Futbol taraftarlığında saldırganlığın yordayıcıları olarak bilişsel esneklik ve iç grup tarafgirliği
Cognitive flexibility and in-group favoritism as predictors of agression in football fandom
- Tez No: 951224
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HANDE TASA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Futbol Taraftarlığı, Spor Seyirci Saldırganlığı, İç Grup, İç Grup Tarafgirliği, Bilişsel Esneklik, Football Fandom, Sports Spectator Aggression, Ingroup, Ingroup Bias, Cognitive Flexibility
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 150
Özet
Bu çalışmada, iç grup tarafgirliği ve spor seyircisi saldırganlığı arasındaki ilişkide bilişsel esnekliğin rolü futbol taraftarlığı üzerinden araştırılmıştır. Özellikle futbolda artan saldırganlık olayları doğrultusunda iç grup tarafgirliği ve spor seyircisi saldırganlığı arasındaki ilişkide bilişsel esnekliğin rolü incelenmesi önem arz etmektedir. Çalışma, 18-35 yaş aralığında Galatasaray ve Fenerbahçe taraftarı olan 178 kadın ve 151 erkek üniversite öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar, bilişsel esneklik düzeylerini ve iç grup tarafgirliklerini ölçmek amacıyla iki aşamadan oluşan bir sürece katılmıştır. İlk aşamada, katılımcıların bilişsel esneklik düzeyleri Wisconsin Kart Eşleme Testi ile ölçülmüştür. En az iki hafta sonra çevrimiçi olarak gerçekleştirilen ikinci aşamada“İç Grup Tarafgirliği Ölçümleri”yapılmıştır. Bunlar, katılımcıların kendi takımı ve rakip takım arasında spor programlarında süre paylaştırma, spor gazetelerinde sayfa paylaştırma ve her iki takımının değerlendirildiği sıfatlar listesi aracılığıyla ölçülmüştür. Bunların yanı sıra“Spor Taraftarı Özdeşleşme Ölçeği”ve“Spor Seyircisi Saldırganlık Ölçeği”de aynı aşamada uygulanmıştır. Yapılan Pearson korelasyon analizi sonuçlarına göre iç grup tarafgirliğinin ölçümleri olan süre paylaştırma, gazete sayfa paylaştırma ve sıfat değerlendirme ile spor seyircisi saldırganlık puanları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bilişsel esneklik ve iç grup tarafgirliği ölçümleri arasındaki gazete sayfa paylaştırma, sıfat değerlendirme ve süre paylaştırma ile negatif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Ancak bilişsel esneklik ile spor seyircisi saldırganlık arasında anlamlı herhangi bir ilişki bulunmamıştır. Çalışmada, düzenleyici rol analizi için Process Macro - Model 1 kullanılmıştır. Bu analiz sonucunda ise bilişsel esnekliğin, iç grup tarafgirliği ölçümlerinden gazete sayfa paylaştırma ve sıfat değerlendirme ile spor seyircisi saldırganlık puanları arasında düzenleyici bir rolü olmadığı belirlenmiştir. Buna karşın süre paylaştırma ve spor seyircisi saldırganlık puanları arasında bilişsel esnekliğin düzenleyici role sahip olduğu sonucu görülmüştür. Ayrıca, özdeşim düzeyine göre katılımcılar yüksek ve düşük özdeşim grupları olarak sınıflandırılmış ve model her iki grup için ayrı olarak tekrar test edilmiştir. Sonuçlar, yüksek özdeşim düzeyine sahip grupta bilişsel esnekliğin, iç grup tarafgirliği ölçümlerinden gazete sayfa paylaştırma ve süre paylaştırma ile spor seyirci saldırganlığı arasındaki ilişkiyi güçlendiren düzenleyici bir rol üstlendiğini göstermiştir. Buna karşılık, düşük özdeşim düzeyine sahip grupta bilişsel esnekliğin aynı değişkenler arasındaki ilişkiyi zayıflattığı bulunmuştur. Bu çalışma, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu TÜBİTAK tarafından 223K217 numaralı proje ile desteklenmiştir. Projedeki desteğinden dolayı TÜBİTAK'a teşekkürlerimi sunarım.
