel çözümlemelerde söylem çözümlemesi, konuşma becerisi kazanımlarına ilişkin çözümlemelerde ise içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Verilerin güvenirliği için çift analiz süreci uygulanmış ve beş uzmandan görüş alınarak kodlamalar güncellenmiştir. Araştırma sonucunda öğrencilerin en çok bilgi verme ve açıklama amaçlı kesinleyici söz edimleri kullandıkları; buna karşın yöneltici ve dışavurucu türlerinde sınırlı kaldıkları belirlenmiştir. Yükleyici söz edimler oldukça düşük düzeyde kullanılmış, beyan edimlerine ise hiç rastlanmamıştır. Grice'ın ilkeleri bağlamında, en sık ihlâl edilen ilkeler nitelik ve nicelik olmuştur. Konuşma kazanımları açısından öğrencilerin planlama, sunum yapma ve temel stratejileri kullanma becerilerinin geliştiği; ancak geçiş ifadeleri, anlatım bütünlüğü ve biçimsel yeterlilikte eğitsel desteğe gereksinim duydukları ortaya çıkmıştır. Bulgular, öğretim programlarının söz edim çeşitliliği ve iletişimsel işlevleri yeterince yansıtamadığını; öğrencilerin ne söylediklerinden çok, nasıl ve hangi bağlamda söylediklerine odaklanan kazanımlara ihtiyaç duyduğunu göstermektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the prepared speeches of 7th-grade middle school students from a pragmatic perspective. To achieve this purpose, the students' speeches were studied from multiple perspectives using Austin and Searle's Speech Act Theory, Grice's Cooperative Principles, and the 2019 Turkish Language Curriculum. The study was conducted through a case study design, one of the qualitative research methods. The study sample consisted of 10 students enrolled in a public school in Ankara during the 2022–2023 academic year. Data were obtained via audio recordings and observational reports. Each student submitted four prepared presentations, culminating in a total of 40 speeches analyzed. The data were transcribed and analyzed using MAXQDA 2024 software. Discourse analysis was applied for pragmatic evaluation, whereas content analysis was employed to examine accomplishments in speaking skills. To ensure the reliability of the findings, a dual-coding process was implemented, and the codes were revised based on the feedback of five expert reviewers. The results indicated that students predominantly employed assertive speech acts, particularly for the purposes of informing and explaining. In contrast, the use of directive and expressive acts was relatively limited. Commissive acts were scarcely used, and no examples of declarative acts were identified. Within the context of Grice's maxims, the most frequently violated maxims were those of quality and quantity. In terms of speaking skill development, students demonstrated improvement in planning, presentation, and the use of basic strategies. However, they were found to require instructional support in areas such as the use of transitional expressions, coherence of expression, and formal competence. The findings suggest that the current Turkish language curriculum does not sufficiently reflect the diversity of speech act types or communicative functions. Furthermore, the results underscore the need for curricular outcomes that focus not only on what is said but also on how and in which context it is conveyed.
Benzer Tezler
- Ana dili Türkçe olmayan iki dilli ortaokul öğrencilerinin Türkçe öğrenimlerinin dört temel dil becerisi ve dil bilgisi bağlamında değerlendirilmesi (Iğdır örneği)
The evaluation of Turkish language learning of bilingual secondary school students whose mother tongue is non-Turkish in the context of four basic language skills and grammer (Sample of Igdir)
AYŞENUR ECE YAPILCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LOKMAN TANRIKULU
- Mikro öğretim tekniğinin ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin konuşma beceri ve kaygılarına etkisi
The effect of micro-teaching technique on grade 7 students' speech skills and anxiety
CELAL UZUNYOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER ÇİFTÇİ
- Teknoloji destekli bir öğrenme ortamında ortaokul öğrencilerinin argüman yapılarının Toulmin Modeline göre incelenmesi
Analysis of argument structures of secondary school students in a technology supported learning environment according to the Toulmin Model
HİLAL SUCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiMatematik Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMEL ÖZDEMİR ERDOĞAN
- Ortaokul 6 ve 7. sınıf öğrencilerinin hazırlıksız konuşmalarında bağdaşıklık ve tutarlılık
Coherency and consistency in unprepared speeches of secondary school 6th and 7th grade students
YAVUZ SELİM BAYBURTLU
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF DOĞAN
- Ortaokul öğrencilerinin konuşmalarında gözlemlenen akıcılık sorununun incelenmesi
An investigation of fluency problem on speech of students in secondary school
EYLEM EZGİ ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DilbilimDokuz Eylül ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLMİRA KURUOĞLU