Özet (Çeviri)
In this study, the role of cognitive flexibility in the relationship between ingroup bias and sports spectator aggression was investigated through football fandom. In particular, considering the increasing aggressive incidents in football, it is important to examine the role of cognitive flexibility in the relationship between ingroup bias and sports spectator aggression. The study was conducted with 178 female and 151 male university students between the ages of 18-35 who were Galatasaray and Fenerbahçe fans. Participants participated in a two-stage process in order to measure their cognitive flexibility levels and ingroup biases. In the first stage, participants' cognitive flexibility levels were measured with the Wisconsin Card Sorting Test. In the second stage, which was conducted online at least two weeks later,“Ingroup Bias Measurements”were conducted. These were measured through the time allocation between the participants' own team and the opposing team in sports programs, page allocation in sports newspapers, and a list of adjectives evaluating both teams. In addition to these, the“Sports Fan Identification Scale”and the“Sports Spectator Aggression Scale”were also applied at the same stage. According to the results of the Pearson correlation analysis, a positive significant relationship was found between the measures of ingroup bias, namely time allocation, newspaper page allocation and adjective evaluation, and sports spectator aggression scores. A negative significant relationship was found between the measures of cognitive flexibility and ingroup bias, namely newspaper page allocation, adjective evaluation and time allocation. However, no significant relationship was found between cognitive flexibility and sports spectator aggression. In the study, Process Macro - Model 1 was used for the moderating role analysis. As a result of this analysis, it was determined that cognitive flexibility did not have a moderating role between the measures of ingroup bias, namely newspaper page allocation and adjective evaluation, and sports spectator aggression scores. On the other hand, it was seen that cognitive flexibility had a moderating role between the measures of time allocation and sports spectator aggression. In addition, participants were classified as high and low identification groups according to their identification level, and the model was retested separately for both groups. The results showed that cognitive flexibility undertook a moderating role in the group with high identification level, strengthening the relationship between the measures of ingroup bias, namely newspaper page allocation and time allocation, and sports spectator aggression. In contrast, it was found that cognitive flexibility weakened the relationship between the same variables in the low identification group. This study was supported by the Scientific and Technological Research Council of Turkey, TUBITAK, with project number 223K217. I would like to thank TUBITAK for their support in the project.
Benzer Tezler
- Siyaset ve futbol taraftarlığında bir motivasyon aracı olarak tezahürat ve sloganların retorik çözümlemesi
Retoric analysis of cheer and slogans as a motivation tool in political and football fan
UTKU KABAKCI
- Tüketim kültürünün genişletilmiş benlik bağlamında incelenmesi: Futbol taraftarlarının tüketim kültürü üzerine nitel bir araştırma
Research of consumer culture in the context of extended self: Aqualitative inquiry into consumer culture of football fans
BERCESTE RİH
- Taraftarlıkta toplumsal cinsiyet düzeninin hangi sosyalizasyon pratikleri ile inşa edildiğinin incelenmesi
An analysis of socialization practices that construct gender order in football fandom
İREM SARIKULAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
SosyolojiHacettepe ÜniversitesiSpor Bilimleri ve Teknolojisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANAN KOCA ARITAN
- Semt taraftarının kent ile birlikte dönüşümü: İstanbul, Piyalepaşa örneği
Transformation of the neighborhood football fans via the changing patterns of urbanization: The case of Piyalepasa, İstanbul
MUSTAFA TAKİ KURTOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiBeykent ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİHAN BOZOK
- Futbol fanatizmi, taraftar kimliği: Beşiktaş çarşı taraftarlarının taraftarlıkla ilgili davranışlarının incelenmesi
Football fanatizm, supporter identify: Supportersof beşi̇ktaş çarşi, examination of fan behaviours
ESRA PAKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
SosyolojiGaziantep ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. UĞUR ABAKAY